1. ¿Jas yuj ja winik jel chaʼan xchol ja bʼa Etiopía yala ojxa yi jaʼ?

«JA ILI ay jaʼ. ¿Mi ma oj bob oj xa quii jaʼ?», jach yala jun winik jel chaʼan xchol ja bʼa Etiopía bʼa bʼajtan siglo. Jun yaʼtijum Dyos sbʼiʼil Felipe wanto chʼak sjeyi ja winik jel chaʼan  xcholi ja jasa wa xyala ja Biblia sbʼaja Jesús yeʼn ja Mesías kʼapubʼali. Ja winik jaw jel chamyabʼ soka jasa snebʼataʼi sok ja yuj yala ojxa yi jaʼ (Hechos 8:26-36).

2. ¿Jas yuj tʼilan oja pensaraʼuk lek ta wana pensar oja wiʼ jaʼi?

² Ta ja weʼn apaklunejxa jaʼankʼujol ja juʼun it sok jun taʼumantiʼ bʼa Jyoba, bʼobʼta chapanxa aya xa wabʼi bʼa oja jobʼe: «¿Mi ma oj bob oj xa quii jaʼ?». Ja weʼn anebʼunejxa sbʼaja Biblia skʼapunej oj ajyuke sakʼan tolabida bʼa jun kʼachinubʼ ja ixuk winiki (Lucas 23:43; Apocalipsis 21:3, 4). Chomajkil, wanxa xa naʼa ja smeranil sbʼaja jastal wa xtaxye ja chamwiniki soka skʼapjel sbʼaja oj sakʼwukeʼi (Eclesiastés 9:5; Juan 5:28, 29). Bʼobʼta ja weʼn wanxa la waj ja bʼa tsomjel wa skʼulane ja taʼumantiʼik bʼa Jyoba sok awilunej ja yeʼnleʼi yiʼoneje ja relijyon smeranili (Juan 13:35). Sok ja mas stʼilanili, bʼobʼta ja weʼn kʼeta atulyi juna sakʼanil bʼa lek oja wilabʼaj soka Dyosi.

3. a) ¿Jasa mandar yayi ja snochumanik ja Jesusi? b) ¿Jastal wa xkʼulaxi yajni wa xyiʼaj jaʼ jun kʼuʼuman Dyos?

³ ¿Jastal oj bʼobʼa jeʼ waxa kʼana oja waʼteltay ja Dyosi? Ja Jesús yayi ja mandar it ja snochumaniki: «Caaxic, cax ja ba spetzanil ja lugari ba jachuc oj och jnebumanil ja cristiano jumasa. Ti xa cʼulanex bautizara» (Mateo 28:19). Ja sjejel sbʼaja yijel jaʼi yeʼnani sjeʼakan ja Jesús, pes ja yeʼn yiʼajni jaʼa. Pe mi stsijuneyi jaʼ sok mi spekʼaweyi jaʼ ja bʼa s-olomi (Mateo 3:16). Ja yaljel bautizar ti eleljan bʼa jun yaljel bʼa kʼumal griego wa stojolan «smuljel koʼ». Ja yuj, yajni jun kʼuʼuman Dyos wa xyiʼaj jaʼ, ma wa xkʼulji bautizar, wani xmuljiko yibʼanal ja skwerpo bʼa yoj jaʼ.

4. ¿Jasa wa sjeʼa yajni jun ixuk winik wa xyiʼaj jaʼ?

⁴ Spetsanil ja matik wa skʼana oj yil sbʼaje lek soka Jyoba tʼilani oj yiʼe jaʼ. Yajni june maʼ wa xyiʼaj jaʼ, wa sjeʼa bʼa stiʼ sat ja tuki wa skʼana oj yaʼteltay ja Dyosi sok yabʼjel stsamalil skʼuljel ja jasa wa skʼana ja yeʼn (Salmo 40:7, 8). Pe bʼa oj bʼobʼa wiʼ jaʼ, tʼilani ay jas oja kʼuluk.

