APENDISE
Kun Paano Isinabi kan Hula ni Daniel an Pagdatong kan Mesiyas
SI PROPETA Daniel nabuhay labing 500 na taon bago namundag si Jesus. Minsan siring, ihinayag ni Jehova ki Daniel an impormasyon na mapangyaring maaraman nin eksakto an panahon na si Jesus lalahidan nin banal na espiritu, o nonombrahan, bilang an Mesiyas, o Cristo. Si Daniel sinabihan: “Aramon mo asin magkaigwa ka nin pakarorop na poon sa pagluwas kan pagboot na ibalik sa dati asin itogdok liwat an Jerusalem sagkod sa Mesiyas na Poon, magkakaigwa nin pitong semana, saka anom na polo may duwang semana.”—Daniel 9:25.
Tanganing madeterminaran an panahon kan pagdatong kan Mesiyas, kaipuhan nguna niatong maaraman kun saen mapoon an peryodo na masagkod sa Mesiyas. Segun sa hula, iyan “poon sa pagluwas kan pagboot na ibalik sa dati asin itogdok liwat an Jerusalem.” Kasuarin nangyari an “pagluwas kan pagboot” na ini? Segun sa kagsurat kan Biblia na si Nehemias, nagluwas an pagboot na itogdok liwat an mga lanob sa palibot kan Jerusalem “kan ikaduwang polong taon ni Artajerjes na hade.” (Nehemias 2:1, 5-8) Pinapatunayan kan mga historyador na an taon 474 B.C.E. iyo an enot na bilog na taon ni Artajerjes bilang namamahala. Kun siring, an ika-20 taon kan saiyang pamamahala 455 B.C.E. Ngonyan may magagamit na kitang kapinonan para sa Mesiyanikong hula ni Daniel, an boot sabihon, an 455 B.C.E.
Sinabi ni Daniel kun gurano kalawig an panahon na minasagkod sa pagdatong kan “Mesiyas na Poon.” Nasambitan kan hula an “pitong semana, saka anom na polo may duwang semana”—may total na 69 semana. Gurano kalawig an peryodong ini nin panahon? Nagkomento an nagkapirang traduksion kan Biblia na bako ining mga semana nin pitong aldaw kundi mga semana nin mga taon. An boot sabihon, an kada semana nagrerepresentar sa pitong taon. An ideyang ini nin mga semana nin mga taon, o mga yunit na tigpipitong taon, pamilyar sa mga Judio kan suanoy na mga panahon. Halimbawa, sineselebrar ninda an taon nin Sabbath kada ikapitong taon. (Exodo 23:10, 11) Kun siring, an makahulang 69 semana bale 69 yunit na 7 taon an kada saro, o may total na 483 na taon.
Ngonyan an gigibohon ta na sana magbilang. Kun kita mabilang nin 483 na taon poon 455 B.C.E., makakaabot kita sa taon 29 C.E. Iyan an eksaktong taon na si Jesus binautismohan asin nagin an Mesiyas! * (Lucas 3:1, 2, 21, 22) Bako daw na iyan sarong pambihirang kaotoban kan hula sa Biblia?
^ par. 2 Poon 455 B.C.E. sagkod 1 B.C.E. 454 taon. Poon 1 B.C.E. sagkod 1 C.E. sarong taon (mayo nin taon na sero). Asin poon 1 C.E. sagkod 29 C.E. 28 taon. Kun susumahon niato an tolong kabilangan na ini makukua niato an total na 483 na taon. Si Jesus ‘tinapos’ sa kagadanan kan 33 C.E., durante kan ika-70 semana nin mga taon. (Daniel 9:24, 26) Helingon an Tawan nin Atension an Hula ni Daniel! kapitulo 11, asin Kaunawaan sa Kasulatan, Tomo 2, pahina 936-939. Iyan parehong ipinublikar kan Mga Saksi ni Jehova.
