PSALME ya 83:18 yo ṱalutshedzelwa hani Bivhilini yaṋu? New World Translation of the Holy Scriptures yo i ṱalutshedza nga heyi nḓila: “Uri vhathu vha ḓivhe uri iwe, ane dzina ḽau ḽa pfi Yehova, ndi iwe u woṱhe Ṱaḓulu-ṱaḓulu ḽifhasini ḽoṱhe.” Bivhili dzo vhalaho dzi ṱalutshedzela yeneyo ndimana nga nḓila i fanaho na yeneyi. Naho zwo ralo, ṱhalutshedzelo nnzhi dzo bvisa dzina Yehova, nahone dza shumisa “Murena” kana “Wa Lini Na Lini.” Ho vha ho tea u vha ho ṅwalwa mini kha yeneyi ndimana? Dzina zwaḽo kana dzina vhukuma ḽine ḽa vha Yehova?

Heyi ndimana i amba nga ha dzina. Kha Luheberu lwa u thoma, lwe vhunzhi ha maṅwalo a Bivhili a ṱalutshedzelwa a tshi bva khalwo, ho ṅwalwa dzina ḽo khetheaho kha yeneyo ndimana. Ḽi peleṱwa nga heyi nḓila יהוה (YHWH) u ya nga maḽeḓere a Luheberu. Nga Luvenḓa, nḓila yo ḓoweleaho ya u ṱalutshedzela ḽeneḽo dzina ndi “Yehova.” Naa ḽeneḽo dzina ḽi wanala kha ndimana nthihi fhedzi ya Bivhili? Hai. Ḽi bvelela kha maṅwalwa a u thoma a Maṅwalo a Luheberu lu ṱoḓaho u vha 7000!

Dzina ḽa Mudzimu ndi ḽa ndeme lungafhani? Ṱhogomelani thabelo ya tsumbo ye Yesu Kristo a i ṋea. I thoma nga heyi nḓila: “Khotsi-ashu wa ṱaḓulu! dzina ḽau ḽi khethwe.” (Mateo 6:9) Nga murahu, Yesu o rabela Mudzimu a ri: “Khotsi, ṋea dzina ḽau vhugala!” Mudzimu o fhindula e ṱaḓulu a ri: “Ndo no ḽi ṋea vhugala, huno ndi ḓo dovha nda ḽi ṋea vhugala.” (Yohane 12:28) Nga hu re khagala, dzina ḽa Mudzimu ndi ḽa ndeme vhukuma. Nga zwenezwo-ha, ndi ngani vhaṅwe vhaṱalutshedzeli vho ḽi bvisa kha ṱhalutshedzelo dzavho dza Bivhili nahone vhudzuloni haḽo vha dzhenisa madzina zwao?

Zwi vhonala uri hu na zwiitisi zwivhili zwihulwane. Tsha u thoma, vhanzhi vha amba uri ḽeneḽo dzina a ḽo ngo tea u shumiswa ngauri ṋamusi a hu ḓivhiwi nḓila ye ḽa vha ḽi tshi vhidzwa ngayo u thomani. Luheberu lwa kale lwo vha lu sa ṅwaliwi na pfalandoṱhe. Ngauralo, a huna na muthihi ane a vha na vhuṱanzi ho fhelelaho ha uri vhathu vha tshifhingani tsha Bivhili vho vha vha tshi vhidzisa hani maḽeḓere a tevhelaho, YHWH. Naho zwo ralo, naa zwenezwi zwi fanela u ita uri ri sa shumise dzina ḽa Mudzimu? Zwifhingani zwa Bivhili, dzina  Yesu ḽi nga vha ḽo vha ḽi tshi vhidzwa nga uri Yeshua kana khamusi Yehoshua—a huna na muthihi ane a vha na vhuṱanzi ha nḓila ye ḽa vha ḽi tshi vhidzwa ngayo. Naho zwo ralo, vhathu shangoni ḽoṱhe ṋamusi vha vhidza dzina ḽa Yesu nga nḓila nnzhi dzo fhamba-fhambanaho, fhedzi nga nḓila yo ḓoweleaho u ya nga luambo lwavho. A vha timatimi u ḽi shumisa naho vha si na vhuṱanzi ha uri ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha ḽo vha ḽi tshi vhidzwa nga nḓila-ḓe. Nga hu fanaho, arali na ya kha ḽiṅwe shango, ni nga kha ḓi wana uri dzina ḽaṋu ḽi vhidzwa nga iṅwe nḓila nga luambo lwa henefho. Nga zwenezwo, u sa vha na vhuṱanzi ho fhelelaho nga ha nḓila ye dzina ḽa Mudzimu ḽa vhidzwa ngayo kale a zwo ngo fanela u ri ita uri ri sa ḽi shumise.

