ARAMAS tohto kin kamehlele padahk ehu me dene Koht wiawihkihda meh silimen, Sahm, Nah oh Ngehn Sarawi. Dene emenemen irail pwukat soangen lapalap tehieu, oh soangen manaman tehieu, oh sohte tapirail koaros. Nin duwen padahk wet, Sahmo iei Koht, oh Nah iei Koht, oh Ngehn Sarawi iei Koht, ahpw Koht tehmen.

Aramas tohto me kin kamehlele padahk wet kin pein wehkada me irail sohte kak kawehwehda padahk wet. Ahpw irail lemeleme me padahk en Paipel ehu met. Ia duwe, Paipel kin padahngki met? Pwehn sapeng peidek wet, kitail kilang iren Paipel ehu me aramas kin kalapw doadoahngki pwehn utung padahk wet.

Sohn 1:1 mahsanih: “Mahseno ketiketier rehn Koht mwohn tepin kawa; pwe Mahseno, iei me Koht.” Nan irelaudohte, wahnpoaron Sohn kasalehda ni sansal me “Mahseno” iei Sises. (Sohn 1:14) Pwehki Mahseno adaneki Koht, met kahrehda ekei ar kin nda me Nah oh Sahm ira Koht tehmen.

Tamataman me iren Paipel wet tepin ntingdi ni lokaiahn Krihk. Mwuhr, sounkawehwehn Paipel teikan ahpw uhd kawehwehsang ni lokaiahn Krihk ong ni lokaia teikan. Ahpw sounkawehwehn Paipel tohto sohte doadoahngki lepin mahsen pwukat, “Mahseno, iei me Koht.” Dahme kahrehda? Pwehki irail wehwehki lokaiahn Krihk me kadoadoahk nan Paipel, ihme kahrehda irail soun kawehwe pwukat nda me iren Paipel wet sohte pahn doadoahngki lepin mahsen pwukat. Ia duwen arail kawehwe? Iet ekei karasepe kan: “Mahseno iei koht emen.” (The New Testament in an Improved Version) “Oh koht emen Mahseno.” (The Emphatic Diaglott) “Mahseno ket rehn Koht oh e rasehng Ih.” (The Translator’s New Testament) Nin duwen kawehwe pwukat, Mahseno kaidehn ih Koht. Wasaht lepin lokaia “koht” kin wehwehki “lapalap emen.” Ekei pak, Paipel kin doadoahngki lepin lokaia “koht” ong irail me lapalap kan. Karasepe, Paipel kin kahdaneki irail sounkopwung kan “koht akan.” (Melkahka 82:1-6; Sohn 10:34, 35) Sehdan pil adaneki “koht suwed en sampah wet” nan 2 Korint 4:4. Sises uhdahn lapalap sang aramas  soh unsek kan de pil Sehdan. Kahrehda inenen konehng Sises en ketin adaneki “koht emen,” ahpw ih kaidehn Koht Wasa Lapalahpie.

Pali laud en aramas akan sohte ese lokaiahn Krihk me kadoadoahk nan Paipel. Eri, ia duwen omw pahn kak ese ia uhdahn wehwehn ahn wahnpoaron Sohn koasoi kan? Tehk karasepe wet: Sounpadahk en sukuhl emen kawehwehda ire ehu ong nah tohnsukuhl akan. Ahpw, ahn tohnsukuhl ko wehwehkihla ahn sounpadahko kawehwe ireo wekpeseng. Ia duwen tohnsukuhl pwukat ar pahn kak kapwungala ire wet? Irail kak peki rehn sounpadahko en kapatahiong ekei ire kan. Ma re pahn kalaudehla arail sukuhlki ireo, e pahn sewese irail en wehwehkihla mwahu ireo. Ni soangen mwohmwohte, pwe ken wehwehkihla wehwehn Sohn 1:1, ke kak wadek Rongamwahu en Sohn pwehn kalaudehla omw wehwehki sapwellimen Sises pwukoa. Omw kalaudehla omw wehwehki ire wet pahn sewese iuk en alehda madamadau me pwung ong ire wet.

