ILO Baibõl̦ eo am̦, ewi wãween aer kar ukote eoon eo ilo Sam 83:18? Ilo juon iaan ukokin Baibõl̦ ko ilo kajin M̦ajel̦, eñin kar wãween aer ukote: “Bwe ren jel̦ã bwe Kwe wõt, im etam̦ Jeova, Kwe eo eutiejtata ioon aolepen lal̦ in.” Ilo jet ukokin Baibõl̦ ko ipel̦aakin lal̦ in, rej bar kõjerbale ãt in Jeova. Bõtab, elõñ ukok ko rar jol̦o̦ke ãt in Jeova, im likũt taitõl̦ kein “Irooj” ak “Anij.” Ak ta eo en kar aikuj pãd ilo eoon in? Juon taitõl̦ ke ak ãt in Jeova?

Eoon in ej kõnono kõn juon ãt. Ilo kajin Hibru, kajin eo jinointata rar kõjerbale ñan je Baibõl̦ eo, ej kõjerbal juon ãt ejej uwaan ilo eoon in. Im ãt in rar jipeel̦e ilo wãween in יהוה (YHWH) ilo jeje in Hibru. Ke rar ukote lõta kein ilo kajin M̦ajel̦, rar ukote ilo wãween in “Jeova.” Ãt in ej ke wal̦o̦k juon wõt alen ilo Baibõl̦? Jaab. Ãt in Jeova ej wal̦o̦k enañin 7,000 alen ilo jeje ko ilo kajin Hibru jãn bokin Jenesis ñan Malakai!

Ewi joñan an aorõk etan Anij? L̦õmn̦ak m̦õk kõn jar eo Jijej Kũraij ear katakin rũkal̦oor ro an kake. Jar in ej jinoe ilo wãween in: “Jememwõj ilañ, En Kwõjarjar Etam̦.” (Matu 6:9) Tokãlik, Jijej ear bar jar ñan Anij im ba: “Jema, kwõn kaiboojoj Etam̦.” Innem, Anij ear kõnono jãn lañ im ba: “Iar kaiboojoje, im Inaaj bar kaiboojoje.” (Jon 12:28) Alikkar, etan Anij el̦ap an aorõk. Innem, etke jet rukok rar jol̦o̦k ãt in Jeova jãn ukokin Baibõl̦ ko aer im likũti taitõl̦ kein “Irooj” ak “Anij”?

Ewõr ruo un ko unin aer kar kõm̦m̦ane men in. Kein kajuon, elõñ rej ba bwe jejjab aikuj kõjerbal ãt in kõnke jejjab jel̦ã wãween aer kar ba ãt in ilo jinoin. Im ilo kajin Hibru eo etto, ñe rej jeje rejjab likũt lõta kein ãinwõt a, e, i, o, u (ak vowel ko). Rekõn kar je etan Anij ilo wãween in YHWH, im kõn men in epen wãween ñan ad ba etan. Eñin unin ejjel̦o̦k  juon ilo raan kein emaroñ ba ilo jejjet kõn wãween an kar armej ro ilo iien ko etto ba etan Anij. Bõtab, men in en kar ke bõbraik kõj jãn ad kõjerbal etan Anij? Eokwe, l̦õmn̦ak m̦õk kõn men in. Ilo iien ko etto ilo Baibõl̦ eo, armej ro remaroñ kar ba etan Jijej ilo wãween in “Yeshua” ak bõlen “Yehoshua.” Ilo m̦ool, ejjel̦o̦k juon ejel̦ã ewi wõt tujim̦we in aer kõn ba ãt in. Ijoke, armej ro ipel̦aakin lal̦ in rej kõjerbale ãt in Jijej ilo wãween ko reoktak jãn doon ekkar ñan kajin ko aer. Rejjab bõjrak jãn aer kõjerbale ãt in meñe rejaje ewi wãween aer kar ba ilo iien ko etto. Ejjel̦o̦k oktak men in jãn ñe kwõj etal ñan bar juon aelõñ, im bõlen wãween aer naaj kar ba etam̦ eoktak ekkar ñan kajin eo aer. Innem, meñe jejaje tujim̦we in kar ba etan Anij ilo jinoin, men in ejjab aikuj kabõjrak kõj jãn ad kõjerbal etan.

Un eo kein karuo unin aer kar jol̦o̦k etan Anij jãn Baibõl̦ eo, ej itok jãn juon m̦anit in etto an RiJu ro. Elõñ iaan RiJu ro rej tõmak bwe emo ad ba etan Anij. Rej tõmake men in kõnke ebõd aer mel̦el̦e kõn juon iaan kien ko ilo Baibõl̦ me ej ba: “Kwõn jab ba pata etan Jeova am̦ Anij, bwe Jeova ejãmin likũt e ejjel̦o̦k ruon, eo ej ba pata Etan.”—Exodus 20:7.