5. a) ¿Jasa sbʼajtanil oja kʼuluk bʼa oj bʼobʼa wiʼ jaʼi? b) ¿Jas yuj jel tʼilan wajel ja bʼa tsomjelali?

⁵ Ja weʼn kʼeta atulyi ja bʼajtan jasunuk bʼa oj bʼobʼa wiʼ jaʼi. Pes wanaxani snajel sbʼaja Dyos Jyoba sok sbʼaja Jesukristo, bʼobʼta jani soka sjejel wan ajelawi bʼa Biblia (kʼuman ja Juan 17:3). Pe ojtoni anebʼ mas. Ja meran snochumanik ja Jesús wani skʼanaweyi ja Dyosi «bʼa oj ya‘ awi‘lex bʼa oj ana‘ex sbʼaj ja jas wa skʼana» (Colosenses 1:9, YD). Ja tsomjelik wa skʼulane ja taʼumantiʼik bʼa Jyoba ojni skoltaya. Ja yuj, jelni stʼilanil mokni achʼay mini june (Hebreos 10:24, 25). Ta wala waj tikʼan ja bʼa tsomjeliki, ojni skoltaya bʼa oj kʼota naʼ sbʼaj mas Dyosi.

6. ¿Janekʼ tʼilan oja nebʼ sbʼaja Biblia bʼa oj bʼobʼa wiʼ jaʼ?

⁶ Meraniʼa, bʼa oj bʼobʼa wiʼ jaʼ mi tʼilanuk oj chʼaka naʼ yibʼanal ja jas wa xyala ja Biblia. Chomajkil, ajuluka kʼujol ja winik jel chaʼan xchol bʼa Etiopía. Ja yeʼn ayxa yiʼoj jujuntik snajel, pe skʼanani skoltajel bʼa oj yabʼ stojolil xentik yaman ja bʼa Yabʼal Dyosi (Hechos 8:30, 31). Jachukni ja weʼn, jeltoni wa skʼana ja jas ojto anebʼi. Pes mini oj kʼotan tikʼan snebʼjel sbʼaja Dyosi (Eclesiastés 3:11). Ja yuj, bʼa oj bʼobʼa wiʼ jaʼ tʼilan oja naʼ sok oja kʼuʼuk jujuntik ja sjejel mas tʼilanik wa sjeʼa ja Biblia (Hebreos 5:12). Jun sjejel, tʼilan oja naʼ jastal wa xtaxye ja chamwiniki sok jasa stʼilanil yiʼoj ja sbʼiʼil ja Dyosi soka sGobyerno.

7. Yajni xa paklay ja Biblia, ¿jasa tʼilan oj ajyukawuj ja weʼn?

⁷ Chomajkil, mini malanukta ja oj ajyukawuj snajeli, pes «ta mi cʼa huax cʼuantic soc con todo jcʼujoltic ja Diosi, mi ni nunca oj yilotic lec» (Hebreo11:6). Ja Biblia wa xyala jasa skʼulane jujuntik ja swinkil ja chonabʼ Corinto bʼa najate: yajni yabʼye ja jas wane xcholjel ja meran snochumanik ja Jesusi «chʼac ni scʼuuque spetzanil [...]. Ti aaji yie jaa» (Hechos 18:8). Junxtani soka it, yajni ja weʼn xkʼeʼa paklay ja Biblia tʼilani oja cha kʼuʼuk lek jani ja Yabʼal ja Dyosi. Chomajkil, tʼilani oja kʼuʼuk oj ya kʼot smeranil ja jasa skʼapunej ja  Dyosi sok oj bʼobʼ skoltayotik stsʼakatal ja yaʼa ja sakʼanil ja Jesús (Josué 23:14; Hechos 4:12; 2 Timoteo 3:16, 17).

8. ¿Jasa oj snik-a bʼa oja wal ekʼ ja jasa nebʼunejxa?

⁸ Yajni mas wan kʼiʼel ja skʼuʼajel awiʼoji, masni oj kʼankʼunuka wuj yaljel ja jasa nebʼuneji (Jeremías 20:9). Ojni awil jastal oj snik-a yaljel ekʼ sbʼaja Dyosi soka jas skʼapuneji (kʼuman ja 2 Corintios 4:13).

