Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EBYONGIRWEHO

Omulingo Obunabbi bwa Danieri Buranga Okwija kwa Masiya

Omulingo Obunabbi bwa Danieri Buranga Okwija kwa Masiya

NABBI Danieri akabaho emyaka erukukira omu 500 Yesu atakazairwe. Nobukiraba kiri kityo, Yahwe akasuku’ra Danieri eky’akukonyire abantu kumanya akasumi Yesu aka y’akusesirweho amagita, rundi kukomwa nka Masiya rundi Kristo. Danieri akagambirwa: “Nukwo omanye oyetegereze ngu okuruga hakiragiro obukirugayo okuga’ramu obuhyaka nokwombeka Yerusalemu okuhika ogu arukuseswaho amagita, omukuru, halibaho esabiiti musanju, nasabiiti nkaga naibiri.”—Danieri 9:25.

Kwetegereza akasumi k’okuhika kwa Masiya, twina kubanza kutunga entandikwa y’akasumi k’okutwebembera kutuhikya hali Masiya. Okusigiki’ra ha bunabbi, akasumi ako kakatandikira ha “kuturuka kw’ekirangiro ky’okugarraho n’okwombeka buhyaka Yerusalemu.” ‘Kiragiro kinu kikaturuka’ ddi? Okusigiki’ra hali omuhandiiki wa Baibuli Nehemiya, ekiragiro ky’okugarukamu kwombeka ekisiika ky’orukomera rwa Yerusalemu kikaturuka “omu mwaka ogw’amakumi abiri ogw’omukama Atakisakisi.” (Nehemiya 2:1, 5-8) Abanyabyafayo bagumya ngu 474 B.C.E. nugwo mwaka Atakisakisi ogu yatandikireho kulema nk’omukama. Nahabwekyo omwaka gwa 20 gw’obulemi bwe gwali 455 B.C.E. Hati ogwo nugwo mwaka ogu tukutandikiraho kubali’ra akasumi k’okuhika kwa Masiya okukubazibwaho omu bunabbi bwa Danieri.

Danieri ayoleka oburaira bw’akasumi akakuhikya ha kwija kwa “Masiya Omulemi.” Obunabbi nibugamba ha “sabbiti musanju, na sabbitti nkaga ibiri”—hoona nizo sabbiti 69. Akasumi kanu karukwingana nkaha? Empindura nyingi eza Baibuli zoleka ngu zinu tiziri sabbiti nk’eza buli kiro, ez’ebiro musanju, kyonka sabbiti ez’emyaka. Nikimanyisa ngu buli sabbiti erumu emyaka musanju. Embara ye sabbiti za mulingo gunu ekaba emanyirwe kurungi Abayudaaya aba ira. Nk’eky’okurorraho, bakuzaaga esabbiti y’omwaka buli hanyuma y’emyaka musanju. (Okuruga 23:10, 11) Nahabwekyo, esabbiti 69 ezibazibwaho omu bunabbi bwa Danyeri, buli emu erumu emyaka 7, niyo emyaka 483 yoona ogiteranize hamu.

Hati ekitwina kukora nukwo kubara. Obu tubara kuruga 455 B.C.E, emyaka 483 ekutuhikya omu mwaka gwa 29 C.E. Ogwo nugwo omwaka gwonyini Yesu ogu y’abatizibwemu y’afooka Masiya! * (Luka 3:1, 2, 21, 22) Okuhikirizibwa kw’obunabbi okwo tikukutugarramu muno amaani?

^ kac. 6 Kuruga 455 B.C.E. kuhika 1  C.E. eri myaka 454. Kuruga omwaka 1 B.C.E. okuhika 1 C.E. guli mwaka 1 (Tihabaho mwaka gwa noti). Kandi kuruga omwaka 1  C.E. kuhika 29 C.E. haroho emyaka 28. Oteranize emyaka y’emirundi esatu enu ekutuha emyaka yoona hamu 483. Nubwo Yesu “yamazirweho” naitwa omu mwaka 33 C.E., omu mwaka gwe sabbiti ye 70. (Danieri 9:24, 26, NW) Rora Ekitabu, Pay Attention to Daniel’s Prophecy! Esuura 11 na Insight on the Scriptures, Omuzingo 2, Empapura 899-901. Byoona bikaterwa Abakaiso ba Yahwe.