NA YÂ ti Bible ti mo, a kiri peko ti ndangba versê ti Psaume 83 tongana nyen? Bible Traduction du monde nouveau akiri pekoni tongaso: “Si azo alingbi hinga so mo, so iri ti mo ayeke Jéhovah, gi mo oko ayeke Lo Ti Nduzu Ahon Kue na ndo sese kue.” Ambeni Bible akiri nga peko ti versê so legeoko tongana ti Traduction du monde nouveau. Ye oko, na yâ ti aBible mingi, a zi iri ti Jéhovah ni na a zia na place ni “Seigneur” wala “L’Eternel”. Me a lingbi a kiri peko ti versê ni tongana nyen? A lingbi a zia “L’Eternel” wala “Seigneur” so ayeke atâ iri ti zo pëpe? wala a zia iri Jéhovah?

Na yâ ndangba versê ti Psaume 83 so, a sala tënë ti iri ti zo. Na yanga ti Hébreu so a sû giriri kota mbage ti Bible na ni, a yeke iri ti zo si a sigigi na ndo so na gi Nzapa lo oko si ayeke na iri so. Agere-mbeti ti yanga ti Hébreu so a sala kusala na ni ayeke tongaso: יהוה (so a yeke agere-mbeti Y, H, W, H). Na Sango, mingi ni ka a yeke sû pekoni na “Jéhovah” (wala “Jéhova”, tongana ti so a wara ni na Genèse 22:14 na Bible ti Sango). A yeke wara iri ni so gi na yâ ti versê oko ti Bible? Ên-ën. A sigigi ndulu na 7 000 tongaso na yâ Mbeti ti Nzapa giriri ti yanga ti Hébreu.

Iri ti Nzapa ayeke tâ kota ye mingi ti tene azo ahinga ni? Bâ gi tapande ti sambela so Jésus Christ amû giriri. Lo to nda ti sambela ni tongaso: “Babâ ti e so ayeke na yayu, e ye iri ti Mo aga nzoni-kue.” (Matthieu 6:9). Na pekoni, Jésus atene na Nzapa na yâ sambela: “Babâ, mû gloire na iri ti Mo.” Nzapa akiri tënë, lo tene: “Mbi mû gloire na iri ti Mbi awe, na fade Mbi kiri Mbi mû gloire na ni.” (Jean 12:28). A yeke polele so iri ti Nzapa ayeke kota ahon ye kue. Me ngbanga ti nyen ambeni zo so akiri peko ti Bible na yanga ti mbeni kodoro nde azi iri so na ala zia na place ni “Seigneur” wala “L’Eternel”?

Peut-être akota nda ti tënë use afa ngbanga ti nyen ala zi iri so. Kozoni kue, ala mingi atene so a lingbi a sala kusala na ni pëpe teti laso azo ahinga pëpe lege so a yeke di na iri ni giriri. Tongana a yeke sû mbeti na yanga ti Hébreu ti giriri, a yeke sala kusala lani pëpe na agere-mbeti tongana i, u, o, a, e so amû lege na e laso ti diko mbeni mbeti so a sû. A yeke ngbanga ni la si laso zo oko alingbi pëpe ti fa tâ  lege so a yeke di lani na iri ti Nzapa so a sû ni na tingbingo agere-mbeti Y, H, W na H. Me ye so alingbi ti kanga lege na e ti sala kusala na iri ti Nzapa ni? Ên-ën. Na tapande, na ngoi ti giriri, azo ayeke hiri peut-être Jésus Yeshoua wala même Yehoshoua; me zo oko laso ti hinga tâ tongana nyen a yeke di lani iri ti lo ayeke dä pëpe. Atâa so kue, azo ti sese mobimba laso ayeke di iri ti Jésus na alege nde nde, a lingbi na yanga ti kodoro ti ala. Atâa so ala hinga pëpe lege so a yeke di lani na iri ti Jésus na ngoi ti abazengele, ye so akanga lege na ala pëpe ti sala kusala na iri so. Legeoko nga, tongana a si na mo ti gue na mbeni kodoro wande, mo yeke bâ peut-être so lege so a yeke di na iri ti mo na yanga ti kodoro ni so ayeke nde na ti yanga ti kodoro ti mo. Tongaso, so e hinga pëpe lege so a yeke di na iri ti Nzapa na Hébreu ayeke mbeni nda ti tënë pëpe ti ke ti sala kusala na iri ti lo.

