Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

BYA KULUMBULULA

Bukine pe Tata, Mwana, ne Mupashi Wazhila

Bukine pe Tata, Mwana, ne Mupashi Wazhila

BANTU baitabila mu lufunjisho lwa Balesa basatu bamba’mba mwi Lesa muji bantu basatu—Tata, Mwana, ne Mupashi Wazhila. Bano bonse bantu basatu bambiwa’mba baesakana, ba bulume bonse, kabiji kechi baji na ntendekelo ne. Onkao mambo, kwesakana na lufunjisho lwa Balesa basatu kyambiwa’mba, Tata Lesa, Mwana naye amba Lesa, ne Mupashi Wazhila nanji amba Lesa, pano bino kujitu Lesa umo.

Bavula baitabila mu lufunjisho lwa Balesa basatu bamba’mba kechi bakonsha kulumbulula mwatala luno lufunjisho ne. Pano bino, balanguluka’mba lufunjishiwa mu Baibolo. Kyanema bingi kuyuka’mba byambo bya kuba’mba “Balesa basatu” kechi bitanwa mu Baibolo ne. Pano nga aye mulanguluko wa Balesa basatu utanwamo nyi? Pa kuba’mba tukumbule buno bwipuzho, twayai tumone kinembelo kyo batongola bantu javula’mba kyo kyaamba pa Balesa basatu.

“MAMBO AJINGA LESA”

Yoano 1:1 waamba’mba: “Mu ntendekelo mwajinga ao Mambo, ne ao Mambo ajinga na Lesa, ne ao Mambo ajinga Lesa.” Mu kyapitala kintutu kimo, mutumwa Yoano waambatu patoka’mba ano “Mambo” Yesu. (Yoano 1:14) Bino ano Mambo byo atelwa’mba Lesa, bamo balanguluka’mba, Mwana ne Shanji ke Lesa umo.

Yukai kuba’mba luno lubaji lwa Baibolo lwanembelwe patanshi mu Kingiliki. Mu kuya kwa kimye, bantuntuluzhi batuntulwile kino kinembelo kya mu Kingiliki mu milaka ikwabo. Bano bantuntuluzhi ba Baibolo bavula kechi baingijishe byambo bya kuba’mba “Mambo ajinga Lesa” ne. Mambo ka? Kwesakana na Kingiliki kyo bayukile kyaingijishiwe kunembelamo Baibolo, aba bantuntuluzhi balangulukile’mba byambo bya kuba’mba “Mambo ajinga Lesa” byafwainwa kutuntulwilwa mungi. Mu ñanyi jishinda? Akimonai bino bya kumwenako bicheche: “Logosi [Mambo] ajinga a Lesa.” (A New Translation of the Bible) “Mambo ajinga lesa.” (The New Testament in an Improved Version) “Mambo ajinga na Lesa kabiji ajingatu byonka byo aji.” (The Translator’s New Testament) Kwesakana na ino ntuntulwilo ya ae ma Baibolo, Mambo kechi ye Lesa mwine ne. * Na mambo a kifulo kyanji kikatampe pa bilengwa byonse bya Yehoba, ano Mambo atongolwa’mba “lesa.” Apano kyambo kya “lesa” kilumbulula’mba “wa bulume.”

YUKILAIPO BISHINKA BIKWABO

Bantu bavula kechi bayuka Kingiliki kyanembejilwemo Baibolo ne. Pano mwakonsha kuyuka byepi mo ekitazhizhe mutumwa Yoano? Akilangulukai kino kya kumwenako: Mufunjishi walumbulwila baana banji ba sukulu lufunjisho lumo. Panyuma ya byobyo, baana basukulu bapusana mu ñumvwino yo baumvwinamo lolo lufunjisho. Pano bano baana ba sukulu bakonsha kupwisha byepi lukatazho? Bakonsha kwipuzha mufunjishi wabo kuba’mba alondolweshe. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, kuyukilapo bishinka bikwabo kwakonsha kwibakwasha kumvwisha lolo lufunjisho. Po pamotu, ne anweba pa kuba’mba mumvwishe mwatala Yoano 1:1, mwakonsha kutala mu Mambo Awama a kwa Yoano muji byambo byavula byaamba pa kifulo kya kwa Yesu. Kuyuka bishinka byavula pa luno lufunjisho kukemukwasha kuyuka kine kishinka.

