MBIVILIANĨ yaku ĩandĩko ya Savuli 83:18 yĩalyũlĩtwe ata? Mbivilia ya Kĩkamba, 1974, ĩandĩko yĩu yaasya: “Nĩ kana mamanye no we wĩ weka, syĩtwa yaku nĩ Yeova, nue Wĩ Ĩũlũ wa Onthe ĩũlũ wa nthĩ yonthe.” Mbivilia ingĩ syaasya oou. Nthĩnĩ wa Mbivilia mbingĩ syĩtwa Yeova nĩyĩvetetwe na vandũ vayo vakekĩwa “Mwĩaĩi” kana wa “Tene na Tene.” Nĩ kyaũ kyaĩle kwĩthĩwa vaa? Nĩ syĩtwa ya Yeova kana nĩ syĩtwa ya ũnene?

Ĩandĩko yĩu yĩwetete syĩtwa. Nthĩnĩ wa Mbivilia ya kĩthyomo kya Kĩevelania ĩandĩko yĩu yĩwetete syĩtwa. Syĩtwa yĩu yĩandĩkĩtwe יהוה (YHWH) kwa nthoo sya Kĩevalania. Kwa Kĩkamba syĩtwa yĩu yĩandĩkawa “Yeova.” Syĩtwa yĩu ĩyonekaa ĩandĩkonĩ o yĩmwe ya Mbivilia. Nthĩnĩ wa Maandĩko ma Kĩevelania yonekaa vakuvĩ mavinda 7,000.

Syĩtwa ya Ngai nĩ ya vata mũno ata? Kwa ngelekany’o mboya ya Mwĩaĩi ĩla Yesũ wamanyĩisye. Yaambĩĩte atĩĩ: “Inyw’ĩ ĩndĩ voyaai atĩĩ: Asa waitũ ũla wĩ ĩtunĩ, syĩtwa yaku yĩtaĩwe.” (Mathayo 6:⁠9) Na ĩngĩ Yesũ avoyie atĩĩ: “Asa, taĩa syĩtwa yaku.” Na Ngai asũngĩa e ĩtũnĩ asya: “Nĩnayĩtaĩa, na ngayĩtaĩa ĩngĩ.” (Yoana 12:28) Kwoou syĩtwa ya Ngai nĩ ya vata vyũ. Ĩndĩ nĩkĩ alyũli aingĩ mavetete syĩtwa yĩu Mbivilianĩ na makekĩa masyĩtwa ma ũnene?

Veonekana mekĩte ũu nũndũ wa itumi ilĩ nene. Kya mbee, andũ aingĩ maasya syĩtwa yĩu ĩyaĩle kũtũmĩwa nũndũ ĩyĩsĩkĩe ũndũ yatamũkawa tene. Kĩevelania kyaandĩkawa vate nthoo ta; a, e, ĩ, i, o, ũ, u. Kwoou ũmũnthĩ vaiĩ mũndũ ũtonya kũmanya nesa ũndũ nthoo YHWH syatamũkawa tene. Ĩndĩ ũu nũtuma tũeka kũtũmĩa syĩtwa ya Ngai? Ĩvinda ya tene nĩvatonyeka syĩtwa ya Yesũ yĩkethĩwa yatamũkawa Yesua kana  Yeosua nũndũ vaiĩ mũndũ ũtonya kũweta nesa ũndũ yatamũkawa. Ĩndĩ andũ nthĩ yonthe matũmĩaa syĩtwa ya Yesũ kwa nzĩa syĩkĩvathũkany’o kwosana na ũndũ yĩtamũkawa kwa ithyomo syoo. Maileaa kũyĩtũmĩa syĩtwa yĩu nĩkwĩthĩwa mayĩsĩ ũndũ yatamũkawa tene. O na we ũkathi nthĩ ĩngĩ nũtonya kwĩthĩa syĩtwa yaku yĩtamũkawa kĩvathũkany’o kwosana na kĩthyomo kya kũu. Kwoou kũlea kũmanya ũndũ syĩtwa ya Ngai yatamũkawa tene kũituma tũtayĩtũmĩa.

Kĩtumi kya kelĩ kyaũveta syĩtwa ya Ngai Mbivilianĩ kyumanĩte na kĩthĩo kya tene kya Ayuti. Aingĩ moo maĩkĩĩaa syĩtwa ya Ngai ĩyaĩle kũtamũkwa. Mũĩkĩĩo ũsu waumanĩte na kũtũmĩa naĩ mwĩao wa Mbivilia ũla waasya: “Ndũkawete syĩtwa ya Yeova Ngai waku mana; nũndũ Yeova ndakasya ũsu nde ĩvĩtyo ũla ũwetaa syĩtwa yake mana.”​—⁠Kuma 20:⁠7.

