Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

MAFALA YAKUTHUMIZIRA

Dzina la Mulungu​—Thandauzo Lace na Kaphatisidwe Kace Kasa

Dzina la Mulungu​—Thandauzo Lace na Kaphatisidwe Kace Kasa

MU BIBLIYA lanu, kodi Psalymo 83:18 adasanduliziridwa tani? MBaibulo la Dziko Latsopano la Malemba Opatulika vesiri limbalewa tenepa: ‘Kuti wanthu wadziwe kuti imwepo dzina lanu ndimwe Yahova, ndimwe mwekha Mkululetu pa dziko lense la pansi.’ Ma Bibliya manango mazinji yadasandulizirambo bzibodzi-bodzibzi. Tsono m’ma Bibliya mazinji dzinali lidacosedwa ndipo mudaikhidwa madzina ya ulemu ninga yakuti “Mbuya” ayai “Mulungu.” Kodi ndiponi dzina lomwe lin’funika kuphatisidwa basa pamwepa? Ni dzina la ulemu ayai lakuti Yahova?

Dzina la Mulungu m’kanembedwe ka Cihebereu

Vesiri limbalewa bza dzina. M’Cihebereu, cirewedwe comwe cidaphatisidwa basa pa kunemba mabukhu mazinji ya m’Bibliya, pa vesiri pambagumanika dzina cairo. Limbanembedwa tenepa m’Cihebereu יהוה (YHWH). M’Cinyungwe dzinali limbanembedwa kuti ‘Yahova.’ Kodi dzinali limbandogumanika pa vesi libodziri? Ne. M’Bzinembo bza Cihebereu bzakuyamba, dzinali likhagumanika cinyau 7.000!

Kodi dzina la Mulungu ndakufunika tani? Kumbukirani mpembo wa ciratizo omwe udaperekedwa na Jezu. Iwo umbayamba tenepa: ‘Baba wathu kudzuluko, dzina lanu licenesedwe.’ (Mateu 6:9) Nthawe inango Jezu adapemba kwa Mulungu kuti: ‘Baba, tumbizani dzina lanu.’ Mulungu adatawira kucokera kudzulu, aciti: ‘Ndalitumbiza kale ndipo ndin’dzalitumbiza pomwe.’ (Juwau 12:28) Mpsakuwonekeratu kuti dzina la Mulungu ndakufunika kwene-kwene. Tsono thangwe ranyi anyakusandulizira winango wadacosa dzinali m’ma Bibliya yawo waciyikha madzina ya ulemu?

Pankuwoneka kuti pana mathangwe mawiri makulu. Cakuyamba, wanthu azinji wambalewa kuti dzinali lin’funika lini kuphatisidwa basa thangwe kacemeredwe kace kakuyambirira kumbadziwika lini nsiku zino. Cihebereu cakuyambirira cikhanembedwa lini na mavogale. Tenepo, lero-lino palibe omwe angalewe mwakutsimikiza kuti wanthu wa kale-kale wakhacemera tani fala la YHWH. Tsono, kodi bzimwebzi bzin’funika kutitazisa kuphatisa basa dzina la Mulungu? Kale-kale, dzina lakuti Jezu pinango likhacemeredwa kuti Yeshuwa ayai Yehoshuwa, koma lero palibe omwe angalewe mwakutsimikiza kacemeredwe kace caiko. Tsono lero-lino wanthu wa padziko lense la pansi wambaphatisa basa kalewedwe kakusiyana-siyana ka dzina la Jezu, ndipo wambacemera mwakubverana na cirewedwe cawo. Iwo ambazeza lini kuphatisira basa dzinali thangwe rakuti wambadziwa lini momwe wakhambalicemerera m’magole dzana yakuyambirira. Mpsibodzi-bodzimbo lero-lino, muciyenda dziko linango, imwepo mun’dzawona kuti dzina lanu an’dzalicemera mwakusiyana pang’ono m’cirewedwe cinango. Tenepo kusaya kudziwa momwe dzina la Mulungu likhacemeredwera kale-kale si thangwe lakuticitisa kuleka kuliphatisira basa.

