Tolokeleni

Tolokeleni muye pa filukusangwamo

IFYEBO NA FIMBI

Bucine Pali BaWishi, Umwana, ne Mupashi Uuswetelele

Bucine Pali BaWishi, Umwana, ne Mupashi Uuswetelele

ABANTU abasumiine mu cisambisho ca Buntu bwa Patatu ubwa BuLesa balalabila ati baLesa balimo abantu batatu—baWishi, Umwana, ne Mupashi Uswetelele. Balalabila ati bonse batatu balilingene, bamakosa, kabili tabakwetepo icitati. Namulifyefyo, koti kusambisha kwa Buntu bwa Patatu ubwa BuLesa, baWishi ni baLesa, Umwana ni baLesa, ne Mupashi Uswetelele ni baLesa, pano kuli lukoso baLesa bamo.

Abengi abasumiine ati baLesa balimo patatu balafilwa ukubuulishisha bwino ici icisambisho. Nangabe’fyo, balalabila ati efi Baibolo isambisha. Cicindeme ukwishiba ati mu Baibolo tamulipo amashiwi aalabila ati baLesa balimo patatu. Mba pano ilangulushi lya kweba ati baLesa balimo patatu, lilasangwamo mu Baibolo? Pa kwasuka ici icakwipusha, nga tubone ilembo ili bapyungisha abofwako ukutwala pantangile icisambisho ca Buntu bwa Patatu ubwa BuLesa.

‘ISHIWI E BALESA’

Yoane 1:1 alalabila ati: “Pakutaŋga lukoso epo lyali iSiwi; ilyo-Siwi lyali nabaLesa; iSiwi lyopele ebaLesa.” Muli cenke’ci icapitala, intangishi Yoane yalabila ati “iSiwi” ni baYesu. (Yoane 1:14) Nangabe’fyo, pakuti Ishiwi liletwa ati e baLesa, abantu bambi balalabila ati Umwana na baWishi bonse bali muli baLesa bamo.

Ishibeni ati ici iciputusha ca Baibolo pa kutanga calilembelwe mu ciGiliki. Panuma, abakwalula Baibolo balyalwile ifyebo ifyali mu ciGiliki mu milaka imbi. Nangabe’fyo, abengi abakwalula Baibolo, tabaalwile fyenke’fi ati ‘Ishiwi e baLesa.’ Mba nindo? Koti ni fyefyo baishibile mu mulaka wa ciGiliki mopele umo Baibolo yalembeelwe, abo abakwalula Baibolo balibwene ati amashiwi akweba ati ‘Ishiwi e baLesa’ alyelelwe ukualabila mu kupusanako. Baliyalabile ati shani? Boneni ifyakubwenako fimbi: “Logos [Ishiwi] lyali lya buLesa.” (A New Translation of the Bible) “Ishiwi lyali ni lesa.” (The New Testament in an Improved Version) “Ishiwi lyali na baLesa kabili lyali koti ni bo.” (The Translator’s New Testament) Koti kwalula kwa aya amaBaibolo, Ishiwi talipo ni baLesa abene. Lomba, pakuti Ishiwi lilicililepo pa bulengeshi bonse ubwa baYehova, liletwa ati “lesa.” Pali lili ilembo “lesa” alalulwa ati “uwa makosa.”

ISHIBENI IFYEBO NA FIMBI

Abantu abengi tabeshipo iciGiliki ici Baibolo yalembelwemo. Popele mungeshiba shani mucinenene ifi intangishi Yoane yaalwile? Langulukeni pali cici icakupalanya: Umusambishi abuulishisha icisambisho ku basambile bakwe. Panuma, abasambile bapusana umu baumfwila ukubuulishisha kwa ceco icisambisho. Kani abasambile bangacita shani pakweba ati beshibe ifi umusambishi acisambisha? Bangepusho’musambishi ukubuulishisha na fimbi ifyebo. Ukwakubula ne kukanika, ukusambilila fyefyo ifyebo na fimbi kungabofwako ukumfwisha icisambisho. Koti ni fyefyo, pa kumfwisha ifi Yoane 1:1 yalula, mungabona ifyebo na fimbi ifilabila pali baYesu mwi buuku lyakwe Yoane. Ukusambilila na fimbi pali cici icisambisho kungamofweniko ukwishiba ifya cine.

