LI BUCHʼUTIK xchʼunojik Trinidade jpʼel chalik ti oy oxvoʼik ta jun noʼox Diose: Totil, Nichʼonil xchiʼuk Chʼul Espiritu. Chalik xtok ti koʼol la yoxibalike, ti skotol la xuʼ yuʼunike xchiʼuk ti  muʼyuk la slikebike. Jech oxal, li chanubtasel ta sventa Trinidade jaʼ la Dios li Totile, jaʼ la Dios li Nichʼonile xchiʼuk jaʼ la Dios ek li Chʼul Espiritue, pe jun noʼox la Dios xtok un.

Pe mu snaʼ kʼuxi chchapbeik smelolal li buchʼutik xchʼunojik Trinidade. Yikʼal van chchʼunik ti jech chchanubtasvan li Skʼop Diose. Pe mi junuk velta xvinaj ta Vivlia li jpʼel kʼop: Trinidad. Vaʼun chaʼa, ¿mi oy junuk versikulo ta Vivlia ti chakʼ ta aʼiel ti oy li Trinidade? Sventa jnaʼtik mi jech taje, jkʼeltik junuk teksto ti bu chal ti oy la li Trinidad ta alele.

Xi chal Juan 1:1: «Li Kʼope te onoʼox oy ta slikebal, te onoʼox oy xchiʼuk Dios li Kʼope xchiʼuk jaʼ onoʼox jun dios li Kʼope». Ta junantik versikulo ta mas olone, li jtakbol Juane jamal chal ti jaʼ Jesus «li Kʼope» (Juan 1:14). Ta skoj ti chal ti jaʼ onoʼox Dios stuk li Kʼope, oy buchʼutik chaʼibeik smelolal ti jun noʼox la Dios ta xchaʼvoʼalik li Nichʼonil xchiʼuk li Totile.

Li jvokʼ Vivliae laj yichʼ tsʼibael ta griego kʼop, vaʼun laj yichʼ jelubtasel ta jeltos kʼopetik ta mas tsʼakal. Jlom li buchʼutik tsjelubtasik Vivliae muʼyuk tstunesik li jaypʼel kʼop «jaʼ onoʼox jun dios li Kʼope». ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun kʼalal chchanbeik lek skʼoplal li griego kʼop ti jaʼ la stsʼibaik-o li Vivliae, chakʼik venta ti skʼan xichʼ tunesel yan kʼopetik sventa mas lek tukʼ xichʼ jelubtasele. Jkʼeltik junantik: «jaʼ toʼox jun dios li Kʼope» (Juan. Texto y Comentario, de J. Mateos y J. Barreto, lectura alternativa); «li Kʼope jaʼ toʼox jun dios» (The New Testament in an Improved Version); «dios toʼox li Kʼope» (Cuarto Evangelio. Cartas de Juan, de J. J. Bartolomé). Jech kʼuchaʼal chal li tsʼibetik taje, li Kʼope maʼuk Dios stuk. * Moʼoj, li versikulo taje chakʼ ta ilel ti toj tsots skʼoplal yabtel li Kʼop ta stojolal skotol li kʼusitik kuxajtik spasoj Jeovae. Jaʼ yuʼun xuʼ xichʼ alel ti jaʼ jun «dios» ek li Kʼope. Kʼalal «dios» xi li ta tekstoe, chichʼ tunesel sventa chichʼ albel smelolal li «buchʼu oy sjuʼele».

Jutuk mu skotoluk li krixchanoetike mu snaʼik li griego kʼop ti la stsʼibaik-o li Vivliae. Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi xuʼ jnaʼtik kʼusi laj yal ta melel li jtakbol Juane? Jnoptik ta sventa jun maestro ti oy kʼusi chalbe smelolal li jchanunetike. Ta tsʼakale, li jchanunetike jelajtik laj yaʼibeik smelolal li kʼusi laj yakʼ ta chanel li maestroe. ¿Kʼuxi xuʼ xaʼibeik lek smelolal? Jaʼ to chaʼibeik lek smelolal mi la sjakʼbeik li maestroe. Jaʼ noʼox jech ek, sventa xkaʼibetik lek smelolal li teksto ta Juan 1:1, jaʼ mas lek ti jkʼeltik li S-evanjelio Juane. Te ta jtabetik mas yaʼyejal ti kʼusi yabtel yichʼoj li Jesuse. Mi la jtatike, mas me kʼun chkaʼibetik smelolal.

