A VANHU va kholwako ka gonzo ya Vanharu-munwe va wula lezaku Nungungulu i wumbiwa hi vanhu vanharu — Dadani, N’wana, ni Moya wa ku Basa. Ku wuliwa lezaku a munwe ni munwani wa vanhu lavo va vanharu wa fana ni vanwani, ngwa ntamu-wontlhe, na a nga hi na masangulo. Hikwalaho, a gonzo ya Vanharu-munwe yi ngalo Dadani i Nungungulu, ni N’wana i Nungungulu, niku a Moya wa ku Basa i Nungungulu na wonawu, kanilezi ku na ni Nungungulu munwe ntsena.

 A kutala ka lava va kholwako ka Vanharu-munwe va vumela lezaku a va nge zi koti ku tlhamusela a gonzo leyo. Hambulezo, za koteka a ku va alakanya lezaku yona yi gonzisiwa lomu ka Biblia. Zi nene a ku tiva lezaku a gezu “Vanharu-munwe” a gi kumeki ni kanwe lomu ka Biblia. Xana a maalakanyo ya Vanharu munwe ma kumeka kwalomo? Kasi ku hlamula a xiwutiso lexo, a hi woneni a mutsalo lowu a vayimeli va gonzo ya Vanharu-munwe va talako ku wu kumbuka lezaku va yi seketela.

A bhuku ga Johani 1:1 gi ngalo: “A kusanguleni gi wa hi kona Gezu, Gezu gi wa hi na Nungungulu, Gezu gi wa hi Nungungulu.” Anzhako ka xikhati kwalomu ka xipimo xa xinwe, mupostoli Johani i komba laha kubaseni lezaku a “Gezu” hi Jesu. (Johani 1:14) Hikwalaho, kota lezi a Gezu gi vitwako Nungungulu, vo kari va alakanya lezaku a N’wana ni Dadani va fanele kuva xipanze xa Nungungulu munwe.

Tiva lezaku a xipanze lexi xa Biblia a kusanguleni xi wa tsalilwe hi xiGreki. Anzhako ka xikhati, a vahunzuluseli va lo hunzulusela a mitsalo leyo hi ka xiGreki yiya ka tinwani tirimi. Hambulezo, a vahunzuluseli vo tala va Biblia, a va tirisangi a magezu lawa ma nge “Gezu gi wa hi Nungungulu.” Hikuyini? Na va ti seketela wutivini gabye ga xiGreki lexi xi tirisilweko kutsaliweni ka Biblia, a vahunzuluseli lavo va lo boha lezaku a magezu lawo ma nge “Gezu gi wa hi Nungungulu” ma wa fanele ku hunzuluselwa hi ndlela yinwani. Va zi mahisile kuyini? Wona zikombiso zo kari: “Logos [Gezu] gi wa hi ni matshamela ya Nungungulu.” (A New Translation of the Bible) “A Gezu gi wa hi nungungulu.” (The New Testament in an Improved Version) “A Gezu gi wa hi na Nungungulu niku gi wa hi ni matshamela yakwe.” (The Translator’s New Testament) Hi kuyelana ni wuhunzuluseli lego, a Gezu a hi Nungungulu wutsumbu. * Kanilezi, hi kota ya xiyimeko xa gona xo tlakuka xikari ka zivangwa za Jehova, a Gezu gi wuliwa a ku i “nungungulu.” A gezu legi gi nge “nungungulu” laha gi wula a ku “loyi a nga wa ntamu.”

A vanhu vanyingi a va xi tivi a xiGreki lexi xi tiriselweko ku tsala a Biblia. Makunu u nga zi tivisa kuyini lezi mupostoli Johani a nga lava ku wula? Alakanyela xikombiso lexi: A mugonzisi wo kari i tlhamusela  a mhaka yo kari ka zigonzani zakwe. Hi nzhako ka xikhati, a zigonzani zi na ni mawonela yo hambana ya ku zwisisa a tlhamuselo lowo. Xana a zigonzani zi nga yi lulamisisa kuyini a mhaka leyo? Zona zi nga ha kombela a tlhamuselo wunwani ka mugonzisi. Handle ko kanakana, a ku gonza lisine linwani zi ta va vuna a ku zwisisa khwatsi a mhaka. Hi kufanana, kasi ku zwisisa a tlhamuselo wa Johani 1:1, u nga lava manwani mahungu xungetano hi xiyimeko xa Jesu lomu ka Ivangeli ya Johani. A ku gonza lisine li engetelekileko xungetano hi mhaka leyo zi ta ku vuna a ku chikelela a magumo ya ma nene.