9, 10. a) ¿Machtik oj bʼobʼ kʼeʼansok yaljel yabʼ ja smeranil sbʼaja Biblia? b) ¿Jasa oj bʼobʼa kʼuluk bʼa oj elan soka taʼumantiʼik bʼa Jyoba ja bʼa xcholjel wa skʼulaneʼi?

⁹ Ja weʼn ojni bʼobʼ kʼeʼa walyabʼ jujuntik smeranil bʼa Biblia jawa pamilyaʼiki, wamigoʼiki, wa besinoʼiki soka wa moj aʼteli, pe bʼa jun modo mok yajbʼesnuk. Mas tsaʼan, bʼobʼta ja weʼn xa kʼana oj elan ja bʼa xcholjel wa skʼulane naʼits naʼits ja taʼumantiʼik bʼa Jyoba. Yajni xkʼot ja skʼakʼuʼili, alayabʼ ja Taʼumantiʼ maʼ wan sjejela wiʼ bʼa Biblia. Ta ja yeʼn xyila ojxa bʼobʼ elan ja xcholjeli, anto ja weʼn soka maʼ wa sjeʼawi bʼa Biblia oja tsomabʼajex sok chabʼ ansyano bʼa kongregasyon.

¹⁰ Jachuk oj bʼobʼa naʼ sbʼaj mas jujuntik ja ansyanoʼik bʼa kongregasyoni, ja matik wa stalnaye ja xchejik ja Dyosi (Hechos 20:28; 1 Pedro 5:2, 3). Ja yeʼnleʼi ojni yil-e ta ja weʼn waxa wabʼ stojolil jujuntik ja bʼa sjejelik mas tʼilanik wa sjeʼa ja Biblia sok ta meran waxa kʼuʼan, chomajkil ta wana yijel juna sakʼanil jastalni ja rasonik wa xyaʼa ja Biblia sok ta ja weʼn meran waxa kʼana oj kʼotan taʼumantiʼ bʼa Jyoba. Ta jachkʼa, ojni aljuka wabʼ ojxa bʼobʼ ochan jun choluman bʼa mito yiʼojuk jaʼ, sok jachuk oj bʼobʼ elan ekʼ xcholjel ja lekil rason.

11. ¿Jastik junuk oj skʼuluk jujuntik ixuk winik bʼajtanto oj bʼobʼ eluke ekʼ xcholjel?

¹¹ Pe ayni ekʼele ja ansyanoʼiki wa xyilawe ja ixuk ma winiki aytoni skʼana oj stukbʼes ja sakʼanili bʼa jachuk ojxa bʼobʼ eluk ekʼ ja bʼa xcholjeli. Jun sjejel, bʼobʼta tʼilani oj yaktakan skʼulajel jujuntik jasunuk bʼa wan skʼulajel jach nakʼan. Ja yuj, bʼa oj bʼobʼ ochan jun choluman bʼa mito yiʼojuk jaʼ, jelni  tʼilan oja wiʼ juna sakʼanil bʼa toj sok yajel elkan ja chaʼanik mulali, jastal koʼel mulal sok winik ma ixuk, ja yakbʼelali soka yabʼjel droga (kʼuman ja 1 Corintios 6:9, 10 sok Gálatas 5:19-21).

12. ¿Jas yuj jel stʼilanil oj sutxuk ja jkʼujoltiki?

¹² Bʼa oj bʼobʼa wiʼ jaʼ, tʼilani ayto jas mas oja kʼuluk. Ja jekabʼanum Pedro yala: «A suchuc ja hua cʼujolexi. Cumxanic soc ja Diosi ba oj chʼayjuc ja hua mulexi» (Hechos 3:19). Yajni june meran wax sutxi ja skʼujoli, wani snaʼa malaya ja jas skʼuluneji. Pe mi jaʼukta oj sutxuk skʼujole ja ixuk winik matik yiʼoje jun sakʼanile bʼa mi tojuki, chomajkil ja matik yiʼoje jun sakʼanile bʼa saki. ¿Jas yujil? Yujni kibʼanaltik ja ixuk winiki mulanumotik sok wani xkʼanatik ayaʼotik perdon ja Dyosi (Romanos 3:23; 5:12). Bʼajtanto oj kʼe apaklay ja Biblia, ja weʼn mitoni xa naʼa ajyi ja jasa wa skʼana ja Dyosi. Ja yuj, mini xbʼobʼa wiʼ juna sakʼanil jastalni mero wa skʼana ja yeʼn, ¿anke meran? Jastalni waxa wila, jelni stʼilanil oj sutxuk ja jkʼujoltiki.

