SA SAINDONG kopya kan Biblia, paano trinadusir an Salmo 83:18? An pagkatradusir kan New World Translation of the Holy Scriptures sa bersikulong ini: “Tanganing an mga tawo makaaram na ika, na an ngaran Jehova, ika sana an Kaharohalangkawe sa bilog na daga.” May iba pang mga traduksion kan Biblia na kaagid man kaiyan an pagkatradusir. Minsan siring, an dakol na traduksion dai ginamit an ngaran na Jehova, na sinalidahan iyan nin mga titulo na arog baga nin “Kagurangnan” o “Daing Sagkod.” Ano an maninigong gamiton sa bersikulong ini? Sarong titulo o an ngaran na Jehova?

An bersikulong ini nagtataram manongod sa ngaran. Sa orihinal na Hebreo na ginamit sa pagsurat kan kadaklan na kabtang kan Biblia, minalataw digdi an sarong daing kaagid na personal na ngaran. Iyan dineletriya nin יהוה (YHWH) sa mga letrang Hebreo. Sa Ingles, an komun na pagkatradusir kan ngaran na iyan “Jehovah” (sa Bicol, “Jehova”). Sa saro sana daw na bersikulo kan Biblia minalataw an ngaran na iyan? Dai. Iyan minalataw nin haros 7,000 na beses sa orihinal na teksto kan Hebreong Kasuratan!

Gurano kaimportante kan ngaran nin Dios? Estudyaran an modelong pamibi na itinao ni Jesu-Cristo. Iyan minapoon nin siring kaini: “Ama niamo na nasa langit, santipikaron logod an saimong ngaran.” (Mateo 6:9) Kan huri, si Jesus namibi sa Dios: “Ama, pamurawaya an saimong ngaran.” Bilang simbag, an Dios nagtaram hale sa langit, na sinasabi: “Iyan pinamuraway ko na sagkod papamurawayon ko liwat iyan.” (Juan 12:28) Malinaw nanggad, an ngaran nin Dios pinakamahalaga. Kun siring, taano ta dai ginagamit nin nagkapirang paratradusir an ngaran na ini sa saindang mga traduksion kan Biblia asin sinalidahan iyan nin mga titulo?

Minalataw na may duwang pangenot na dahelan. Enot, an dakol naghihingako na an ngaran dai maninigong gamiton huli ta an orihinal na paagi nin pagpronunsiar kaiyan dai aram ngonyan. An suanoy na Hebreo isinusurat kaidto na mayo nin mga patanog (sa Ingles, vowel). Kun siring, mayo ngonyan na seguradong makakapagsabi kun paano eksaktong pinopronunsiar an YHWH kan mga tawo kaidtong mga panahon kan Biblia. Minsan siring, maninigo daw na olangon kita kaini sa  paggamit kan ngaran nin Dios? Kan mga panahon kan Biblia, an ngaran na Jesus tibaad pigpronunsiar na Yeshua o posibleng Yehoshua​—mayo nin seguradong makakapagsabi. Pero, an mga tawo sa bilog na kinaban ngonyan ginagamit an laen-laen na porma kan ngaran na Jesus, na pinopronunsiar iyan sa paagi na komun sa saindang lenguahe. Dai sinda nag-aalangan na gamiton an ngaran huli sana ta dai ninda aram an pronunsiasyon kaiyan kan enot na siglo. Kaagid kaiyan, kun kamo mabiahe sa ibang nasyon, tibaad manompongan nindo na an saindo mismong ngaran laen nanggad an pagpronunsiar sa ibang tataramon. Huli kaini, an kadaihan nin kasegurohan manongod sa suanoy na pronunsiasyon kan ngaran nin Dios dai puedeng idahelan tanganing dai iyan gamiton.

An ikaduwang dahelan na sa parate ipinapanarahotan sa dai paggamit kan ngaran nin Dios sa Biblia may labot sa haloy nang tradisyon kan mga Judio. An dakol sa sainda naniniwala na an ngaran nin Dios dai noarin man maninigong sambiton. An paniniwalang ini minalataw na basado sa sarong salang pag-aplikar kan ley sa Biblia na nagsasabi: “Dai mo paggamiton an ngaran ni Jehova na saimong Dios sa basang na paagi, huli ta dai papabayaan ni Jehova na daing padusa an naggagamit kan saiyang ngaran sa basang na paagi.”​—Exodo 20:7.

