BANTU bakulupile mu lufundijo lwa Busatu Busantu banenanga’mba mu Leza umo mudi bantu basatu—Tata, Mwana, ne Mushipiditu Ujila. Umo ne umo wa mu basatu udingakene na bakwabo mu bukomo bonso, kadi bonso kebadipo na ngalwilo. Ko kunena’mba mungya lufundijo lwa Busatu Busantu, Tata i Leza, Mwana i Leza, ne Mushipiditu Ujila i Leza, ino kudi Leza umo kete.

 Bavule bakulupile mu Busatu Busantu betabije amba kebabwanyapo kushintulula luno lufundijo. Inoko, balanga amba Bible ufundijanga’lo. Ino tuyukei amba kishima “Busatu” kekidipo mu Bible, nansha pamo pene. Ino le mulangwe wa Busatu’ko udi’mo? Pa kulondolola kino kipangujo, tubandaulei bisonekwa bitelanga boba babingija luno lufundijo lwa Busatu Busantu.

Yoano 1:1 unena’mba: “Ku ngalwilo Kinenwa wādi’ko, kadi Kinenwa wādi na Leza, kadi Kinenwa wādi Leza.” (King James Version) Mu binenwa bilonda’po, mutumibwa Yoano ulombola patōka amba “Kinenwa” i Yesu. (Yoano 1:14) Inoko Kinenwa byaitwa bu Leza, bamo bafulanga ku kunena’mba Mwana ne Tata bafwaninwe nanshi kwikala mu Leza umo enka.

Ino yuka amba kino kipindi kya Bible kyāsonekelwe dibajinjibajinji mu Kingidiki. Kupwa bashintuludi batambija bilembwa mu Kingidiki bebitūla mu ndimi mikwabo. Kudi bashintuludi bavule ba Bible kebanenepo amba “Kinenwa wādi Leza.” Mwanda waka? Mwanda mungya buyuki bwabo bwa Kingidiki kya mu Bible, bano bashintuludi i bajingulule amba uno musemwa “Kinenwa wādi Leza” ufwaninwe kwalamunwa mu muswelo mwishile. Namani? Tala bidi bimfwa bityetye’tu: “Logos [Mwanda] wadi wa buleza.” (A New Translation of the Bible) “Kinenwa wadi leza.” (The New Testament in an Improved Version) “Kinenwa wadi na Leza ne wadi mwiabile nandi mwikadila wandi.” (The Translator’s New Testament) Kukwatañana na ano mashintuludi, Mwanda ke Lezapo mwine, mhm. * Ino uno Kinenwa byadi na kitenta kya peulu mu bipangwa bya Yehova, o mwanda utelwa bu “leza.” Kadi kishima “leza” pano kishintulula “mukomo.”

Bavule kebayukilepo Kingidiki kya mu Bible. Penepo ukayuka namani byādi bisaka kunena mutumibwa Yoano? Langa’po bidi kino kimfwa: Mwadimu washintulwila bana ba masomo mwanda kampanda. Kupwa, bana ba masomo abaimvwana bushintuludi  mu muswelo mwishileshile, aba nenki, aba nenki. Le bana ba masomo bakapwija uno mwanda namani? I biyampe bepangule mwadimu ebalombole mobikadile. Bine, kuyukila’ko myanda ko kukebakwasha bemvwanije biyampe mwanda’wa. Ne abe nobe mo monka, shi usaka kwimvwanija Yoano 1:1, ufwaninwe kutanga Evanjile ya Yoano mwanda wa kuyukila’ko kitenta kya Yesu. Kwifundila’ko myanda mikwabo ko kukakukwasha na bubine ufule ku milangwe myoloke pa mwanda’wa.

Kimfwa, tala bisonekelwe na Yoano mu shapita 1, vese wa 18 amba: “I kutupu muntu ke mumone Leza [Mwinē Bukomo Bonso] nansha dimo.” Inoko, bantu bāmwene Yesu, Mwana, mwanda Yoano unena’mba: “Kinenwa [Yesu] waalamuka ke ngitu kadi waikala umbukata mwetu, ne kadi twabandile ntumbo yandi.” (Yoano 1:14) Penepa Mwana ukokeja namani kwikala mu Leza Mwinē Bukomo Bonso? Kadi Yoano unena amba Kinenwa “wādi na Leza.” Le muntu ukokeja namani aye umo kwikala na muntu mukwabo kadi ne kwikala enka muntu waikele nandi’wa? Pakwabo kadi, monka mokisonekelwe mu Yoano 17:3, Yesu ulombwele patōkelela kwishila kudi pa bukata bwandi na Shandi wa mūlu. Utela Shandi amba “Leza umo kete wa bine.” Kadi dya ku mfulo kwa Evanjile yandi, Yoano unena mu kīpi amba: “Bino’bi byalembelwe mwanda wa mwitabije amba Yesu ye Kidishitu Mwanā Leza.” (Yoano 20:31) Ubamone amba Yesu watelwa bu Mwanā Leza, ke bu Lezapo, mhm. Buno bushintuludi bwa ntentekelo buletelwe mu Evanjile ya Yoano bulombola muswelo ufwaninwe kwimvwanwa Yoano 1:1. Yesu, Kinenwa, i “leza” ke-muntu udi na kitenta kikata, ino ke pamopo bwa Leza Mwinē Bukomo Bonso.

Jokela pano ku kimfwa kya mwadimu ne bana ba masomo. Langa shi bana ba masomo bamo bakitatana ne pano pene, nansha byobapwa kwimvwana bushintuludi bwa ntentekelo bwa mwadimu. Le bakalonga bika? Bakokeja kukakimba mwadimu mukwabo ebasapwile bivule bitala enka pa mwanda’wa. Shi mwadimu wa bubidi wabingija bushintuludi bwa mwadimu mubajinji, papo ne kutatana kwa bana ba masomo bavule kukapwa. Ne abe nobe mo monka, shi ukitatana bilembele Yoano mulembi wa Bible pa kipwano kya Yesu na Leza Mwinē Bukomo Bonso, nankyo nyemena kudi mulembi mukwabo wa Bible  akusapwile bivule bitala pa uno mwanda. Kimfwa, tala byobya byāsonekele Mateo. Wāsonekele byānene Yesu pa mwanda utala mfulo ya ino ngikadilo ya bintu amba: “Pa mwanda wa dyodya difuku ne nsá mine, i kutupu nansha umo wibiyukile, nansha bamwikeulu ba mūlu nansha Mwana, poso’nka Tata kete.” (Mateo 24:36) Mwene bino binenwa bibingija amba Yesu ke Lezapo Mwinē Bukomo Bonso?

Yesu unena amba Tata uyukile bivule kutabuka Mwana. Shi Yesu wadi mu Leza Mwinē Bukomo Bonso, wadi nandi wa kuyuka byonso biyukile Shandi. Nanshi pano Mwana ne Tata kebadingakenepo pamo. Ino, bamo bakanena’mba: ‘Yesu wāikele na būmi bwa miswelo ibidi. Pano wādi unena bu muntu wa misunya.’ Ino nansha byādi namino, le mushipiditu ujila nao le? Shi nao udi mu Leza umo enka pamo bwa Tata, mwanda waka Yesu kanenepo amba ao uyukile byobya biyukile Tata?

Poendelela na kwifunda Bible, bine kukabulwepo kujingulula amba mavese mavule a mu Bible esambilanga pa uno mwanda. Abingija bubine butala padi Tata, Mwana, ne mushipiditu ujila.—Ñimbo 90:2; Bilongwa 7:55; Kolose 1:15.