ṰHUMETSHEDZO
Nḓila ye Vhuporofita ha Daniele ha Dzula ho Amba Ngayo Malugana na u Ḓa ha Messia
MUPOROFITA DANIELE o tshila miṅwaha ya 500 Yesu a sa athu bebwa kha ḽifhasi. Naho zwo ralo, Yehova o dzumbululela Daniele mafhungo e a vha a tshi ḓo sumbedza tshifhinga tshee ngatsho Yesu a vha a tshi ḓo ḓodzwa kana u nangiwa sa Messia kana Kristo. Daniele o vhudzwa zwi tevhelaho: “Ḓivha-ha U ṱalukanye: U ranga nga u bvelela ha fhungo ḽa uri hu vuswe muḓi wa Yerusalema na u u fhaṱa, u gúma nga Ene muḓodzwa Mu-ranga-phanḓa ndi dzivhege ṱhanu-na-mbili; u tshi vuswa hu ḓo fhela dzivhege dzi ná mahumi maṱanu-na-ḽithihi na vhege mbili.”—Daniele 9:25.
Uri ri ḓivhe tshifhinga tshee Messia a vha a tshi ḓo swika ngatsho, ri fanela u thoma ra wana uri tshifhinga tshine tsha livhisa kha Messia tsho thoma u vhalelwa lini. U ya nga vhuporofita, tshenetsho tshifhinga tsho thoma musi hu tshi “ranga . . . u bvelela . . . fhungo ḽa uri hu vuswe muḓi wa Yerusalema na u u fhaṱa.” “U ranga nga u bvelela ha fhungo” ho itea lini? U ya nga Nehemia muṅwali wa Bivhili, fhungo ḽo bvelela u itela u fhaṱululwa ha mutsheṱo u mona na Yerusalema nga “ṅwaha wa mahumi mavhili a muvhuso wa khosi Arithasasitha.” (Nehemia 2:1, 5-8) Vhaḓivhazwakale vho khwaṱhisedza uri Arithasasitha o thoma u vhusa nga ṅwaha wa 475 B.C.E. Ngauralo, ṅwaha wa mahumi mavhili a muvhuso wawe wo vha u nga 455 B.C.E. Zwino ro zwi wana uri vhuporofita ha Daniele malugana na Messia ho thoma nga ṅwaha wa 455 B.C.E.
Daniele o sumbedza uri tshifhinga tshee tsha vha tshi tshi ḓo livhisa kha u ḓa ha ‘Messia murangaphanḓa’ tsho vha tshi tshi ḓo vha tshingafhani. Vhuporofita ho amba nga ha “dzivhege ṱhanu-na-mbili . . . dzivhege dzi ná mahumi maṱanu-na-ḽithihi na vhege mbili”—zwine zwa vha vhege dza 69. Tshenetshi tshifhinga ndi tshilapfu lungafhani? Ṱhalutshedzelo nnzhi dza Bivhili dzi sumbedza uri dzenedzi a si vhege dza maḓuvha a sumbe, fhedzi ndi vhege dzine dza imela miṅwaha. Zwine zwa amba uri vhege nthihi i imela miṅwaha ya sumbe. Vhayuda vha zwifhingani zwa kale vho vha vho ḓowela enea mafhungo a vhege dzine dza imela miṅwaha. Sa tsumbo, vho vha vha tshi pembelela ṅwaha wa Sabatha nga ṅwaha muṅwe na muṅwe wa vhusumbe. (Ekisodo 23:10, 11) Nga zwenezwo, vhege dza 69 dza vhuporofita dzine dza vha miṅwaha ya sumbe ya 69, dzi ita miṅwaha ya 483.
Zwa zwino ri fanela u vhalela. Arali ra vhalela u bva nga 455 B.C.E., miṅwaha ya 483 i ri livhisa kha ṅwaha wa 29 C.E. Wonoyo ndi ṅwaha we Yesu a lovhedzwa na u vha Messia ngawo! * (Luka 3:1, 2, 21, 22) Naa honoho a si u ḓadzea hu mangadzaho ha vhuporofita ha Bivhili?
^ par. 2 U bva nga 455 B.C.E u swika nga 1 B.C.E. ndi miṅwaha ya 454. U bva nga 1 B.C.E. u swika nga 1 C.E. ndi ṅwaha muthihi (a huna ṅwaha une wa vhidzwa ziro). Nahone u bva nga 1 C.E u swika nga 29 C.E. ndi miṅwaha ya 28. Arali ra ṱanganyisa dzenedzi mbalo ri wana mbalo yo fhelelaho ine ya vha miṅwaha ya 483. Yesu o ‘vhulahwa’ nga 33 C.E., nga vhege ya vhu-70 ya miṅwaha. (Daniele 9:24, 26) Sedzani bugu Thetshelesani Vhuporofita ha Daniele! ndima ya 11, na Insight on the Scriptures, Volumu 2, masiaṱari 899-901. Vhuvhili hadzo dzo gandiswa nga Ṱhanzi dza Yehova.