Karasepe, tehk dahme Sohn pil doula oh ntingihedi nan irelaud 1, iretikitik 18: “Sohte me kin kilangki Koht [Wasa Lapalahpie] mese.” Ahpw, tohnsampah kilangehr Sises, me iei Nah, pwe Sohn mahsanih: “Mahseno [Sises] eri wia-aramasala oh ketiketier rehtail. Kitail kilangehr sapwellime lingan.” (Sohn 1:14) Eri ia duwen Nah eh kak wia kisehn Koht Wasa Lapalahpie? Sohn pil mahsanih me Mahseno ketiketier “rehn Koht.” Ahpw ia duwen aramas emen eh pahn mi rehn emen aramas tohrohr ahpw ni ahnsowohte iei ih me aramaso? Patehng met, nin duwen eh ntingdi nan Sohn 17:3, Sises ketin kasalehda mwahu duwen wekpeseng en ih oh Seme nanleng. E patohwanohng Semeo: “Komwihte Koht mehlel.” Oh pil ni kaimwiseklahn pwuhken Rongamwahwo, Sohn kin oaralapihada soahng kan ni eh mahsanih: “A mepwukat ntingdier pwe kumwail en pwoson me Sises iei ih me Mesaia, Sapwellimen Kohto.” (Sohn 20:31) Tehk wasaht pwe Sises sohte mwarenki Koht, ahpw e mwarenki Sapwellimen Kohto. Ire pwukat nan Rongamwahu en Sohn kin kadehdehda uhdahn wehwehn Sohn 1:1. Sises me iei Mahseno, iei “koht emen” pwehki e pil sapwellimanki pwais ileile ehu, ahpw kaidehn ih me Koht Wasa Lapalahpie.

Pwurehng tehk karasepen sounpadahko oh tohnsukuhl ko. Ia duwen ma ekei kin peikasalte mwurin ar rongehr duwen kalaudepen kawehwe me sounpadahko wiadahro. Dahme irail kak wia? Irail kak pil kohla rehn emen sounpadahk tohrohr oh pil ale kalaudepen kaweid ong iren mehn kasukuhlohte. Ma keriemen en sounpadahko iang utung kawehwe me keieu en sounpadahko kihdao, eri pali laud en tohnsukuhl kan sohla pahn peikasalki ireo. Ni soangen mwohmwohte, ma ke sohte nohn wehwehki mwahu dahme Sohn mahsaniheki duwen Sises oh Koht Wasa Lapalahpie, ke kak uhd tehk duwen kawehwehn pil emen sounnting tohrohr en Paipel ong kalaudepen kaweid. Karasepe, tehk dahme sounnting Madiu ntingihedi. Me pid duwen imwin koasoandi suwed en sampah wet, e ntingihedi mahsen en Sises: “A duwen rahno oh ahnsowo, sohte emen me ese iahd e pahn leledo, oh tohnleng en nanleng kan, pil Sapwellimen Sahmo sohte mwahngih, Sahmohte me mwahngih.” (Madiu 24:36) Ia duwen mahsen pwukat ar kadehdehda me Sises kaidehkin ih me Koht Wasa Lapalahpie?

Sises mahsanih me Sahmo mwahngih laudsang dahme Naho patohwan ese. Ma Sises oh Koht Wasa Lapalahpie metehmen, Sises pahn mwahngih mehkan koaros me Semeo mwahngih. Ihme kahrehda Naho oh Sahmo sohte kak duwepenehte. Ahpw ekei kakete nda: ‘Sises mie pali riau reh. Wasaht e mahmahsen nin duwen aramas emen.’ Ahpw mendahte ma met kakete mehlel, ah ia duwen Ngehn Sarawi *? Ma e pil kisehn Koht me wia Sahmo, dahme kahrehda Sises sohte mahsaniheki me Ngehn Sarawi pil iang ese dahme Sahmo mwahngih?

Ni omw pahn doudoula nan omw onop en Paipel, ke pahn esehla iren Paipel tohto me pid oaralap wet. Iren Paipel pwukat pahn kasalehda me Koht kaidehn meh silimen. Ke pahn sukuhlki dahme mehlel duwen Sahm, sapwellime Ohl, oh sapwellimen Koht manaman.​—Melkahka 90:2; Wiewia 7:55; Kolose 1:15.