Hi xikombiso, wona lezi Johani a yako mahlweni a zi tsala lomu ka xipimo 1, vesi 18: “Nungungulu [wa Ntamu-wontlhe] cima a nga woniwangi hi munhu.” Hambulezo, a vanhu va wonile Jesu, N’wana wakwe, hakuva Johani i ngalo: “Gezu [Jesu] gi lova miri, gi tshama xikari ka hina; hina hi lo wona kungangamela kakwe.” (Johani 1:14) Makunu, zi wa ta kotekisa kuyini a ku a N’wana a maha xipanze xa Nungungulu wa Ntamu-wontlhe? Johani i tlhela a wula lezaku a Gezu gi wa hi “na Nungungulu.” Kanilezi, xana zi nga kotekisa kuyini a ku munhu a tshama ni munwani zonake a ka xikhati xa xinwe ava munhu yaloye a tshamako naye? A ku hunza lezo, kota lezi zi tsalilweko lomu ka Johani 17:3, Jesu i ti hambanyisa khwatsi ni Dadani wakwe wa le tilweni. Yena i vitana Dadani wakwe a ku i ‘Nungungulu yece wa zinene.’ Niku loku hi kari hiya kugumeseni ka Ivangeli yakwe, Johani i songa a timhaka hi ku wula lezaku: “Lezi zi tsalilwe, aku kasi mu fela ku kholwa lezaku Jesu hi Kristu, a N’wana wa Nungungulu.” (Johani 20:31) Wona lezaku Jesu a nga vitanwi Nungungulu, kanilezi i vitanwa N’wana wa Nungungulu. A mahungu lawa yo engetela ma kumekako lomu ka Ivangeli ya Johani ma komba lezi a mhaka ya Johani 1:1 yi faneleko ku zwisisiwa zona. Jesu, a Gezu, i “nungungulu” hi lezaku i na ni xiyimeko xo tlakuka kanilezi a hi yena Nungungulu wa Ntamu-wontlhe.

Alakanyela kambe xungetano hi xikombiso xa mugonzisi ni zigonzani. Hi nga pima lezaku a zinwani za ha simama ku kanakana, hambu anzhako ka kuva zi ingisele a mitlhamuselo yo engetela ya mugonzisi. Xana zi nga maha yini? Zi nga lava munwani mugonzisi kasi ku engetela mahungu ka mhaka leyo. Loku a mugonzisi wa wumbiri a seketela a tlhamuselo wa mugonzisi wo sangula, a kukanakana ka zigonzani zinyingi ku tava ku lulamisilwe. Hi kufanana, loku u nga tiyiseki ka lezi a mutsali wa Biblia Johani a nga lava ku zi wula hakunene xungetano hi kuyelana loku ku nga kona xikari ka Jesu ni  Nungungulu wa Ntamu-wontlhe, u ngaya ka munwani mutsali wa Biblia kasi ku kuma a tlhamuselo wo engetela. Hi xikombiso, wona lezi zi tsalilweko hi Mateu. Xungetano hi kugumesa ka mafambisela lawa ya zilo, yena i tsala a magezu ya Jesu na a ku ngalo: “Lego siku ni lexo xikhati a ku na munhu a zi tivako, hambu tingelosi ta tilo, hambu ni N’wana, sine Dadani yece.” (Mateu 24:36) Xana a magezu lawo ma seketelisa kuyini lezaku Jesu a hi Nungungulu wa Ntamu-wontlhe?

Jesu i ngalo Dadani wa tiva zo tala a ku hunza N’wana. Kanilezi, loku ku wa ku khwatsi Jesu i wa hi xipanze xa Nungungulu wa Ntamu-wontlhe, yena i wa ta tiva a zilo lezi zi tiviwako hi Dadani wakwe. Hikwalaho, a N’wana ni Dadani va hambene. Hambulezo, vo kari va taku ngalo: ‘Jesu i wa hi ni matshamela mambiri. Laha i wulawula na a hi ka matshamela ya munhu.’ Kanilezi hambu loku zi hi lezo, hi nga wula yini hi moya wa ku basa? Loku wona wu hi xipanze xa Nungungulu wa munwe kota Dadani, hikuyini Jesu a nga wuliko lezaku wona wa zi tiva lezi Dadani a zi tivako?

Kota lezi u simamako ni zigonzo za wena za Biblia, u ta tiva a zipanze zo tala nguvu za Biblia lezi zi yelanako ni mhaka leyo. Zona zi seketela a lisine xungetano hi Dadani, ni N’wana, zinwe ni moya wa ku basa. — Tisimu 90:2; Mitiro 7:55; Va Le Kolosi 1:15.