MU BIBLE obe, pa kisonekwa kya Ñimbo 83:18, le i bashintulule’po namani? Mukanda Ukala wa Mwine Leza walamwine uno vese amba: “Amba bakuyuke amba, abe enka, wa dijina dya bu-Yehova, wi Mwinemukatakatamwine panopantanda ponsololo.” Mashintuludi makwabo kampanda a Bible nao ashintulwile uno muswelo. Inoko kudi mashintuludi mavule keatelelepo dijina Yehova, ino apingakenye’dyo na bitenta pamo bwa “Mfumwetu” ne “Wa Nyeke.” Ino le i kika kitelelwe mu uno vese? Le i kitenta’ni, nansha i dijina Yehova?

Uno vese wisambilanga pa dijina. Mu Kihebelu kibajinjibajinji, ludimi lwāsonekelwe’mo kipindi kikatampe kya Bible, dijina dya Leza dyatelelwa bunka bwandi ditanwa ne pa kino kifuko. I dyandikwe’po amba יהוה (YHWH) na tumama twa Kihebelu. Mu Kiluba, mwalamwino uyukilwe nyeke wa dino dijina i “Yehova.” Le dino dijina ditanwa’nka mu uno vese umo kete wa Bible? Nansha dimo. Ditanwa kubwipi kwa misunsa 7 000 mu bilembwa bibajinjibajinji bya Bisonekwa bya Kihebelu!

Le dijina dya Leza didi na mvubu’ka? Imvwana bidi lulombelo lwa kimfwa lwāletele Yesu Kidishitu. Lushilula’mba: “Tata wetu wa mūlu, dijina dyobe dipandulwe.” (Mateo 6:9) Mwenda mafuku, Yesu wālombele kudi Leza amba: “Tata, tumbija dijina dyobe.” Leza nandi wālondolola mūlu amba: “Neditumbija kadi nkeditumbijanga dikwabo.” (Yoano 12:28) I kimweke patōka amba dijina dya Leza didi na mvubu mpata. Penepa mwanda waka bashintuludi bamo i batalule dino dijina mu mashintulu abo a Bible, ino bapingakanya’dyo na bitenta?

Mobimwekela kudi bubinga bubidi bukatampe. Bubinga bubajinji, bavule banena amba ke biyampepo kwingidija dino dijina mwanda mutelelo wadyo mwine wa pa kala keuyukenepo dyalelo. Kihebelu kya kala kyādi kisonekwa pambulwa masomo a mawi. O mwanda dyalelo i kutupu muntu ukokeja kulombola na bubine mwādi mutangilwa YHWH mu myaka isekunwinwe mu Bible. Ino le kino kifwaninwe kwitukankaja kutela dijina dya  Leza? Mu myaka isekunwinwe mu Bible, dijina Yesu dyādi padi ditelwa amba Yeshua nansha amba Yehoshua—i kutupu uyukile mutelelo biyampe. Ino bantu ntanda yonso batelanga dijina dya Yesu mu miswelo palapala, mungya modiyukilwe nyeke mu ludimi lwabo. Bine, kebekakangapo kutela dino dijina mwanda’po’tu kebayukilepo modyādi ditelelwa mu myaka katwa kabajinji. Ne kadi, shi wende mu ntanda ya bweni, padi ukamona batela dijina dyobe mu muswelo ungi mu ludimi lwa ntanda’ya. Nanshi kubulwa kuyuka mwādi mutelelwa dijina dya Leza pa kala ke bubingapo bwa kulekela kutela’dyo.

Bubinga bukwabo buletwanga divule pangala pa kuleka kobaleka kulemba dijina dya Leza mu Bible i kishi kya tamba kalā kya Bayuda. Bavule bene bādi banena amba dijina dya Leza kedifwaninwepo kutelwa nansha dimo. Luno lufundijo lumweka bu lwādi lwimanine pa kwimvwanija kobāimvwanije bibi kijila kya mu Bible kinena’mba: “Kokitela dijina dya Yehova Leza obe kiteletele bitupu, mhm; mwanda Yehova kakabingijapo yewa utela dijina dyandi kiteletele bitupu, mhm.”—Divilu 20:7.