13. ¿Jasa wa stojolan ja stukbʼesel jawa sakʼanili?

¹³ Yajni wax sutxi jawa kʼujoli, anto tixa oja cha tukbʼes jawa sakʼanili, wa stojolan oj ‹elanjan› ja bʼa bʼej awiʼoj ajyi. Pe mi kechanta oja naʼ malaya ja jasa kʼuluneji. Tʼilani oja wakan jawa poko sakʼanil awiʼoj ajyi, soka wego jaxani oj wajuka kʼujol skʼulajel ja bʼa leki. Ja yuj, bʼa oj bʼobʼa wiʼ jaʼ jelni tʼilan oja kʼuluk ja chabʼ jasunuk it: a-sutxuk jawa kʼujoli sok stukbʼesel jawa sakʼanili.

14. ¿Jasa pilan jasunuk jel tʼilan oja kʼuluk bʼajtanto yuj oja wiʼ jaʼi?

¹⁴ Cha ayto pilan jasunuk jel tʼilan oja kʼuluk bʼajtanto yuj oja wiʼ jaʼi: jani yajelyi jawa sakʼanil ja Dyosi, ja Jyoba.

15, 16. ¿Jas wa stojolan ja yajelyi ja jsakʼaniltik ja Dyosi, sok jasa wa snikawotik bʼa oj jkʼuluktik?

¹⁵ Ja yajelyi jawa sakʼanil ja Dyosi jani yajelyi jun orasyon  bʼa aʼeluk masan bʼa wa kʼujol sok yaljel yabʼ ja Jyoba kechantani yeʼn tolabida oja wayi stoyjel (Deuteronomio 6:15). Pe ¿jastal modo jun ixuk winik wa skʼapa oj skʼuluk jun jasunuk jastal jaw? Pensaraʼan ja it, ta jun winik xyala yabʼ jun akʼix wa skʼana oj snaʼ sbʼaj mas, yajni mas wa x-och snaʼ sbʼaj sok wa xyila ja slekil modo yiʼoji, masni wa x-och skʼane. Sok ojni kʼotuk ja kʼakʼu oj yalyabʼ oj nupanusok. Meran, yajni june wa xnupani masxa jel wa x-ajyi ja xcholi. Pe yuja jel wa skʼana ja akʼixi, jani wa xnikji yuj bʼa oj yalyabʼ oj nupanusok.

¹⁶ Yajni wa xkʼot jnatik sbʼaj sok wa xkʼot jkʼantik ja Jyoba, wa snikawotik bʼa oj kaʼteltaytik sok spetsanil jkʼujoltik, sok mini bʼisubʼalta oj katikyi stoyjel. Ja maʼ wa skʼana oj snoch ja Yunin ja Dyosi, ja Jesukristo, tʼilani «mi yen mismo oj syajta sbaj» (Marcos 8:34). Yajni mi wa xkaʼatikan ja jasa wa xkʼankʼuni kujtiki soka jasa wa xkʼana oj jtatiki a-stimotik skʼuʼajel ja Dyosi, jachuk wa xjeʼatik mi kechanukta keʼn wa xyajtay jbʼajtik. Ja yuj, bʼajtanto yuj oja wiʼ jaʼ, ja weʼn tʼilani oja wa bʼajtan bʼej skʼulajel ja bʼa wa sakʼanili ja jasa wa skʼana ja Jyoba (kʼuman ja 1 Pedro 4:2).