Kien in ej ba jen “jab ba pata etan Jeova” ak jab kõjerbale etan Anij ilo wãween ko rejekkar. Bõtab, kien in ej ke kamoiki ad kõjerbal etan Anij ilo ad kautiej e? Jaab ñan jidik. Ro rar je Baibõl̦ eo ilo kajin Hibru ak Kallim̦ur M̦okta, rar jet em̦m̦aan ro retiljek im rar mour ekkar ñan Kien Moses. Bõtab, ekkã an kar rein kõjerbal etan Anij, Jeova. Ñan waanjoñak, rar likũt ãt in Jeova ilo elõñ al ko me jarlepju in armej ro rar al kaki ilo aer kabuñ ñan Anij. Bareinwõt, Jeova Anij ear katakin armej ro doon bwe ren kũr etan, im ro rar tiljek ñane rar kõm̦m̦ane men in. (Joel 2:32; Jerbal 2:21) Kõn men in, Kũrjin ro rainin rejjab ãliklik in kõjerbal etan Anij ilo kautiej, ãinwõt kar Jijej.—Jon 17:26.

Ej juon bõd el̦ap ñe rukok in Baibõl̦ ro rej jol̦o̦k ãt in Jeova im likũt taitõl̦ ko ãinwõt “Irooj” ak “Anij.” Aer kõm̦m̦ane men in ej ãinwõt ñe rej ba Anij ej juon eo me jej baj jel̦ã wõt kake ak jejjab maroñ epaake. Bõtab, ejjab m̦ool men in kõnke Baibõl̦ ej rõjañ armej ro bwe ren epaakel̦o̦k im jem̦jerãik Jeova.  (Jabõn Kõnnaan 3:32) Baj l̦õmn̦ak m̦õk kõn juon m̦õttam̦ me kwepaake. Kwõnaaj ke kar epaake el̦aññe kwõjaje etan? Alikkar kwõban. Innem el̦aññe armej ro rej n̦ooje etan Anij im jab kwal̦o̦ke, enaaj ewi wãween an ro jet maroñ lukkuun epaake Anij? Bareinwõt ñe armej ro rejjab kõjerbal etan Anij, reban jel̦ã kõn mel̦el̦ein im aorõkin ãt eo etan. Ta mel̦el̦ein ãt eo etan Anij?

Anij make ear kõmel̦el̦eik Moses kõn mel̦el̦ein ãt eo etan. Ke Moses ear kajjitõk kõn ãt eo etan, Jeova ear ba: “Ña Eo, Ña E.” (Exodus 3:14) Elõñ rukok ro rar ukote eoon in ilo wãween in. Bõtab, juon ukokin Baibõl̦ etan Rotherham ear ukote eoon in im ba: “Inaaj Erom jabdewõt men Ikõn̦aan erom.” Ta mel̦el̦ein men in? Ej mel̦el̦ein bwe Jeova emaroñ erom jabdewõt men ej aikuj erom ñan an kajejjet ankilaan im karõk ko an, im emaroñ kõm̦m̦an bwe menin kõm̦anm̦an ko an ren kajejjet ankilaan.

El̦aññe enaaj kar wõr am̦ maroñ ñan kõm̦m̦ane jabdewõt men kokõn̦aan, ta eo kwõnaaj kar kõm̦m̦ane ñan jipañ ro jeram̦? Eokwe, ñe juon iaaer enañinmej, kwõnaaj kar erom juon taktõ im kõmouri jãn nañinmej eo an. El̦aññe juon iaaer eaikuj jããn, eokwe kwõnaaj kar erom juon rũm̦weiie im jipañe. Bõtab, jeban kõm̦m̦ane aolep men ko jekõn̦aan kõnke ewõr joñan ad maroñ. Ejjab ãindein ippãn Jeova. Ilo am̦ naaj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im katak Baibõl̦, kwõnaaj loe wãween an Jeova erom jabdewõt men ej aikuj erom ñan an kajejjet kallim̦ur ko an. Ilo m̦ool, Anij ej m̦õn̦õn̦õ in kõjerbale kajoor eo an ñan jipañ armej ro rej yokwe e. (2 Kronikel 16:9, UBS) Armej ro rejaje kõn ãt eo etan Anij rejjab jel̦ã kõn wãween kein rem̦m̦an me Jeova ej kõm̦m̦ani.

Elukkuun alikkar bwe ãt in Jeova ej aikuj pãd ilo Baibõl̦. Ñe jenaaj jel̦ã mel̦el̦ein etan Anij im kõjerbale etan ilo ad kabuñ ñane, men kein renaaj lukkuun jipañ kõj bwe jen epaakel̦o̦k wõt Jemãd ilañ, Jeova. *—Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.