Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

BYA KULUMBULULA

Jizhina ja Lesa —byo Jingijishiwa ne byo Jilumbulula

Jizhina ja Lesa —byo Jingijishiwa ne byo Jilumbulula

MU BAIBOLO wenu, Masalamo 83:18 atuntululwa byepi? Mu Baibolo wa New World Translation of the Holy Scriptures ino vesi yatuntululwa amba: “Namba, bantu bayuke amba, Anweba yenka, wa jizhina ja Yehoba, Yenu Mwine Wakila wa panopantanda ponse.” Ma Baibolo akwabo amo nao atuntulula ino vesi byonkabye. Nangwa byonkabyo, mu ma Baibolo avula kechi mwanembwa jizhina ja kuba’mba Yehoba ne, mwapingizhiwa mazhina a mushingi nabiji “Nkambo” nangwa’mba “wa Myaka.” Jizhina ka jafwainwa kwingijishiwa mu ino vesi? Ja mushingi nyi, inyi jizhina ja kuba’mba Yehoba?

Jizhina ja Lesa mu bisopelo bya Kihebelu

Ino vesi yatongola jizhina. Mu Kihebelu kine kitanshi mwanembejilwe byambo byavula bya mu Baibolo, mwanembwa jine jizhina. Jino jizhina jisopelelwa’mba יהוה (YHWH) mu bisopelo bya Kihebelu. Mu Kikaonde jino jizhina jatuntululwa’mba “Yehoba.” Nanchi jino jizhina jitanwatu mu vesi imo ya mu Baibolo nyi? Ine. Jitanwa mu Binembelo bine bitanshi bya Kihebelu pepi nobe bimye 7,000!

Jizhina ja Lesa janema byepi? Akilangulukai pa lulombelo lwa kumwenako lo alombele Yesu Kilishitu. Lutendeka bino amba: “Tata wetu wa mwiulu, Jizhina jenu jizhile.” (Mateo 6:9) Panyuma ya bibye, Yesu walombele kwi Lesa amba: “Tata, tumbijikai jizhina jenu.” Lesa wakumbwile mwiulu amba: “Nejitumbijika kala, kabiji nkejitumbijika ne jibiji.” (Yoano 12:28) Ee kine, jizhina ja Lesa janema bingi. Pano nga mambo ka bantuntuluzhi bamo o babujila kunemba jino jizhina mu ma Baibolo abo ne kupingizhapo mazhina a mushingi?

Kyamweka nobe kuji bishinka bibiji bilengela kino. Kishinka kitanshi ke kya kuba’mba, bavula bamba’mba jino jizhina kechi jafwainwa kwingijishiwa ne, mambo ntelelo ine itanshi ya kutelelamo jino jizhina kechi ya yukanyikwa lelo jino ne. Kihebelu kya kala kyanembwanga kwakubula bisopelo bikwasha kutela kyambo. Onkao mambo, kafwako nangwa umo lelo jino wayuka bulongo bantu bajingako kimye kyanembelwangamo Baibolo byo batelanga YHWH ne. Nanchi kino kyafwainwa kwitulengela kubula kwingijisha jizhina ja Lesa nyi? Mu kimye kyanembelwangamo Baibolo, jizhina ja Yesu kampe jatelwanga’mba Yeshua nangwa’mba Yehoshua, pano bino kafwako wayuka kwijitela bulongo ne. Nangwa byonkabyo, bantu mwaya ntanda lelo jino bengijisha ntelelo yapusana pusana ya jizhina ja Yesu, sa bejitelela mu jishinda mo bejiyukila mu mulaka wabo. Kechi bakankazhama kwingijisha jino jizhina na mambotu a kuba’mba kechi bayuka mo bejitelelanga mu myaka kitota kitanshi ne. Po pamotu ne anweba umvwe mwaya ku kyalo kingi, mwakonsha kutana’mba jizhina jenu jumvwanyikila mungi mu mulaka mukwabo. Onkao mambo, kubula kuyuka ntelelo ya kala ya jizhina ja Lesa kechi kyo kine kintu kyakonsha kulengela kubula kwijingijisha ne.

Kishinka kya bubiji kyambiwa javula pa mambo a kufumyamo jizhina ja Lesa mu ma Baibolo ke kisho kya Bayudea kyaikala myaka yavula. Bavula ba mwiabo baitabila’mba jizhina ja Lesa kechi jafwainwa kutelwa ne. Luno lwitabilo kyamweka lwaimena pa kutwala mungi muzhilo wa mu Baibolo waamba’mba: “Kechi mukejitele jizhina ja Yehoba Lesa wenu patutu ne; mambo aye Yehoba kechi ukamuleka awa muntu watela jizhina janji patutu ne.”—Kulupuka 20:7.

