Skip to content

Skip to table of contents

MAKANI AAYUNGIZYIDWE

Izina lya Leza—Mbolibelesyegwa Ancolyaamba

Izina lya Leza—Mbolibelesyegwa Ancolyaamba

MU BBAIBBELE lyanu, ino lugwalo lwa Intembauzyo 83:18 lwaamba buti? Mu Bbaibbele lya Chitonga lyamu 1963 ikapango aaka kaamba kuti: “Bazibe kuti nduwe olike oojisi izina lya-Jehova, nduwe Mupatikampatila atala anyika yoonse.” Ima Bbaibbele aambi aali mbwaabede mbwaamba oobo. Nokuba boobo, ima Bbaibbele manji taalibelesyi pe izina lyakuti Jehova, muciindi candilyo abelesya mabala aapandulula bulemu mbuli lyakuti “Mwami” naa “Uuteeli.” Ino ncinzi ceelede kubelesyegwa mukapango aaka? Sena ndibbala lipandulula bulemu naa ndizina lyakuti Jehova?

Izina lya Leza mumabala aa Cihebrayo

Ikapango aaka kaamba zyazina. Mu Cihebrayo cakusaanguna icakabelesyegwa kulemba magwalo manji aamu Bbaibbele, kuli zina ligaminide libelesyegwa. Mu Cihebrayo lilembwa kuti יהוה (YHWH). Mu Chitonga izina eelyo lilembwa kuti “Jehova.” Sena izina eelyo lijanwa buyo mukapango komwe mu Bbaibbele? Peepe. Mu Magwalo aa Cihebrayo aakusaanguna lilajanwa iziindi zitandila ku 7,000!

Ino zina lya Leza liyandika buti? Amulange-lange zyaambwa mumupailo wacikozyanyo ngwaakapa Jesu Kristo. Utalika boobu: “Taateesu ooli kujulu, alilemekwe izina lyako.” (Matayo 6:9) Kumbele, Jesu wakapaila kuli Leza ategwa: “Taata, lemya zina lyako.” Mukwiingula, Leza wakaambaula kuzwa kujulu ulaamba: “Ndalilemya kale, ndiyoolilemya alimwi.” (Johane 12:28) Cilasalala kuti izina lya Leza lilayandika kapati. Aboobo ino nkaambo nzi basanduluzi bamwi ncobatalibikkilizyi izina eeli mubusanduluzi bwabo bwa Bbaibbele, pele muciindi candilyo babelesya mabala aapandulula bulemu?

Kulibonya kuti kuli twaambo tobile tupati. Kakusaanguna, ibanji baamba kuti izina eeli talyeelede kubelesyegwa akaambo kakuti mbolyakali kwaambwa kumatalikilo takuzizyilwe pe sunu. Mabala aa Cihebrayo cansiku tanaakali kulembwa kaajisi bana pe. Aboobo kunyina sunu uunga waamba bwini bantu bansiku mbobakali kwaamba YHWH. Pele sena eeci ceelede kutulesya kubelesya zina lya Leza? Insiku kuciindi ca Bbaibbele, izina lyakuti Jesu lilakonzya kuti lyakali kwaambwa kuti Yeshua naa kuti Yehoshua—mubwini kunyina uusinizyide. Nokuba boobo, bantu nyika yoonse sunu babelesya mazina aayindene-indene aazina lyakuti Jesu, kabalyaamba kweelana amwaambo wabo. Kunyina nobawayawaya kulibelesya izina eelyo akaambo buyo kakuti tabazyi mbolyakali kwaambwa mumwaanda wamyaka wakusaanguna. Mbubwenya buyo, ikuti naa mwaunka kucisi cimbi, muyoojana kuti izina lyanu lini lyaambwa bumbi mumwaambo uumbi. Aboobo, ikutazyiba bwini mbolyakali kwaambwa izina lya Leza insiku takali nkekaambo keelede kutupa kucileka kulibelesya.

Ikaambo kabili ikapegwa bunji bwaziindi ncolitabikkilizyigwi izina lya Leza mu Bbaibbele kajatikizya cilengwa caba Juda cali kutobelwa kuzwa nsiku. Ibanji akati kabo basyoma kuti izina lya Leza talyeelede kwaambwa pe. Ikusyoma boobu kulangilwa kuti kuyeeme aakutamvwisya ncowaamba mulawo wamu Bbaibbele iwaamba kuti: “Utasampauli izina lya-Jehova Leza wako, nkaambo Jehova ulamupa mulandu oyo uusampaula izina lyakwe.”—Kulonga 20:7.