Mwĩao ũsu ũvatanĩte kũtũmĩa syĩtwa ya Ngai kwa nzĩa ĩtaĩle. Aandĩki ma Maandĩko ma Mbivilia ma Kievelania (ala metawa “Ũtianĩo Mũkũũ”) maĩ andũ aĩkĩĩku na maatĩĩaa mĩao ĩla Ngai wanengete ana ma Isilaeli. Ĩndĩ nĩmatũmĩaa mũno syĩtwa ya Ngai. Kwa ngelekany’o, nĩmayĩkĩie nthĩnĩ wa savuli ila syainawa nĩ athaithi. Kwoou mwĩao ũsu ũivatanĩte kũyĩtũmĩa kwa ndaĩa. O na Yeova Ngai nĩweeyĩaĩe athaithi make mekaĩlae syĩtwa yake na ala maĩ aĩkĩĩku nĩmeekie ũu. (Yoeli 2:​32; Meko ma Atũmwa 2:​21) Kwoou Aklĩsto nĩmaĩle kũtũmĩa syĩtwa ya Ngai kwa ndaĩa o ũndũ Yesũ wayĩtũmĩie.​—⁠Yoana 17:⁠26.

Alyũli nĩmekaa makosa manene kwĩkĩa Mbivilianĩ masyĩtwa ma ũnene vandũ va syĩtwa ya Ngai. Matumaa Ngai oneka e vaasa na atendete andũ, ĩndĩ Mbivilia ĩtũthing’ĩĩasya twĩthĩwe na ‘ũnyanya na Yeova.’ (Nthimo 3:32) Osa ngelekany’o ya mũnyanyau ũla mũseo vyũ. Atonya kwĩthĩwa e mũnyanyau mũseo vyũ ata ũtesĩ syĩtwa yake? O ta ũu andũ matesĩ Yeova, syĩtwa ya Ngai, matonya kũmũthengeea ata kwa w’o. Ũndũ ũngĩ andũ mateũtũmĩa syĩtwa ya Ngai mayĩsa kũmanya ũndũ yonanasya. Syĩtwa ya Ngai yonanasya ata?

 Ngai mwene nĩwaeleisye mũthũkũmi wake Mose ũndũ syĩtwa yake yonanasya. Yĩla Mose wakũlilye ĩũlũ wa syĩtwa ya Ngai, Yeova amũsũngĩie amwĩa: “Ninyie ũla ninyie.” (Kuma 3:14) Nthĩnĩ wa Mbivilia ĩaliũlĩtwe nĩ mũndũ wĩtawa Lothaamu ĩandĩko yĩu yaasya: “Ngatw’ĩka kĩla nĩenda.” Kwoou Yeova nũtonya kũtw’ĩka kĩla ũkwenda nĩ kana eanĩsye ieleelo syake.

Twasye we wĩna ũtonyi wa kũtw’ĩka kĩla ũkwenda. Nĩ kyaũ ũtonya kũmeka anyanyau? Ũmwe awaa nũtonya kũtw’ĩka ndakĩtalĩ ũkamũiita. Ũngĩ eethĩwa na thĩna wa mbesa nũtonya kũtw’ĩka mũthwii na ũimumya thĩnanĩ. Ĩndĩ o ta andũ ala angĩ, we ndwĩna ũtonyi ũsu. O ũendee na kwĩmanyĩsya Mbivilia ũkatana kwona ũndũ Yeova ũtonya kũtw’ĩka kĩla ũkwenda nĩ kana eanĩsye mawatho make. Nĩwendete kũtũmĩa vinya wake kũtethya ala mamwendete. (2 Mavinda 16:⁠9) Ala matesĩ syĩtwa yake mayĩsa kũmanya ndaĩa isu syonanasya ũndũ Yeova ũilyĩ.

Kwa w’o syĩtwa Yeova nĩyaĩle kwĩthĩwa Mbivilianĩ. Kũmanya ũndũ yonanasya na kũyĩtũmĩa ũthaithinĩ waku nĩkũkũtetheeasya mũno kũmũtheengeea Yeova, Ĩthe waitũ wa ĩtunĩ. *