Uno muzhilo wakanyako kwingijisha kutama jizhina ja Lesa. Nanchi wakanya kwingijisha na mushingi jino jizhina janji nyi? Ine. Banembi ba Baibolo wa Kihebelu (“Lulayañano lwa Kala”) bonse bajinga bantu bakishinka balondelanga Mizhilo yo apaine Lesa ku bena Isalela ba kala. Nangwa byonkabyo, baingijishanga jizhina ja Lesa bimye byavula bingi. Kya kumwenako, bejibikilemo mu masalamo avula aimbiwanga na mabumba a bapopweshi bavula na jiwi jasansuka. Yehoba Lesa wakambizhe ne bapopweshi banji kwita pa jizhina janji, kabiji aba bakishinka bakokejile. (Yoela 2:32; Byubilo 2:21) Onkao mambo, bena Kilishitu lelo jino kechi bakankazhama kwingijisha jizhina ja Lesa na mushingi, byonka byaubile Yesu ne.—Yoano 17:26.

Jizhina ja Lesa byo bejipingizhapo na mazhina a mushingi, bantuntuluzhi bavula ba Baibolo balubankanya bingi. Balengela Lesa kumweka nobe uji kwalepa kabiji nobe kechi muntu ne, bino Baibolo sa atundaika bantu kwikala ‘na kyafyamika nangwa’mba na bulunda ne Yehoba.’ (Masalamo 25:14) Akilangulukaipo mulunda nenu wa pa muchima. Nanchi mwakonsha kwipwiluluka kwakubula kuyuka jizhina ja yewo mulunda nenu nyi? Ne bantu nabo umvwe babula kuyuka jizhina ja Lesa ja kuba’mba Yehoba, bakonsha kufwenya byepi kwi aye? Kabiji umvwe bantu ke babule kwingijisha jizhina ja Lesa, kechi bayuka ne byo jilumbulula ne. Jizhina ja Lesa jilumbulula ka?

Lesa aye mwine walondolwele byalumbulula jizhina janji kwi Mosesa kalume wanji wa kishinka. Mosesa byo aipwizhe jizhina ja Lesa, Yehoba wamukumbwile’mba: “Nkekala mo nkakebela.” (Kulupuka 3:14, NW) Mu Baibolo wa kwa Rotherham bino byambo byatuntululwa’mba: “Nkekala monka mukakebela muchima wami.” Onkao mambo, Yehoba wakonsha kwikela monse mo akebela kuba’mba afikizhe nkebelo yanji.

Umvwe anweba mwakonsha kwikela monse mo mukebela, mwakonsha kuba ka? Mwakonsha kwibobila ka bakwenu? Umvwe umo wabelesha, mwakonsha kwikala dokotala ne kumubuka. Umvwe mukwabo wabula mali, mwakonsha kumukwashako mali kuba’mba afume mu lukatazho lo ajimo. Pano bino bukine ke bwa kuba’mba, mwapelelela mu byo mwakonsha kwikala. Atweba bonse twapelelela. Byo mufundanga Baibolo, mukakumya byo mukamona Yehoba byo ekela muji monse mubena kukebewa kuba’mba afikizhe milaye yanji. Kabiji kimutokela bingi ku muchima kwingijisha bulume bwanji kukwasha boba bamutemwa. (2 Byambo bya Moba 16:9) Ino mbaji yawamisha ya bumuntu bwa Yehoba kechi imweka ku boba baluba jizhina janji ne.

Ee kine, jizhina ja kuba’mba Yehoba jafwainwa kunembwa mu Baibolo. Kuyuka byo jilumbulula ne kwikala bakasuluka kwijingijisha mu mpopwelo yetu bo bukwasho bwa kwitukwasha kufwenyenyamo kwi Shetu wa mwiulu, aye Yehoba. *

^ jifu. 3 Umvwe mukeba kuyukilako byavula pa mambo a jizhina ja Lesa, byo jilumbulula, ne ene mambo o jafwainwa kwingijishiwa mu mpopwelo, monai buloshuwa wa Ishina lya Bulesa Ilikatwalilila Kuli Pe na Pe, wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.