PAANO ginbadbad sa imo Biblia ang Salmo 83:18? Sa Bag-ong Kalibutan nga Badbad sang Balaan nga Kasulatan ini nga bersikulo mabasa: “Kabay nga mahibaluan sang mga tawo nga ikaw, nga ang ngalan amo si Jehova, ikaw lamang ang Labing Mataas sa bug-os nga duta.” Pareho man sa sini ang iban nga badbad sang Biblia. Pero wala gingamit sang madamo nga badbad ang ngalan nga Jehova. Gin-islan nila ini sing mga titulo pareho sang “Ginuo” ukon “Dayon.” Ano gid dapat ang ibutang sa sini nga bersikulo? Ang titulo lang bala ukon ang ngalan nga Jehova?

Ini nga bersikulo nagasugid parte sa isa ka ngalan. Sa orihinal nga Hebreo nga lenguahe nga gingamit sa pagsulat sa daku nga bahin sang Biblia, may espesyal kag personal nga ngalan nga makita sa sini nga bersikulo. Sa Hebreo nga mga letra, gin-spell ini nga יהוה (YHWH). Sa Hiligaynon, ginbadbad ini nga “Jehova.” Sa isa lang bala ka bersikulo sang Biblia makita ini nga ngalan? Indi. Sa orihinal nga sinulatan sang Hebreo nga Kasulatan, makita ini sing halos 7,000 ka beses!

Daw ano ka importante ang ngalan sang Dios? Dumduma ang modelo nga pangamuyo nga ginhatag ni Jesucristo. Nagsugod ini: “Amay namon nga yara sa langit, pakabalaanon ang imo ngalan.” (Mateo 6:9) Sang ulihi, si Jesus nangamuyo sa Dios: “Amay, himayaa ang imo ngalan.” Bilang sabat, ang Dios naghambal halin sa langit, nga nagasiling: “Ginhimaya ko na ini kag himayaon ko ini liwat.” (Juan 12:28) Maathag nga importante gid ang ngalan sang Dios. Ti, ngaa gin-islan ini sang pila ka translator sang Biblia sing mga titulo na lang?

Posible nga may duha ka panguna nga rason. Una, madamo ang nagasiling nga ang ngalan indi dapat paggamiton kay indi na mabal-an subong kon paano ini ginamitlang sadto. Ang Hebreo nga lenguahe sang una ginasulat nga wala sing mga patingog (vowel) pareho sang a, e, i, o, u. Gani, wala sing makasiguro  subong kon paano ginamitlang sang mga tawo sang panahon sang Biblia ang YHWH. Pero rason bala ini para indi na naton pagtawgon ang Dios sa iya ngalan? Wala gid sing makasiguro subong kon bala ang ngalan nga Jesus ginmitlang nga Yeshua ukon Yehoshua sang panahon sang Biblia. Pero ginagamit sang mga tawo subong sa bilog nga kalibutan ang sarisari nga porma sang ngalan nga Jesus, kag ginamitlang nila ini base sa pagmitlang sa ila lenguahe. Wala sila nagaduhaduha nga gamiton ang ngalan bisan pa wala sila kabalo kon paano ini ginamitlang sang unang siglo. Kon magkadto ka sa iban nga pungsod, mahimo maobserbahan mo nga lain man ang pagmitlang sang imo ngalan. Gani bisan pa indi sigurado kon paano ginamitlang ang ngalan sang Dios sadto, indi ini rason para indi ini paggamiton.

Ang ikaduha nga pirme ginarason kon ngaa gindula ang ngalan sang Dios sa Biblia amo ang madugay na nga tradisyon sang mga Judiyo. Madamo sa ila ang nagapati nga indi gid dapat pagmitlangon ang ngalan sang Dios. Nabase ini sa ila sala nga pagtuman sa sugo sang Biblia nga nagasiling: “Indi ninyo paggamiton ang ngalan ni Jehova nga inyo Dios sa wala sing pulos, kay silutan ni Jehova ang nagagamit sang Iya ngalan sa wala sing pulos.”—Exodo 20:7.