Kya kumwenako, akimonai byambo bikwabo byo anembele Yoano mu kyapitala 1 vesi 18 amba: “Kafwako muntu wamwenepo Lesa [Wa bulume bonse] nangwa pacheche ne.” Pano bino, bantu bamumwene Yesu, aye Mwana, mambo Yoano waamba’mba: ‘Mambo [Yesu] aalukile ke muntu, ne kwikala waikajilenga muno mwetu kabiji twamwene lukumo lwanji.’ (Yoano 1:14) Pano nga aye Mwana wakonsha kwikala byepi Lesa Wa bulume bonse? Kabiji Yoano waamba’mba Mambo ‘ajinga na Lesa.’ Nga muntu wakonsha kwikala byepi na muntu mukwabo bino pa kyonkakyo kimye sa aji yenkao muntu? Kabiji byonka byo kyanembwa mu Yoano 17:3, Yesu wipusanya aye mwine kwi Shanji wa mwiulu. Utela Shanji amba “Lesa yenka wa kine.” Kabiji kwipi na mpelo ya Mambo anji Awama, Yoano wapezhako kwamba’mba: “Bino byanembwa’mba, mwitabile’mba, Yesu ye Kilishitu, Mwana Lesa.” (Yoano 20:31) Apano Yesu kechi watelwa’mba, Lesa ne, bino’mba Mwana Lesa. Abino byambo bikwabo byanungwapo byanembwa mu Mambo Awama a kwa Yoano bimwesha jishinda jafwainwa kumvwinamo Yoano 1:1. Yesu, aye Mambo, utelwa’mba ‘lesa’ mu jishinda ja kuba’mba uji na kifulo kikatampe, pano bino kechi waesakana pamo na Lesa Wa bulume bonse ne.

UMVWISHAI BISHINKA

Langulukai jibiji kya kumwenako kya mufunjishi ne baana ba sukulu. Fwanyikizhai kuba’mba bamo bakizhinauka nangwatu panyuma ya kwibalondolwela jikwabo ku mufunjishi. Bakonsha kubapo ka? Bakonsha kuya na kwipuzha mufunjishi mukwabo kuba’mba bomvwe byo asa kwibalondolwela luno lonka lufunjisho. Umvwe mufunjishi wa bubiji waambatu byonka byaji kwamba mufunjishi mutanshi, luzhinauko lwa bano baana ba sukulu lwakonsha kupwa. Po pamotu ne anweba, umvwe mubena kuzhinauka byaambile nembi wa Baibolo aye Yoano pa biji Yesu ne Lesa Wa bulume bonse, mwakonsha kuya ku nembi mukwabo wa Baibolo kuba’mba mumvwe naye byo aamba. Kya kumwenako, akilangulukai byanembele Mateo. Pa mambo a mpelo ya buno bwikalo, waamba byambo byaambile Yesu kuba’mba: “Aja juba kana juba ka, kana juba pi, ka paji wijiyuka ne, nangwa bamalaika ba mwiulu, nangwa Mwana, poso bonka Batata.” (Mateo 24:36) Bino byambo bimwesha byepi amba Yesu kechi Lesa Wa bulume bonse ne?

Yesu waamba’mba Shanji wayuka kukila byayuka Mwana. Umvwe Yesu wajinga Lesa Wa bulume bonse, inge wayuka byonka byayuka Shanji. Onkao mambo, Mwana ne Shanji kechi baesakana ne. Pano bino bamo bakonsha kwamba’mba: ‘Yesu wajinga pabiji. Apano ubena kwamba saka aji mu bumuntu.’ Nangwa kino inge kyajinga ibyo, ibyepi pa mambo a mupashi wazhila? Umvwe naye Lesa byonka biji Tata, mambo ka Yesu o abujila kwamba’mba uno mupashi wazhila wayuka bintu byayuka Shanji?

Byo musa kutwajijila kufunda mafunjisho enu a Baibolo, mukayuka bipungu byavula bya mu Baibolo byakwatankana na luno lufunjisho. Byayukanyikisha bukine pe Tata, Mwana, ne mupashi wazhila.—Masalamo 90:2; Byubilo 7:55; Kolose 1:15.

^ jifu. 3 Umvwe mukeba byambo byaamba pa nembelo ya mulaka wa Kingiliki byaamba pa Yoano 1:1, monai mapeja 26-9 a buloshuwa wa Bushe Ulingile Ukusumina Muli Bulesa Butatu? wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.