Kino kijila kipeleja kutela dijina dya Leza kiteletele. Ino le kipeleje kutela’dyo na bulēme? Nansha dimo. Balembi ba Bible wa Kihebelu (“Kipwanino kya Kala”) bādi bantu ba kikōkeji, kadi bādi balonda mukanda wa Bijila wāpelwe bene Isalela ba pa kala na Leza. Ino bātelele dijina dya Leza divule dine. Kimfwa, bātwejeje’dyo mu ñimbo ya mitōto mivule yādi imbwa na diwi ditunduke na bibumbo bya batōtyi. Yehova Leza wāsoñenye’nka ne batōtyi bandi amba bete pa dijina dyandi, ebiya boba ba kikōkeji nabo bālongēle monka. (Yoela 2:32; Bilongwa 2:21) O mwanda bene Kidishitu dyalelo kebekakangapo kutela dijina dya Leza na bulēme, monka mwādi mutelela’dyo Yesu.—Yoano 17:26.

Bashintuludi ba Bible i balube bikatampe pa kupingakanya dijina dya Leza na bitenta. I bamwekeje amba Leza udi kulampe, ne amba ke muntupo, ino Bible aye papo usoñanya bantu amba baloeje ‘bupwani na Yehova.’ (Ñimbo 25:14) Langa’po bidi kipwano kyodi nakyo na mulunda nobe wa pa mutyima. Le wadi ubwanya kupwana nandi namani shi kwadipo uyukile dijina dyandi? Ne bantu nabo monka na monka, shi kebayukilepo dijina dya Leza, Yehova, le na bubine bakapwana nandi namani? Ne kadi shi bantu kebatelapo dijina dya Leza, nankyo kebakayukapo ne buluji bwadyo bwine bwa kutendelwa. Le dijina dya Leza didi na buluji’ka?

 Leza mwine wāshintulwidile Mosesa, mwingidi wandi wa kikōkeji, buluji bwa dijina Dyandi. Mosesa pa kwipangula Leza amba dijina dyobe wi ani, Yehova wāmulondolwele amba: “Ami ngidi enka aye udi.” (Divilu 3:14) Bwalamuni bwa Bisonekwa Bitokele bunenaʼmba: “Nne yewa Nkekala.” Nanshi Yehova ukokeja kwikala byonso byasaka kwikala mwanda wa kufikidija mpango yandi, kadi ubwanya kulengeja kintu kikale monka mwasakila mu mwanda utala bupangi bwandi ne mwanda wa kufikidija mpango yandi.

Langa’po bidi shi wadi ubwanya kwikala monso mosakila kwikala. Le wadi wa kulongela balunda nobe bika? Shi umo wabela bininge, kwadipo wa kubulwa kwikala muñanga wa bwino ne kumundapa. Shi mukwabo waponena mu bulanda, wadi ukokeja kwikala mpeta nonga-biya ne kumupa lupeto lwa kumukwasha. Ino na bubine kubwanyapo kwikala monso mosakila kwikala. Kadi i batwe bonso. Ino powifunda Bible, ukabezemuka pa kumona amba Yehova wikalanga byonso byasaka kwikala mwanda wa kufikidija milao yandi. Kadi uswele kwingidija bukomo bwandi mwanda wa kukwasha boba bamuswele. (2 Bilongwa 16:9) Ino ngikadilo miyampe ya bumuntu bwa Yehova keimonwengapo na boba kebayukile dijina dyandi.

Bibamweka patōka amba dijina Yehova didi mu Bible. Kuyuka buluji bwadyo ne kutela’dyo pampikwa kwikaka mu butōtyi bwetu kudi na mvubu mpata shi tusaka kufwena kudi Yehova, Tata wetu wa mūlu. *