Sa sini nga sugo, ginadilian ang sala nga paggamit sang ngalan sang Dios. Pero ginadilian man bala sini ang may respeto nga paggamit sang iya ngalan? Wala gid. Ang tanan nga manunulat sang Hebreo nga Biblia (ang “Daan nga Testamento”) matutom nga mga tawo nga nagtuman sa Kasuguan nga ginhatag sang Dios sa mga Israelinhon sang una. Pero pirme nila ginagamit ang ngalan sang Dios. Halimbawa, ginbutang nila ini sa madamo nga salmo nga ginkanta sing matunog sang madamo gid nga sumilimba. Ginsugo pa gani ni Jehova nga Dios ang iya mga sumilimba nga magtawag sa iya ngalan, kag gintuman ini sang mga matutom sa iya. (Joel 2:32; Binuhatan 2:21) Gani, may respeto nga ginagamit pirme sang mga Cristiano subong ang ngalan sang Dios, pareho gid sa ginhimo ni Jesus.—Juan 17:26.

Daku gid ang sala sang mga translator sang Biblia sang gin-islan nila ang ngalan sang Dios sing mga titulo. Ginhimo nila ang Dios nga daw malayo kag wala sing balatyagon, pero ginasugo  sang Biblia ang mga tawo nga ‘suod nga makig-abyan kay Jehova.’ (Salmo 25:14) Pensara ang imo suod ukon malapit nga abyan. Magasuod gid bala kamo kon wala mo gani mabal-an ang iya ngalan? Pareho sini, kon wala mabal-an sang mga tawo ang ngalan sang Dios, nga Jehova, paano sila mangin suod sa iya? Dugang pa, kon wala ginagamit sang mga tawo ang ngalan sang Dios, indi man nila mabal-an ang dalayawon nga kahulugan sini. Ano ang kahulugan sang ngalan sang Dios?

Ginpaathag mismo sang Dios ang kahulugan sang iya ngalan sa iya matutom nga alagad nga si Moises. Sang nagpamangkot si Moises parte sa ngalan sang Dios, nagsabat si Jehova: “Mangin Amo Ako Kon Ano ang Luyag Ko nga Mangin Amo Ako.” (Exodo 3:14) Sa badbad ni Rotherham, amo ini ang mabasa: “Mangin Amo Ako kon ano ang maluyagan ko.” Gani si Jehova mahimo mangin bisan ano nga kinahanglanon para matuman ang iya katuyuan, kag ginapahanabo niya sa iya mga tinuga kon ano ang kinahanglanon para matuman ang iya katuyuan.

Ibutang ta nga masarangan mo himuon ang bisan ano nga gusto mo. Ano ang himuon mo para sa imo mga abyan? Kon ang isa sa ila magmasakit sing grabe, puede ka mangin eksperto nga doktor kag bulngon sia. Kon ang isa naman nagapamigado, puede ka mangin manggaranon nga tawo kag buligan sia. Pero ang matuod, limitado ang imo ikasarang. Kag pareho kita tanan. Samtang nagatuon ka sing Biblia, magadayaw ka sa imo natun-an kon paano nahimo ni Jehova ang bisan ano nga kinahanglanon para matuman ang iya mga saad. Kag nalipay sia sa paggamit sang iya gahom para sa mga nagahigugma sa iya. (2 Cronica 16:9) Ining maayo nga mga kinaiya sang personalidad ni Jehova indi gid mabal-an sang mga wala nakakilala sa iya ngalan.

Maathag nga ang ngalan nga Jehova dapat gamiton sa Biblia. Kon nabal-an naton ang kahulugan sini nga ngalan kag ginagamit ini sa aton pagsimba, mabuligan gid kita nga mangin malapit kay Jehova, ang aton Amay sa langit. *