Tshiitisi tsha vhuvhili tshine tsha anzela u ita uri vhathu vha bvise dzina ḽa Mudzimu Bivhilini tshi tshimbidzana na sialala ḽa kale ḽa Vhayuda. Vhunzhi havho vho vha vha tshi tenda uri dzina ḽa Mudzimu a ḽo ngo vhuya ḽa fanela u bulwa. Zwi vhonala uri tshiitisi tsha hone tsho vha tsho thewa kha mulayo wa Bivhili we wa sa shumiswe nga nḓila yo teaho, une wa ri: “U songo amba dzina ḽa Yehova Mudzimu wau nga fhedzi; ngauri onoyo ane a amba dzina ḽa Mudzimu nga fhedzi, Yehova ha nga mu litshi.”—Ekisodo 20:7.

Wonoyu mulayo wo vha u tshi shuma u thivhela u shumiswa luvhi ha dzina ḽa Mudzimu. Fhedzi naa u a thivhela u shumiswa ha dzina ḽawe nga nḓila i ṱhonifheaho? Na kathihi. Vhaṅwali vha Bivhili ya Luheberu (“Thestamennde ya kale”) vhoṱhe vho vha vhe vhanna vha fulufhedzeaho vhe vha vha vha tshi tshila nga Mulayo we Mudzimu a u ṋea Vhaisiraele vha kale. Fhedzi kanzhi vho vha vha tshi shumisa dzina ḽa Mudzimu. Sa tsumbo, vho ḽi shumisa kha psalme nnzhi dze dza imbiwa nga zwigwada zwa vhagwadameli. Yehova Mudzimu o ita na u funza vhagwadameli vhawe uri vha vhidzelele dzina ḽawe, nahone vha fulufhedzeaho vho ita nga u ralo. (Yoele 2:32; Mishumo 2:21) Ngauralo, Vhakriste ṋamusi vha shumisa dzina ḽa Mudzimu vho vhofholowa nga ṱhonifho, samusi na Yesu o ita nga u ralo.—Yohane 17:26.

Vhaṱalutshedzeli vha Bivhili vho ita vhukhakhi vhuhulwane vhukuma musi vha tshi bvisa dzina ḽa Mudzimu, nṱhani haḽo vha dzhenisa madzina zwao. Vho ita uri Mudzimu a sa ḓivhiwe nahone a vhonale e si muthu wa vhukuma, hu uri Bivhili i ṱuṱuwedza vhathu uri vha “vhe na vhushaka vhuhulwane na Yehova.” (Psalme ya 25:14, vhambedzani NW.) Humbulani nga ha muthu ane a vha khonani yaṋu khulwane. Naa no vha ni tshi ḓo vha khonani khulwane arali no vha ni sa ḓivhi dzina ḽawe? Nga hu fanaho, arali vhathu vha sa ḓivhi dzina ḽa Mudzimu, Yehova, vha nga vha hani tsini nae zwa vhukuma? Zwiṅwe-hafhu, arali vhathu vha sa shumisi dzina ḽa Mudzimu,  vha nga si ḓivhe zwine ḽa amba zwone. Dzina ḽa Mudzimu ḽi amba mini?

Mudzimu nga dzawe o ṱalutshedza Mushe mulanda wawe a fulufhedzeaho zwine dzina ḽawe ḽa amba zwone. Musi Mushe a tshi vhudzisa nga ha dzina ḽa Mudzimu, Yehova o fhindula a ri: “Ndi Nṋe ndi re hone.” (Ekisodo 3:14) Ṱhalutshedzelo ya Rotherham i zwi vhea nga heyi nḓila: “Ndi Ḓo Vha zwine nda funa u vha zwone.” Ngauralo Yehova u vha zwiṅwe na zwiṅwe zwine a ṱoḓa u vha zwone itela u ḓadzisa ndivho dzawe.

Kha ri ri ni a kona u vha zwiṅwe na zwiṅwe zwine na ṱoḓa u vha zwone. Ndi mini zwe na vha ni tshi ḓo zwi itela khonani dzaṋu? Arali muṅwe wavho a lwala vhukuma, no vha ni tshi nga vha dokotela a re na vhutsila nahone na mu fhodza. Arali muṅwe e na vhuleme ha tshelede, no vha ni tshi nga vha mupfumi nahone na mu thusa kha vhuleme hawe. Ngoho ndi ya uri a ni koni u vha zwine na zwi ṱoḓa. Roṱhe a ri koni. Musi ni tshi guda Bivhili ni ḓo mangadzwa nga u vhona nḓila ine Yehova a vha ngayo zwiṅwe na zwiṅwe zwine a zwi ṱoḓa u itela u ḓadzisa mafulufhedziso awe. Nahone zwi a mu takadza u shumisa maanḓa awe a tshi itela u thusa vhane vha mu funa. (2 Koronika 16:9) Dzenedzi pfaneleo dzavhuḓi dza vhumuthu ha Yehova dzi ḓivhiwa nga vhane vha ḓivha dzina ḽawe.

Nga hu re khagala, dzina Yehova ḽi fanela u shumiswa Bivhilini. U ḓivha zwine ḽa amba zwone na u ḽi shumisa ro vhofholowa musi ri tshi mu gwadamela zwi ḓo ri thusa vhukuma uri ri sendele tsini na Khotsi ashu wa ṱaḓulu, Yehova. *