Thangwe laciwiri lomwe limbalewedwa la kucosera dzina la Mulungu m’Bibliya limbaphatanidza mwambo wakale wa Wajuda. Wajuda azinji wakhakhulupira kuti dzina la Mulungu likhafunika lini kumbagumidwa. Wakhana makumbukidwe yamweya thangwe ra kusaya kubvesesa lamulo la m’Bibliya lomwe likhati: ‘Lekani kumbaphatisa basa dzina la Yahova Mulungu wanu papezi, pakuti Yahova an’dzaleka lini kulanga ule omwe ambaphatisa basa dzina Lace papezi.’​—Kufuluka 20:7

Lamuloli limbaletsa kuphatisa basa kuipa dzina la Mulungu. Tsono kodi iro limbaletsa kuphatisa basa dzinali mwa ulemu? Ne na pang’onopo. Anembi wa Bibliya la Cihebereu (Cipangano Cakale) wense wakhali wanthu wakukhulupirika womwe wakhakhala mwakubverana na Lamulo lomwe Mulungu akhadapereka kwa Wajirayeri wakale. Tsono iwo wadaphatisira basa dzina la Mulungu kazinji kense. Mwa ciratizo, wadanemba dzinali m’mapsalymo yomwe yakhaimbidwa mwa kukuwa na mathimu ya anamati wa Mulungu. Yahova Mulungu mpaka adauza anyakunamata wace kuti wambacemere dzina lace, ndipo atumiki wace wakukhulupirika wadabvera bzimwebzo. (Djoweri 2:32; Mabasa 2:21) Tenepo, Wakristau lero-lino wambazeza lini kuphatisira basa dzina la Mulungu mwa ulemu ninga momwe Jezu adacitira.​—Juwau 17:26.

Anyakusandulizira Bibliya wadaphonya kwene-kwene pa kucinjanisa dzina la Mulungu na madzina yace ya ulemu. Iwo wadacitisa kuti Mulungu awoneke ninga kuti iye ali kutali ndipo ni munthu lini caiye, pomwe Bibliya limbalimbisa wanthu kukhala pa ‘uxamwali bwa pa mtima na Yahova.’ (Psalymo 25:14) Kumbukirani bza xamwali wanu wapamtima. Kodi mungakhale naye tani pa uxamwali bwa pa mtima penu imwepo mumbadziwa lini dzina lace? Mpsibodzi-bodzimbo, penu wanthu wan’dziwa lini dzina la Mulungu, Yahova, kodi iwo wangakhale naye tani pa uxamwali bwakulimba? Wanthu akasaya kuphatisa basa dzina la Mulungu, iwo wangadziwembo lini thandauzo labwino la dzinalo. Kodi dzina la Mulungu limbathandauza ciyani?

Mulungu caiyeyo adafotokozera mtumiki wace wakukhulupirika Mozeji, thandauzo la dzina lace. Pomwe Mozeji adabvunza thandauzo la dzina la Mulungu, Yahova adatawira kuti: ‘Ndin’dzakhala Bzomwe Ndidzafune Kukhala.’ (Kufuluka 3:14) Bibliya lakusanduliziridwa na Rotherham limbalewa tenepa pa vesiri: ‘Ndin’dzakhala bzense bzomwe ndidzafune.’ Tenepo, Yahova angakhale comwe cingafunike kuti akwanise cakulinga cace, ndipo iye angacitise cinthu comwe cingafunike pa cirengedwe cace kuti cakulinga cace cikwanisike.

Tindendemezere kuti imwepo mungakwanise kukhala bzomwe imwepo mun’funa kukhala. Kodi imwepo mungadacitira ciyani axamwali wanu? M’bodzi wawo angadaduwala matenda makulu, imwepo mungadakhala mulapi waluso mucimupoza xamwaliyo. Winango angadasaya kobiri, imwepo mungadakhala munthu wacuma mucimuthandiza. Tsono, cadidi n’cakuti mungakwanise lini kukhala bzense bzomwe mun’funa. Tensenefe tingakwanise lini. Pomwe mun’pitiriza kupfunza Bibliya, imwepo mun’dzadabwisidwa kuwona momwe Yahova ambakhalira bzomwe bzingafunike kuti akwanise cakulinga cace. Ndipo iye ambakondwa kuphatisa basa mphanvu yace kuti athandize wale womwe wambamufuna. (2 Nkhani 16:9) Mbali imweyi yakudeka ya makhalidwe ya Yahova, imbazindikiridwa lini na wale womwe wambadziwa lini dzina lace.

Mpsakuwonekeratu kuti dzina lakuti Yahova lin’funika kuphatisidwa basa m’Bibliya. Kudziwa thandauza lace na kuliphatisa basa pa kunamata kwathu, bzimbathandiza kwene-kwene pa kufendererana na Baba wathu Wakudzulu, Yahova. *

^ ndi. 3 Kuti mudziwe bzizinji pakulewa bza dzina la Mulungu, thandauzo na mathangwe yace mpsakufunika kuliphatisa basa pa kunamata, onani broxura lakuti Dzina la Mulungu Limene Lidzakhala Kosatha, lakukonzedwa na Mboni za Yahova. Onanimbo kabukhu kakuti Kabuku Kothandiza Kuphunzira Mawu a Mulungu msolo 1.