17. ¿Jas yuj jujuntik ixuk winik mi xyaweyi ja sakʼanile ja Dyosi?

¹⁷ Jujuntik ixuk winik mi xyaweyi ja sakʼanile ja Jyoba yujni wax xiwye ta lek skʼulane jun jasunuk bʼa mi lekuk. Bʼobʼta yuj wa xiwye ja oj yaʼeyi kwenta ja Dyosi yajni yiʼojexa jaʼi. Sok wa spensarane mas bʼi lek mi oj yaweyi ja sakʼanile ja Jyoba yuja wax xiwye ta lek xkoye bʼa jun mulal sok oj yawe och stristeʼil ja yeʼn.

18. ¿Jasa oj snik-a bʼa yajelyi jawa sakʼanil ja Jyoba?

¹⁸ Yajni mas wa x-ocha yajtay ja Jyoba, ojni snik-a bʼa oja wayi jawa sakʼanili sok skʼujolajel ja janekʼ xbʼobʼawuji bʼa skʼulajel ja jasa kʼapa yiʼi (Eclesiastés 5:4). Yajni awatayi jawa sakʼanili, meran wanixa kʼana ‹oj ajyan toj› soka Jyoba sok oja ‹kʼuluk ja jas lek wa xyila ja yeʼn› (Colosenses 1:10).  Ja yajtanel awiʼoj sbʼaja Dyosi ojni skoltaya bʼa mi wokoluk oja wabʼ skʼulajel ja jasa wa skʼana. Ja smeranili, ja weʼn ojni ajyan akwerdo soka jas stsʼijbʼan ja jekabʼanum Juan: «Ta yaj cʼa huax cabtic meran ja Diosi, oj ni jcʼuuctic meran ja smandari. Y mi huocoluc huax cabtic huax cʼuantic ja jas huax yala ja yeni» (1 Juan 5:3).

19. ¿Jas yuj mi xbʼobʼ xiwan yajelyi jawa sakʼanil ja Dyosi?

¹⁹ Ja maʼ wa xyaʼyi ja sakʼanil ja Dyosi, ja yeʼn mi wa stʼena bʼa toj lek aʼajyuk. Ja Jyoba wani snaʼa ja janekʼ ita wa xbʼobʼ kujtiki sok mi wa smajlay oj jkʼuluktik jun jasunuk bʼa mi oj lajxukujtik skʼulajel (Salmo 103:14). Ja Dyosi ojni yawi ja skoltaneli, pes wani skʼana awajukawuj lek ja bʼa wa sakʼanili  (kʼuman ja Isaías 41:10). Wani xbʼobʼa kʼuʼuk lek, ta ajipa spetsanil akʼujol bʼa Jyoba, ja «yeʼn ojni stoj jawa bʼeja» (Proverbios 3:5, 6).

20. Tsaʼan ja waxa wayi jawa sakʼanil ja Jyoba, ¿jas yuj mini kechanuk ita weʼn oja naʼ ja awatayi jawa sakʼanili?

²⁰ Soka jas jpaklaytikta, bʼobʼta ja weʼn xa pensaraʼan oja wayi jawa sakʼanil ja Jyoba bʼa jun orasyon jach atuchʼil. Pe spetsanil ja matik meran wa syajtaye ja Dyosi tʼilani ayto  jas mas oj skʼuluk: yaljel «satalajel abal [...] ja jas jel tzamal huaxa cʼuani» bʼa stiʼ sat «ja testigo» (Romanos 10:10). ¿Jastal wa xkʼulaxi ja jaw?

21, 22. ¿Jastal oj bʼobʼa jeʼ «satalajel abal» ja skʼuʼajel awiʼoji?

