IBANTU basyoma munjiisyo ya Butatu baamba kuti Leza mbantu botatwe—kuli Taata, Mwana alimwi a Muuya Uusalala. Aumwi akati kabantu aaba botatwe waambwa kuti uleelene abeenzinyina, ngusinguzuzyoonse alimwi unyina matalikilo. Aboobo ikweelana anjiisyo ya Butatu, Taata ngu Leza, Imwana ngu Leza alimwi awalo Muuya Uusalala ngu Leza, nokuba boobo kuli buyo Leza omwe.

 Ibanji basyoma Butatu balazumina kuti tabakonzyi pe kwiipandulula njiisyo eeyi. Nokuba boobo, bayeeya kuti ilayiisyigwa mu Bbaibbele. Cilayandika ikwaamba kuti ibbala lyakuti “Butatu” kunyina mpolibede mu Bbaibbele. Pele sena muzeezo wa Butatu walo nkuuli mu Bbaibbele? Ikutegwa twiingule mubuzyo ooyu, atubale lugwalo ndobabelesya kanji-kanji ibasyoma njiisyo ya Butatu.

Ilugwalo lwa Johane 1:1 lwaamba kuti: “Kumatalikilo Ijwi wakaliko, awalo Ijwi wakali antoomwe a-Leza, eno Ijwi oyo wakali Leza.” Kumbele mucaandaano ncoona, imwaapostolo Johane ulatondezya cakusalazya kuti “Ijwi” ngu Jesu. (Johane 1:14) Pele mbwaanga Ijwi lyaambwa kuti ngu Leza, bamwi basyoma kuti Imwana a Taata beelede kuba cibeela ca Leza omwe.

Amuzyibe kuti kumatalikilo icibeela eeci ca Bbaibbele cakalembwa mumwaambo wa Cigiliki. Kumbele, basanduluzi bakasandulula majwi aamu Cigiliki mumyaambo iimbi. Pele basanduluzi ba Bbaibbele banji kunyina nobakabelesya kaambo kakuti “Ijwi oyo wakali Leza.” Ino nkaambo nzi? Akaambo kakuti bakaluuzyi mwaambo wa Cigiliki wakabelesyegwa kulemba Bbaibbele, ibasanduluzi aabo bakazyiba kuti ikaambo kakuti “Ijwi oyo wakali Leza” keelede kusandululwa bumbi. Ibuti? Nzyeezyi zikozyanyo zisyoonto: “Ijwi lyakali mbuli Leza.” (A New Translation of the Bible) “Ijwi wakali leza.” (The New Testament in an Improved Version) “Ijwi lyakali a Leza alimwi lyakali mbuli nguwe.” (The Translator’s New Testament) Ikweelana ama Bbaibbele aaya, Ijwi teensyi ngo Leza pe. * Muciindi caboobo, akaambo kacuuno caatala ncajisi akati kazilenge zya Jehova, Ijwi lyaambwa kuti ngu “leza.” Aawa ibbala lyakuti “leza” lyaamba kuti “singuzu.”

Ibunji bwabantu tabacizyi Cigiliki cakabelesyegwa kulemba Bbaibbele. Aboobo ino mbuti mbomunga mwazyiba cini mwaapostolo Johane ncaakali kwaamba? Amulange-lange cikozyanyo eeci: Imwiiyi wapandulula ciiyo cimwi kuli basicikolo bakwe. Kuzwa waawo, basicikolo baimpana kujatikizya ncobali kupandulula bayi. Ino mbuti basicikolo mbobanga balimana penzi eeli? Beelede kubuzya  mwiiyi kuti abape bupanduluzi abumbi. Cakutadooneka, ikwiiya twaambo tumbi inga kwabagwasya kuciteelela kabotu ciiyo eeco. Mbubwenya buyo, ikutegwa muteelele caambwa kuli Johane 1:1, mweelede kubala Makani Mabotu ngaakalemba Johane ikutegwa mujane makani aambi kujatikizya cuuno ncajisi Jesu. Ikwiiya twaambo tumbi kujatikizya makani aaya kuyoomupa kwaakosola munzila iluzi makani.

