Ir al contenido

Tatzʼetaʼ ri rucholajem

APÉNDICE

Ri Daniel xubʼij pe jampeʼ xtkʼojeʼ ri Mesías

Ri Daniel xubʼij pe jampeʼ xtkʼojeʼ ri Mesías

RI PROFETA Daniel xkʼojeʼ toq nrajoʼ na más 500 junaʼ richin naläx ri Jesús chi Ruwachʼulew. Stapeʼ ke riʼ, ri Jehová xubʼij yan jujun tzij chi re ri Daniel ri nuyaʼ retal achike junaʼ xtchaʼöx ri Jesús richin xtok ri Mesías o Cristo. Ja reʼ xbʼïx chi re ri Daniel: «Kʼo chi nawetamaj chuqaʼ nqʼax chawäch, chi kan xa xe toq xtyaʼöx rutzijol chi xtbʼan chik utzil ri Jerusalén kʼa toq xtkʼojeʼ ri Mesías, ri Ukʼwäy Bʼey, xkeqʼax 7 semanas chuqaʼ 62 semanas» (Daniel 9:25, TNM).

Richin nqetamaj jampeʼ xtok Mesías ri Jesús, nabʼey nrajoʼ nqetamaj jampeʼ xtikïr pe kajlaxik ri semanas ri xbʼïx chi re ri Daniel kʼa xtapon na ri Mesías. Chi re ri Daniel xbʼïx chi «toq xtyaʼöx rutzijol chi xtbʼan chik utzil ri Jerusalén». ¿Achike junaʼ xbʼïx chi xtbʼan chik utzil ri Jerusalén? Ri Nehemías, jun chi ke ri xetzʼibʼan ri Ruchʼabʼäl ri Dios, xubʼij chi toq «kʼo yan juwinäq junaʼ nqʼaton tzij ri Artajerjes» ja riʼ toq xtaq rubʼanik utzil ri tzʼaq chi rij ri Jerusalén (Nehemías 1:1; 2:1, 5-8). E kʼïy tzʼibʼanelaʼ nkibʼij chi ri Artajerjes xutikirisaj ri ruqʼatbʼäl tzij toq nrajoʼ na 475 junaʼ richin napon ri junaʼ 1. Toq najëkʼ chi rij, nqʼalajin chi ja ri junaʼ 455, ja riʼ toq 20 yan junaʼ tubʼän pa ruqʼatbʼäl tzij ri Artajerjes. Ruma riʼ ri semanas xerubʼij ri Daniel, xtikïr pe kajlaxik chupam ri junaʼ 455 toq majani tapon ri junaʼ 1.

Ri Daniel nubʼij jaruʼ semanas kʼo chi xkeqʼax chi rij ri junaʼ 455 richin xtkʼojeʼ «ri Mesías, ri Ukʼwäy Bʼey». Ri Daniel nubʼij chi «xkeqʼax 7 semanas, chuqaʼ 62 semanas», chi ronojel 69 semanas nkibʼän. ¿Jaruʼ qas junaʼ nkibʼän reʼ? Kʼïy biblias nkibʼij chi reʼ man e achiʼel ta ri semana qetaman röj wakami, ri wuquʼ qʼij kikʼwan kiʼ. Reʼ wuquʼ junaʼ ri jujun semana. Ri ojer kan, ri judíos jebʼël ketaman rubʼanik ri semana riʼ, chi kʼo wuquʼ junaʼ chupam jun semana. Rijeʼ nkinimaqʼijuj wi jun junaʼ sabático pa taq wuqutäq junaʼ (Éxodo 23:10, 11). Ruma riʼ ri 69 semanas nubʼij ri Daniel nchʼon chi kij 69 wuqutäq taq junaʼ. Chi ronojel reʼ 483 junaʼ nkibʼän.

Rikʼin reʼ yojtikïr chik nqajëkʼ chi rij achike junaʼ xkʼojeʼ ri Mesías. We nqatikirisaj pe rajlaxik 483 junaʼ chupam ri junaʼ 455 toq majani tapon ri junaʼ 1, yojapon chupam ri junaʼ 29. Ja junaʼ riʼ toq xqasäx pa yaʼ ri Jesús chuqaʼ ja riʼ toq xok ri Mesías (Lucas 3:1, 2, 21, 22). * Ri profecía xubʼij pe ri Daniel qitzij xbʼanatäj.

^ parr. 2 Chupam ri junaʼ 455 kʼa ri junaʼ 1, kʼo 454 junaʼ. Toqa chi qe chi kʼo kaʼiʼ junaʼ 1 y chukojöl ri kaʼiʼ junaʼ riʼ kʼo jun junaʼ. Wakami chupam ri junaʼ 1 kʼa ri junaʼ 29 kʼo 28 junaʼ. We yeʼatun kajlaxik re oxiʼ ajlanïk reʼ nkibʼän 483 junaʼ. Ri Jesús xkamisäx ri junaʼ 33, chupam ri semana 70 (Daniel 9:24, 26). We nawajoʼ nawetamaj más chi rij reʼ, tasikʼij ri tanaj 11 chi re ri wuj Prestemos atención a las profecías de Daniel, chuqaʼ ri wuj Perspicacia para comprender las Escrituras, vol. 2, ruxaq 1014-1017. Reʼ kiwuj ruqʼalajrisanelaʼ ri Jehová.