JOGO ma oyie e puonj mar Didek, wacho ni nitie nyiseche adek ei achiel—Wuoro, Wuowi, kod Roho Maler. Moro ka moro kuom nyiseche adekgi iwacho ni romre gi mamokogo, moro ka moro nigi teko manyalo duto, kendo ni moro ka moro onge gi chakruok. Kuom mano, kaluwore kod puonj mar Didek, Wuoro en Nyasaye, Wuowi en Nyasaye, kendo Roho Maler  bende en Nyasaye, to kata kamano, ni giduto gin Nyasaye achiel.

Ng’eny joma oyie gi puonj mar nyasaye ma nyadidek, wacho ni ok ginyal lero tiend puonjni. Kata obedo kamano, podi gineno ni mano en puonj mawuok ei Muma. Onego wang’e ni “Didek” en wach ma ok yudore ei Muma. To kata kamano, be puonj mar Didek yudore ei Muma? Mondo wayud dwoko mar penjoni, we wang’i ane ndiko ma ji ma puonjo ni nitie nyasaye ma nyadidek, tiyogo e siro puonjno.

Ndiko mar Johana 1:1 wacho kama: “Kar chakruok Wach ne nitie, kendo Wach bende ne ni kod Nyasaye, kendo Wach ne en Nyasaye.” Bang’e ei sulano, jaote Johana nyiso maler ni “Wach” en Yesu. (Johana 1:14) To nikech Wach iluongo ni Nyasaye, jomoko neno ni Wuowi kaachiel gi Wuoro nyaka bed ni gin Nyasaye achiel.

Ng’e maber ni ndikoni ne okwong ndiki e dho-Grik. Bang’e, jolok Muma ne ondikogi e dhok mamoko. Kata kamano, jolok Muma moko ok ne otiyo kod weche mawacho ni “Wach ne en Nyasaye.” Nikech ang’o? Kaluwore kod kaka ging’eyo dho-Grik ma ne oti godo e ndiko Muma, jolokogo ne oyudo ni weche mawacho ni “Wach ne en Nyasaye” ne onego olok e yo machielo. E yo mane? Nitie ranyisi mamoko kaendi: “Logos [Wach] ne nigi kido mar Nyasaye.” (A New Translation of the Bible) “Wach ne en nyasaye.” (The New Testament in an Improved Version) “Wach ne ni kod Nyasaye kendo ne nigi kido kaka mar Nyasaye.” (The Translator’s New Testament) Kaluwore gi loko manie Muma kaka magi, Wach ok en Nyasaye owuon. * Kar mano, Wach iluongo ni “nyasaye,” nikech oduong’ moloyo chwech mamoko duto mag Jehova. Kaendi, “nyasaye” tiende en ni “ma nigi teko.”

Ji mang’eny ok ong’eyo dho-Grik ma ne oti godo e ndiko  Muma. Kuom mano, inyalo ng’eyo nade gima jaote ma Johana ne wacho? Par ane ranyisini: Japuonj e skul lero tiend wach moro ni jopuonjrene. Bang’e, jopuonjrene bedo gi paro mopogore e wi gima opuonjono. Jopuonjrego nyalo tieko wachno e yo mane? Ginyalo kwayo japuonj mondo omed lero nigi weche mamoko kuom wachno. Kuom adier, yudo weche mamoko biro konyogi ng’eyo tiend wachno e yo maber ahinya. Kamano bende, mondo ing’e tiend weche mayudore e Johana 1:1, inyalo manyo ei Injili mar Johana mondo iyud weche mamoko kuom migawo mar Yesu. Ka imedo puonjori adiera kuom wachni, mano biro konyi chopo e paro makare.

Kuom ranyisi, par ane gima Johana ne omedo ndiko e sula mokwongo, kwan matindo 18: “Onge ng’a moseneno Nyasaye [Manyalo-Duto].” Kata kamano, dhano to oseneno Yesu ma en Wuowi nimar Johana wacho kama: “Wach [Yesu] nodoko ringruok, mi nodak e dierwa; ne waneno duong’ne.” (Johana 1:14) Kuom mano, nyalo bedo nade ni Wuowi en Nyasaye Manyalo-Duto? Johana bende wacho ni Wach ne ni “kod Nyasaye.” Kuom mano, ere kaka ng’ato nyalo bedo gi ng’at machielo to podi kendo obed ng’atno? (Johana 1:34) E wi mano, kaka ondiki e Johana 17:3, Yesu keto e yo ma ratiro pogruok mantie e kind en, kod Wuon mare manie polo. Oluongo Wuon mare ni “Nyasaye makende maradier.” Ka Johana chiegni tieko ndiko Injili mare, omedo wacho kama: “To magi ondiki mondo uyie ni Yesu en Kristo, Wuod Nyasaye.” (Johana 20:31) Ne ni Yesu ok luong ni Nyasaye, to iluonge mana ni Wuod Nyasaye. Weche mamoko ma wachako waneno ei Injili mar Johana, konyowa ng’eyo tiend ndiko mar Johana 1:1. Yesu, ma en e Wach, en “nyasaye,” tiende ni, en gi migawo maduong’ to ok ni en e Nyasaye Manyalo-Duto.

Par ane kendo kuom ranyisi mar japuonj gi jopuonjre mage. Kaw ni moko kuom jopuonjre pod nigi kiawa, kata bang’ winjo ka japuonj medo lero wach kuom gima ne opuonjo. Ang’o ma ginyalo timo? Ginyalo dhi ir japuonj machielo mondo omedgi weche mamoko e wi puonjno. Japuonj machielono ka oyie gi weche ma ne japuonj mokwongo owacho, mano nyalo tieko kiawa ma jopuonjrego nigo. Kamano bende, ka in gi kiawa kuom  gima Johana jandik Muma ne owacho kuom Yesu gi Nyasaye Manyalo-Duto, inyalo dok ir jandiko machielo mar Muma mondo ing’e weche mamoko. Kuom ranyisi, ne ane gima Mathayo ne ondiko. Mathayo ne ondiko kama kuom gima Yesu ne owacho e wi giko mar ndalo: “To kuom chieng’no gi sano, onge ng’a mong’eyo, kata malaika mag polo, kata Wuowi, to mana Wuoro kende.” (Mathayo 24:36) Wechego nyiso e yo mane ni Yesu ok en Nyasaye Manyalo-Duto?

Yesu wacho ni Wuoro nigi ng’eyo maloyo Wuowi. Ka dabed ni Yesu en Nyasaye Manyalo-Duto, dong’eyo gik moko duto mana kaka Wuon mare ong’eyo. Kuom mano, Wuowi kod Wuoro ok nyal bedo ma romre. Jomoko podi nyalo wacho niya: ‘Yesu ne nigi kido ariyo. Kaendi, Yesu wuoyo kaka dhano.’ Kata kapo ni mano ne en adier, to nade roho maler? Ka roho maler en Nyasaye mana kaka Wuoro, ang’o momiyo Yesu ok wach ni roho to ong’eyo gima Wuoro ong’eyo?

Kaka imedo dhi nyime gi puonjruok Muma, ibiro ng’eyo ndiko moko mang’eny mawuoyo e wi wachni. Ndikogo medo lero adiera e wi Wuoro, Wuowi, kaachiel gi roho maler.—Zaburi 90:2; Tich Joote 7:55; Jo Kolosai 1:15.