Mucikozyanyo, amulange-lange cimbi ncaakalemba Johane mucaandaano 1 kapango 18 kuti: “Takukwe muntu uwakabona Leza [Singuzuzyoonse] neciba ciindi comwe.” Pele bantunsi bakamubona Jesu, Imwana nkaambo Johane waamba kuti: “Ijwi eelyo [Jesu] lyakaba muntu, wakasika akuzookkala akati kesu . . . Aswebo twakeebela bulemu bwakwe.” (Joni 1:14, Ci) Aboobo ino mbuti Mwana mbwaakali kunga waba cibeela ca Leza Singuzuzyoonse? Alimwi Johane waamba kuti Ijwi “wakali antoomwe a-Leza.” Pele mbuti muntu mbwanga waba antoomwe aumbi amane kali muntu nguwenya ooyo? Kunze lyaboobo, mbubwenya mbokulembedwe kuli Johane 17:3, Jesu ulacisalazya kuti kuli kwiindana kupati kuliko akati kanguwe a Bausyi bakujulu. Waamba Bausyi kuti “Leza mwini-mwini, ooli olike.” Alimwi munsi aakumamanino kwa Makani Mabotu ngaakalemba, Johane wakaakosola makani kwiinda mukwaamba kuti: “Ezi zyakalembwa kuti mukasyome kuti Jesu ngu-Kristo, Mwana a-Leza.” (Johane 20:31) Amubone kuti Jesu taambwi kuti ngu Leza, pele kuti Mmwana a Leza. Imakani aaya ayungizyidwe mu Makani Mabotu ngaakalemba Johane atondezya mbolyeelede kuteelelwa bbuku lya Johane 1:1. Jesu uutegwa Ijwi ngu “leza” mukuti ujisi cuuno caatala pele citeelene aca Leza Singuzuzyoonse.

Amuciyeeye alimwi cikozyanyo camwiiyi abasicikolo. Amweezyeezye kuti bamwi bacidooneka neliba leelyo nobabuswiilila bupanduluzi buyungizyidwe bwamwiiyi. Ino ncinzi ncobanga bacita? Balakonzya kuunka kumwiiyi uumbi kuti bakaambilwe makani aambi aciiyo nciconya. Ikuti mwiiyi wabili wasinizya kuti bupanduluzi bwamwiiyi wakusaanguna buliluzi, ikudooneka kwabasicikolo banabunji kuyoomana. Mbubwenya buyo, ikuti kamutasinizyide cini sikulemba Bbaibbele Johane ncaakali kwaamba kujatikizya lwiindano luliko akati ka Jesu a Leza Singuzuzyoonse, inga mwaunka kumulembi wa Bbaibbele uumbi kutegwa mujane makani  aambi. Mucikozyanyo, amulange-lange cakalemba Matayo. Ikujatikizya mamanino aabukkale oobu, wakazubulula Jesu kuti wakati: “Pele taakwe muntu naba umwi uuzi buzuba obo nanka ciindi, nibaba baangelo bakujulu naba Mwana, pele Taata luzutu nguuzi.” (Matayo 24:36) Ino majwi aaya asinizya buti kuti Jesu tali Leza Singuzuzyoonse?

Jesu waamba kuti Bausyi bazyi zinji kwiinda Mwana. Pele ikuti Jesu naakali cibeela ca Leza Singuzuzyoonse, naakazyi twaambo ntoonya twakazyi Bausyi. Aboobo Imwana alimwi a Bausyi tabakonzyi kuba bantu beelene pe. Pele bamwi balakonzya kwaamba kuti: ‘Jesu wakapona muziimo zyobile. Aawa ulaamba kali muntunsi.’ Pele nokuba kuti cakali boobo, ino mbuti kujatikizya muuya uusalala? Ikuti nowali cibeela ca Leza waambwa kuti ngu Taata, ino nkaambo nzi Jesu ncaataamba kuti muuya ulizyi nzyobazyi Bausyi?

Mbomuzumanana kwiiya Bbaibbele, mulazizyiba kabotu zibalo zimbi zinji zyamu Bbaibbele izipandulula makani aaya. Zisinizya njiisyo zyakasimpe kujatikizya Taata, Mwana alimwi amuuya uusalala.—Intembauzyo 90:2; Incito 7:55; Ba-Kolose 1:15.