Ku cakubwenako, boneni ifi Yoane apitilisha ukulemba mu capitala 1, apakupenda pa 18 ati: “Tapali-po umuntu neli umo uwababwene-po baLesa [Bamakosa onse] neli limo.” Pano, abantunshi balibabwenepo baYesu, Umwana, nipakuti Yoane alalabila ati: ‘Ishiwi [baYesu] lyalibele munefu, ne kulukwikele pakati pali fwebo, na fwebo twalibubwene ubuleme bwa lilyo.’ (Yoane 1:14) Lomba pano, Umwana angaba shani uubambakene pamo na baLesa Bamakosa onse? Nakabili, Yoane alalabila ati Ishiwi ‘lyali na baLesa.’ Mbo muntu angaba shani ne muntu umbi pa mpindi intu imo aba e ulya enka umuntu? Ukulundapo, koti ni fyefyo ifilembelwe pali Yoane 17:3, baYesu balalangisha bwino ifi bo bapuseneko kuli baWishibo aba kwiulu. Baleeta baWishibo ati “mwebaLesa bacine.” Kabili ku kushila kwe buuku, Yoane kaalabila pa twishibilo twa pali baYesu ati: “Utu tulilembelwe ati mucetekele ati baYesu nibaKlistu, Abana babaLesa.” (Yaone 20:31) Boneni ati baYesu tabetilwepo ati baLesa, sombi ati, Abana ba baLesa. Ifi ifyebo na fimbi ifipeelwe mwi buuku lyakwe Yoane filalangisha fyefyo tungomfwisha amashiwi aali pali Yoane 1:1. BaYesu, Ishiwi, ni “lesa” nipakuti balikwete umupunda uucilile, pano tabalipo koti ni baLesa Bamakosa onse.

BWENESHENI BUCINE BWA FYEBO

Langulukeni nakabili pa cakupalanya ca musambishi ne basambile. Alakanyeni ati bambi abasambile bacikanika, nangaba ati bacikutika ku musambishi ili acibuulishisha ifyebo na fimbi. Kani bakucita shani? Bangepusha umusambishi umbi ati abuulishishe ifyebo na fimbi pali cenke’co icisambisho. Umusambishi wa bubili kani abuulishisha koti musambishi wa kutanga, abasambile abengi bangaleka ukukanika. Koti ni fyefyo, na mwebo kani tamwishibilepo bwino ifi umulembeshi wa Baibolo Yoane mucinenene alukwalula pali baYesu na baLesa Bamakosa onse, mungabona ifyebo ifyalabile abalembeshi bambi aba Baibolo. Ku cakubwenako, langulukeni ifyalembele Matayo. Ukulabila pa kushila kwa bubuno ubwikashi, alilembele ifyalabile baYesu ati: “Sombi ifyakasuba ako nempindi iyo tabalukwisiba-po abantu bonse neli umo, neli niŋkalamba syaKwiulu, neli Mwana, sombi nibaWisi beŋka.” (Matayo 24:36) Kani amashiwi aya alashinina shani ati baYesu tabalipo ni baLesa Bamakosa onse?

BaYesu balalabila ati baWishibo baliishi ifingi ukucila Umwana. Lomba, kani baYesu balibambakene pamo na baLesa Bamakosa onse bangeshiba fyopele’fyo ifiishi baWishibo. Popele, Umwana na baWishi tekuti balinganepo. Pano, bambi bangalabila ati: ‘BaYesu baalukuba mu mupashi na mu buntunshi. Pali lili ilembo baalukulabila mu buntunshi.’ Kani cali koti ni fyefyo, mba pano pa mupashi uswetelele? Kani umupashi ulibambakene pamo na baLesa bantu bamo ati e baWishi, mba nindo baYesu tabalabilile ati umupashi uliishi ifi beshi baWishi?

Ili mukapitilisha ukusambilila Baibolo, mukeshiba amalembo na ambi aalabila pali cici icisambisho. Alabwenesha bucine pali baWishi, Umwana, ne mupashi uswetelele.—Amasamo 90:2; Ifyacitilwe 7:55; AbaKolosai 1:15.