Ipinagbabawal kan ley na ini an salang paggamit kan ngaran nin Dios. Alagad ipinagbabawal daw kaiyan an magalang na paggamit kan saiyang ngaran? Dai nanggad. An mga kagsurat kan Hebreong Biblia (an “Daan na Tipan”) anas maimbod na mga lalaki na namuhay sono sa Ley na itinao nin Dios sa suanoy na mga Israelita. Pero, parate nindang ginamit an ngaran nin Dios. Halimbawa, iiniba ninda iyan sa dakol na salmo na inawit nin makosog kan mga kadaklan nin mga parasamba. Pinagbotan pa ngani ni Jehova Dios an saiyang mga parasamba na mag-apod sa saiyang ngaran, asin an mga maimbod nagkuyog. (Joel 2:32; Gibo 2:21) Huli kaini, an mga Kristiano ngonyan dai nag-aalangan na gamiton na may paggalang an ngaran nin Dios, siring kan siertong ginibo ni Jesus.​—Juan 17:26.

Sa pagsalida ninda nin mga titulo sa ngaran nin Dios, an mga paratradusir kan Biblia nakakaginibo nin grabeng sala. Pinapaluwas ninda na garo baga harayo asin impersonal an Dios, mantang an Biblia nagsasadol sa mga tawo na kultibaron an “pakikidayupot ki Jehova.” (Salmo 25:14) Isipon an sarong dayupot na katood nindo. Magigin dayupot daw talaga kamo kun dai nindo noarin man naaraman an ngaran kan saindong katood? Kaagid kaiyan, kun an mga tawo papadanayon na ignorante manongod sa ngaran nin Dios, an Jehova, paano sinda magigin dayupot talaga sa Dios? Dugang pa, kun dai ginagamit kan mga tawo an ngaran nin Dios, mayo man sinda nin kaaraman manongod sa marahayon na kahulogan kaiyan. Ano an kahulogan kan ngaran nin Dios?

 Ipinaliwanag mismo nin Dios an kahulogan kan saiyang ngaran sa saiyang maimbod na lingkod na si Moises. Kan si Moises maghapot manongod sa ngaran nin Dios, si Jehova nagsimbag: “Ako magigin ano man na gusto kong Ako magin.” (Exodo 3:14) An traduksion ni Rotherham trinadusir an mga tataramon na ini na: “Ako Magigin siring sa ano man na boot ko.” Kaya si Jehova puedeng magin ano man na kaipuhan tanganing otobon an saiyang mga katuyohan.

Ipamugtak ta baga na puede kamong magin ano man na gusto nindong magin. Ano an gigibohon nindo para sa saindong mga katood? Kun an saro sa sainda magkahelang nin grabe, puede kamong magin ekspertong doktor asin parahayon sia nindo. Kun an saro pa malugi sa pinansial, puede kamong magin mayaman na paratabang asin sukorohan sia nindo. Pero an totoo, limitado kamo sa kakayahan na magin ano man na gustohon nindo. Totoo iyan sa sato gabos. Mientras na pinag-aadalan nindo an Biblia, mapapangalas kamong maheling kun paano si Jehova nagigin ano man na kaipuhan tanganing otobon an saiyang mga panuga. Asin ikinakaogma niang gamiton an saiyang kapangyarihan para sa mga namomoot sa saiya. (2 Cronica 16:9) An magayon na mga aspektong ini kan personalidad ni Jehova dai naririsa kan mga dai nakakaaram kan saiyang ngaran.

Malinaw nanggad, an ngaran na Jehova maninigong gamiton sa Biblia. An pakaaram kan kahulogan kaiyan asin paggamit kaiyan nin suelto sa satong pagsamba mapuersang mga pantabang tanganing orog kitang maparani sa satong langitnon na Ama, si Jehova. *