²¹ Ala yabʼ waxa kʼana oja wiʼ jaʼ ja ansyano maʼ wa xkoltani skʼeljel ja yaʼtel ja kʼole ansyanoʼik bʼa kongregasyoni. Ja yeʼn oj yalyabʼ tuk ansyanoʼik bʼa oja kʼel-ex lajan jitsan sjobʼjelik sbʼaja sjejelik mas tʼilan wa sjeʼa ja Biblia. Ta ja ansyanoʼiki xyilawe waxa bʼutʼu ja jas wa xkʼanxi bʼa oja wiʼ jaʼi, anto oj aljukawabʼ oj bʼobʼa wiʼ jaʼ ja bʼa niwan tsomjelal maxa mojan oj ajyuki. * Ja skʼakʼuʼil oj ixuk jaʼi, wa x-aji ekʼ jun loʼil bʼa wa xcholxi jas wa stojolan ja yijel jaʼi. Yajni wa xchʼak ja loʼili, ja maʼ wan yajel ekʼuki wa xyaʼa chabʼ sjobʼjel bʼa mi wokoluk sbʼaja matik oj yiʼe jaʼi, jaxa yeʼnleʼi wa sjakʼawe tsats lek. Ja it jani jun modo bʼa oja wal «satalajel abal» ja skʼuʼajel awiʼoji.

²² Ja yijel jaʼi ti waxa jeʼayi jaman lek ja tuki ja weʼn waxa wayi jawa sakʼanili ja Dyosi sok wala kʼot taʼumantiʼ bʼa Jyoba. Ja matik wa xyiʼaje jaʼi wa xmuljiko yibʼanal ja skwerpoʼe bʼa yoj jaʼ bʼa oj jexukyi tuki yaʼataniyi ja sakʼanile ja Jyoba.

23. ¿Jas wa stojolan ja yijel jaʼ bʼa «sbiil ja Tatali soc [ja Yunini] soc ja Espíritu Santo»?

²³ Ja Jesús yala ja snebʼumaniki oj yiʼe jaʼ bʼa «sbiil ja Tatali soc [ja Yunini] soc ja Espíritu Santo» (Mateo 28:19). Ja it wa stojolan ja matik wa xyiʼaje jaʼi wani snaʼawe ja niwan cholal yiʼoj ja Dyosi, ja Jyoba, soka Jesukristo (Salmo 83:18; Mateo 28:18). Chomajkil, wa snaʼawe jastal wa x-aʼtiji ja «Espíritu Santo», ma ja yip ja Dyosi (Gálatas 5:22, 23; 2 Pedro 1:21).

24, 25. a) ¿Jas wa stojolan ja yijel jaʼi? b) ¿Jas sjobʼjel ojto axuk sjakʼjel?

²⁴ Ja yijel jaʼi mi kechanukta oj muljanko bʼa yoj jaʼ, pes  wa senyaʼan jun jasunuk jel tʼilan. Yajni ja weʼn wala muljiko wa senyaʼan wala «chami», bʼa tuk yaljel, waxa jipakan ja tikʼe sakʼanil awiʼoj ajyi. Sok jaxa yajni wala el ja bʼa yoj jaʼi ti waxa jeʼa, man tyempo jaw, oj ajyan sakʼan bʼa skʼulajel ja jasa wa skʼana ja Dyosi. Mok chʼayuka kʼujol, yeʼnani waxa wayi jawa sakʼanil ja Jyoba, sok mi bʼa jun aʼteluk, bʼa jun winik ma bʼa jun kʼole ixuk winik. Ja yajelyi jawa sakʼanil soka yijel jaʼi jani skʼeʼulabʼil bʼa oja wamigoʼuk lek ja Dyosi, sok bʼa oj ajyan kʼubʼan soka yeʼn (Salmo 25:14).

²⁵ Pe ja yijel jaʼi mi wa stojolan ojxa ataʼ jawa sakʼanili. Ja Jesusi yala: «Pero ja matic oj cuch yujil ja huocoli hasta man xcʼot ticʼan ja tiempo jahui, yenle ni ja maʼ oj cʼulajuque librari» (Mateo 24:13). Ja yijel jaʼi jatani ja skʼeʼulabʼili. Pe ja sjobʼjeli jaʼa it: ¿jastal oj bʼobʼ ajyukotik ja bʼa syajal skʼujol ja Dyosi? Ja bʼa tsaʼanxta kapitulo ja bʼa juʼun it wa xyaʼa ja sjakʼjeli.