Use nda ti tënë ni so fani mingi a yeke mû ni ti fa ngbanga ti nyen a zi iri ti Nzapa na yâ ti Bible alondo na mbeni bango ndo so aJuif ayeke na ni na so ato nda ni giriri. Mingi ti ala atene so a lingbi a di iri ti Nzapa lâ oko pëpe. A yeke mbeni bango ndo so, ti bâ ni nzoni, aluti na ndo ti mbeni ndia ti Bible so ala ba yâ ni kirikiri; ndia ni atene: “A lingbi mo di iri ti L’Eternel [“Jéhovah”, NW] Nzapa ti mo senge senge pëpe; teti zo so adi iri ti L’Eternel senge senge, fade L’Eternel azia lo hon senge pëpe.”​—Exode 20:7.

Ndia so ake salango kusala kirikiri na iri ti Nzapa. Me ndia ni ake ti tene zo asala kusala na iri so na lege ni? Ên-ën. Ala kue so asû lani mbage ti Bible ti yanga ti Hébreu (so a hiri ni ka “Testament ti Giriri”) ayeke lani azo so ayeke be-ta-zo, so ayeke bata lani atënë ti Ndia so Nzapa amû na azo ti Israël na lege ti Moïse. Na ala sala kusala mingi na iri ti Nzapa na yâ ambeti so ala sû. Na tapande, ala yôro iri so na yâ ti apsaume mingi so azo mingi so ayeke bungbi ti voro Jéhovah lani ayeke he bia na ni na kota go. Jéhovah Nzapa ahunda même na awavorongo lo ti di iri ti lo, na awakua be-ta-zo ti lo asala tongana ti so lo hunda (Joël 2:32; Kusala 2:21). Tongaso, aChrétien laso ayeke gbanzi tele ti ala pëpe ti di iri ti Nzapa na kpengo mbito ti lo, legeoko tongana ti so Jésus asala biani giriri.​—Jean 17:26.

So ambeni zo ti kiringo peko ti Bible na yanga ti kodoro nde azi iri ti Nzapa na azia na place ni “Seigneur” wala “L’Eternel”, ala hon tâ na tele ni ngangu. Ala sala si azo abâ atene Nzapa ayo mingi na ala ti tene ala ga ndulu na lo, na lo yeke tâ zo pëpe. Me Bible afa ti lo nde teti lo tene so ‘Nzapa ayeke fa atënë ti bê ti Lo’ na azo (Psaume 25:14). Gbu li kete na ndo ti mbeni kamarade ti mo so mo yeke fa ka atënë ti bê ti mo na lo. Fade mo yeke tene so lo yeke tâ kota kamarade ti  mo tongana mo hinga iri ti lo pëpe? Oko pëpe. Legeoko nga, tongana a kanga lege na azo ti hinga iri ti Nzapa, Jéhovah, fade azo alingbi ti ga biani akota kamarade ti lo? Oko pëpe. Nga, tongana azo adi iri ti Nzapa pëpe, ala yeke hinga nga pëpe pendere nda ti iri ti lo so. Me nda ti iri ti Nzapa ni ayeke nyen?

Nzapa mveni afa nda ti iri ti lo na wakua ti lo be-ta-zo Moïse. Na ngoi so Moïse ahunda lo iri ti Lo, Jéhovah akiri tënë, lo tene: “Fade Mbi yeke ga ye so fade mbi yeke ga.” (Exode 3:14, NW). Bible ti Rotherham akiri peko ti tënë so tongaso: “Fade mbi ga ye kue so anzere na mbi ti ga.” Tongaso, Jéhovah alingbi ti ga ye kue so a lingbi lo ga ni si ye so lo leke ti sala aga tâ ye.

Tongana fade mo yeke na ngangu ti ga ye kue so mo ye ti ga, fade mo yeke sala nyen teti akamarade ti mo? Biani, tongana mbeni oko atï kobela ngangu, mo lingbi ti ga mbeni docteur so ahinga kua ti lo nzoni ti tene mo sava lo. Tongana mbeni nde ayeke na kpale ti nginza, mo lingbi ti ga mbeni kota zo ti mosoro ti ga ti mû maboko na lo. Ye oko, ti tâ tënë ni, mo lingbi pëpe ti ga ye kue so mo ye ti ga, na e kue nga e lingbi pëpe. Tongana mo yeke manda Bible, bê ti mo ayeke dö ti bâ tongana nyen Jéhovah ayeke ga ye kue so a lingbi lo ga ni ti bata azendo ti lo. Na a nzere na lo mingi ti sala kusala na ngangu ti lo ti mû maboko na ala so andoye lo (2 Chronique 16:9). Apendere salango ye ti Jéhovah tongaso ayeke aye so ala so ahinga iri ti lo pëpe ayeke hinga ni nga pëpe.

Ti bâ ni polele, iri ti Jéhovah ayeke mbeni iri so a lingbi a zia ni na yâ Bible. Tongana e hinga nda ni nga e duti ndulu ti sala kusala na ni mingi, a yeke mû maboko na e ngangu ti kiri ti ga tâ ndulu mingi na Babâ ti e ti yayu, Jéhovah. *