Imulawo ooyu ukasya kutalibelesya kabotu izina lya Leza. Pele sena ukasya kulibelesya munzila yabulemu izina lyakwe? Peepe. Ibalembi ba Bbaibbele lya Cihebrayo (“Cizuminano Cakale”) boonse buyo bakali baalumi basyomeka ibakali kutobela Mulawo Leza ngwaakapede bana Israyeli bansiku. Nokuba boobo, bakalibelesya kapati izina lya Leza. Mucikozyanyo, bakalibikkilizya muntembauzyo zinji izyakaimbwa ankamu zyabakombi. Alimwi mane Jehova Leza wakalailila bakombi bakwe kuti babelesye izina lyakwe nobakomba, alimwi ibasyomeka bakacita oobo. (Joeli 2:32; Incito 2:21) Aboobo Banakristo sunu balalibelesya izina lya Leza cabulemu mbubwenya alakwe Jesu mbwaakacita.—Johane 17:26.

Nobabelesya mabala aapandulula bulemu muciindi cazina lya Leza, basikusandulula Bbaibbele balalubizya kapati. Leza bamupa kuboneka mbuli kuti tabikkili maanu alimwi tali mwini-mwini, kakuli Bbaibbele likulwaizya bantunsi ikuba ‘alumvwano a Jehova.’ (Intembauzyo 25:14) Amuyeeye mulongwe wanu mwini-mwini ngomumvwana kapati. Sena inga kamuli balongwe beni-beni ikuti nomwatalilizyi izina lyamulongwe wanu? Mbubwenya buyo, ikuti bantu kabatalizyi izina lya Leza lyakuti Jehova akaambo kakuti tiibakaambilwa, ino mbuti mbobanga baba acilongwe ciyumu a Leza? Kuyungizya waawa, ibantu nobatalibelesyi izina lya Leza, aluzibo lujatikizya makani mapati kujatikizya ncolyaamba tabanoolujisi pe. Ino zina lya Leza lyaamba nzi?

Leza mwini wakalipandulula ncolyaamba izina lyakwe kumubelesi wakwe uusyomeka Musa. Musa naakayanda kuzyiba izina lya Leza, Jehova wakaingula kuti: “Ndiyooba kufwumbwa mbweyooba.” (Kulonga 3:14, NW) Ibusanduluzi bwa Bbaibbele bwa Rotherham majwi aaya bwaamba kuti: “Ndiyooba kufwumbwa ceeco cindibotela.” Aboobo Jehova ulakonzya kuba kufwumbwa ceeco ciyandika kutegwa azuzikizye makanze aakwe.

Ncinzi ncomunga mwacita ikuti kamukonzya kuba kufwumbwa ceeco ciyandika? Ncinzi ncomunga mwabacitila balongwe banu? Ikuti umwi akati kabo waciswa kapati, mulakonzya kuba musilisi uucibwene akumuponya. Ikuti aumwi wabula mali, mulakonzya kuba muvwubi akumugwasya mupenzi ndyajisi. Pele kasimpe nkakuti nzisyoonto nzyomunga mwaba. Toonse tulalezya. Mbomuyaambele kwiiya Bbaibbele, muyoogambwa kuzyiba Jehova mbwaba kufwumbwa ceeco ciyandika ikutegwa azuzikizye zisyomezyo zyakwe. Alimwi ulacikkomanina ikubelesya nguzu zyakwe kugwasya baabo ibamuyanda. (2 Makani 16:9) Imbazu eezyi zitaliboteli zijatikizya mbwabede Jehova tazizyibidwe pe kuli baabo batalizyi izina lyakwe.

Cilasalala kuti izina lyakuti Jehova lyeelede kubelesyegwa mu Bbaibbele. Ikuzyiba ncolyaamba alimwi akulibelesya lyoonse mubukombi bwesu nzintu ziyandika kapati zitugwasya kuba acilongwe a Taateesu wakujulu, Jehova. *

^ munc. 3 Ikuti kamuyanda makani aambi kujatikizya zina lya Leza, ncolyaamba alimwi atwaambo ncolyeelede kubelesyegwa mubukombi, amubone broshuwa lyakuti Dzina la Mulungu Limene Lidzakhala Kosatha ilyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.