EI MUMA ma in godo, Zaburi 83:18 wacho nang’o? Bible in Luo 1968 wacho kama ei ndikono: “Ni mondo ging’e ni in, ma nyingi Jehova, In kendi e ng’a Ma Malo Chutho e piny ngima.” Loko mamoko mag Muma bende nyiso ndikono e yo machalo kamano. Kata kamano, loko mang’eny ok ti gi nying Jehova, to kar nyingno giketo nyinge mag telo kaka “Ruoth Nyasaye” kata “Nyasaye ma nyaka chieng’.” En Nying mane ma onego oti godo ei ndikono? Nying manyiso telo koso Jehova?

Ndikoni wuoyo kuom nying madier. E dho-Hibrania ma bende e dhok ma ne buge mang’eny mag Muma ondikie, nying makende mar ng’ato owuon ema yudore e ndikono. Ondike ni יהוה (YHWH) e nyukta mag dho-Hibrania. E dho-Luo, nyingno iluongo ni “Jehova.” Be nyingno yudore mana kamoro achiel kende ei Muma? Ooyo. Ei Ndiko mag Dho-Hibrania, oyudore ndalo madirom 7,000!

Ng’eyo nying Nyasaye en gima duong’ nikech ang’o? Par ane lamo ma Yesu Kristo ne ochiwo. Ochako kama: “Wuonwa manie polo, nyingi mondo obed maler.” (Mathayo 6:9) Bang’e Yesu ne okwayo Nyasaye kama: “Wuora, mi nyingi duong’.” Nyasaye ne odwoko ka en e polo niya: “Asemiye duong’, bende namiye duong’ kendo.” (Johana 12:28) Nenore ratiro ni nying Nyasaye en gima duong’ moloyo. Kare ang’o momiyo jomoko ma ne loko Muma ne ogolo nyingno ei Muma moko ma ne giloko, ma kare gikete nyinge mag telo?

Nenore ni nitie gik moko ariyo ma ne omiyo giweyo nyingno oko. Mokwongo, ng’eny ji wacho ni nyingno ok onego ti godo nikech, sani ji ok ong’eyo kaka ne iluongo nyingno chon. Ndiko machon mag dho-Hibrania ne indiko ma onge nyukta kaka a, e, i, o, u. Kuom mano, sani onge ng’ato manyalo wacho kuom adier kaka ji ne luongo nying YHWH e kinde ma ne ondikie Muma. Kata kamano, be mano onego osindwa tiyo gi nying  Nyasaye? E kinde ma ne indiko Muma, nying Yesu nyaka bed ni ne iluongo ni Yeshua, kata ni Yehoshua—onge ng’at manyalo wacho kuom adier kaka ne iluongo nyinge. Kata obedo ni en kamano, ji e piny mangima luongo nying Yesu e yore mopogore opogore, kaluwore kod dhok ma giwacho. Gitiyo gi nyingno kata obedo ni gikiya kaka ne iluongo nyingno e kinde machon. Bende, kapo ni inyalo dhi wuoth e piny moro, inyalo yudo ni nyingi iluongo e yo mopogore e dho pinyno. Kuom mano, bedo ni ok wang’eyo kaka ne iluongo nying Nyasaye chon, ok nyis ni koro ok wanyal tiyo gi nyingno.

Wach mar ariyo manyiso gimomiyo nying Nyasaye ok ti godo e loko mamoko mag Muma, luwore kod chik ma Jo-Yahudi oseketo chakre chon. Ng’enygi neno ni nying Jehova Nyasaye ok onego oluong. En adier ni paro machalo kamano ne ochakore kane oti marach kod chik mayudore ei Muma mawacho ni kik uluong “nying Jehova Nyasachi kayiem nono; to Jehova ok anoyie ni ng’ato mawacho nyinge kayiem nono, koler e bura.”—Wuok 20:7.

Chikni kwero tiyo gi nying Nyasaye kayiem. Kata kamano, be chikni odagi ni kik ng’ato oti kod nying Nyasaye giluoro? Ooyo. Jondiko duto ma ne ondiko ndiko mag dho-Hibrania (“Muma machon”) ne gin chwo ma ne omiyo Nyasaye luor, kendo ne girito chike ma Nyasaye ne omiyo Jo-Israel machon. Kata kamano, ne gitiyo gi nying Nyasaye kinde mang’eny. Kuom ranyisi, ne gitiyo kod nyingno e ndiko Zaburi ma ji mang’eny ne wero gi dwol mamalo ka gilemo. Jehova Nyasaye bende ne ochiko joma ne lame ni mondo giluong nyinge, to joma ne miye luor ne owinjo chikno. (Joel 2:32; Tich Joote 2:21) Kuom mano, Jokristo sani tiyo kod nying Nyasaye ka gimiye luor mana kaka Yesu ne otimo.—Johana 17:26.

Joma timo tij loko Muma timo ketho maduong’ ahinya seche ma gigolo nying Nyasaye to kare gikete nyinge mag telo. Gimiyo nenore ka ma ng’eyo Nyasaye en gima ok nyalore, to Muma to jiwo dhano mondo omak “osiep” gi Jehova. (Zaburi 25:14, Bible in Luo 1976) Par ane osiepni moro migeno ahinya. Be ne inyalo bedo machiegni kode ka ok ne inge’yo nyinge? Kamano bende, ka ji ok ong’eyo nying Nyasaye ma en Jehova, ere kaka ginyalo sudo machiegni gi Nyasaye? E wi mano, ka ji ok ti kod nying Nyasaye, ok ginyal ng’eyo tiend nyingno. Nying Nyasaye tiende ang’o?

 Nyasaye owuon ne olero ni Musa jatichne tiend nyinge. Kane Musa openjo nying Nyasaye, Jehova ne odwoke niya: “AN MANTIE.” (Wuok 3:14) Loko mar Muma mar Rotherham keto wechego kama: “Anabed Gima Anabed.” Kuom mano, Jehova nyalo bedo gimoro amora madwarore mondo otim dwaro mare.

Wakaw ni inyalo bedo gimoro amora ma chunyi dwaro bedo. Ang’o ma inyalo timo ni osiepeni? Ka achiel kuomgi obedo matuwo, inyalo bedo laktar molony mondo imiye thieth maber. Ka osiepni machielo obedo gi chandruok mar pesa, inyalo lokori ibed jamoko ma ikonye e chandruok ma en godo. Kata kamano, adiera en ni, waonge gi nyalo mar timo mago duto. Waduto wan kamano. Kaka imedo puonjori Muma, ibiro medo neno kaka Jehova bedo gimoro amora madwarore mondo otim gik ma ne osingo. Kendo omor tiyo gi tekone e konyo jogo mohere. (2 Weche mag Ndalo 16:9) Kido mabeyogi duto mag Jehova gin kido ma ok ong’ere ni jogo ma ok ong’eyo nyinge.

En gima nenore maler ni nying Jehova onego oti godo ei Muma. Ng’eyo tiend nyingno, kendo tiyo kode ka wan thuolo e lamo marwa en gima konyowa ahinya bedo machiegni gi Jehova, Wuonwa manie polo. *