Jech kʼuchaʼal liʼe, jkʼeltik kʼusi la stsʼiba ta tsʼakal li Juan ta kapitulo 1, versikulo 18: «Muʼyuk buchʼu yiloj-o li Diose [ti skotol xuʼ yuʼune]». Pe oy junantik krixchanoetik ti laj yilik li Xnichʼon Diose, li Jesuse, yuʼun xi chal li Juane: «Laj yichʼ sbekʼtal li Kʼope [li Jesuse] xchiʼuk la xchiʼinunkutik ta naklej, laj kilbekutik li yutsilale» (Juan 1:14). Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi xa noʼox ti jmojik li Nichʼonil xchiʼuk li Dios ti skotol xuʼ yuʼune? Jech xtok, li Juane chal ti te toʼox «oy xchiʼuk Dios» li Kʼope. Pe ¿kʼuxi xa noʼox te oy xchiʼuk yan kuxlejal li jun kuxlejale xchiʼuk ti jaʼ onoʼox stuk xtoke? Jech xtok, te ta Juan 17:3 laj yal Jesus ti jelelik xchiʼuk li Stot ta vinajele, xi laj yale: «Li jun noʼox melel Diosote». Xi onoʼox laj yal ta slajebaltik xa S-evanjelio li Juane: «Ti jech tsʼibabile jaʼ sventa chavakʼ xchʼunel avoʼontonik ti jaʼ Kristo li Jesuse, ti jaʼ Xnichʼon Diose» (Juan 20:31). Muʼyuk bu te chal mi jaʼ Dios li Jesuse, moʼoj, jaʼ noʼox chal ti jaʼ Xnichʼon Diose. Skotol li kʼusi to chal li S-evanjelio Juane chakʼ kiltik kʼu yelan skʼan xkaʼibetik smelolal li Juan 1:1. Li Kʼop ti jaʼ li Jesuse jaʼ «jun dios», yuʼun toj tsots skʼoplal li yabtel akʼbile, pe mu xkoʼolaj xchiʼuk li Dios ti skotol xuʼ yuʼune.

Jkʼelbetik skʼoplal yan velta li maestro xchiʼuk li jchanunetike. Nopo ti xchibetik to li jchanunetik kʼalal laj xa yalbe lek smelolal li maestroe. ¿Kʼusi to xuʼ spasik? Xuʼ sjakʼbeik yan maestro. Mi jech chalbe smelolal li xchibal maestro jech kʼuchaʼal laj yal li baʼyel maestroe, muʼyuk xa me xchibet  yoʼonton jutuk mu skotoluk li jchanunetike. Jaʼ noʼox jech ek mi mu jchʼuntik lek li kʼusi laj yal li jtakbol Juan ta sventa ti kʼu yelan yiloj sbaik li Jesus xchiʼuk li Dios ti skotol xuʼ yuʼune, xuʼ jsabetik mas yaʼyejal kʼalal ta jkʼeltik li kʼusi la stsʼiba yan jtsʼibajom yuʼun Vivliae. Jkʼeltik kʼusi la stsʼiba li Mateoe. Jaʼ la stsʼiba li kʼusi xi laj yal Jesuse: «Ta sventa li skʼakʼalil xchiʼuk yorail taje muʼyuk buchʼu snaʼ, mi jaʼuk li anjeletik ta vinajele mi jaʼuk li Nichʼonile, jaʼ noʼox snaʼ stuk li Totile» (Mateo 24:36). Ti vaʼ yelane, ¿kʼu yelan chakʼ ta ilel ti maʼuk Dios ti skotol xuʼ yuʼun li Jesuse?

Li Jesuse laj yal ti jaʼ mas ep kʼusi snaʼ li Totile, ti jaʼ mu masuk li Nichʼonile. Pe ti jmojikuk li Jesus xchiʼuk li Dios ti skotol xuʼ yuʼune, koʼol kʼusi snaʼ xchiʼuk Stot ti jechuke. Jech, jamal xvinaj ti mu koʼolikuk li Nichʼonil xchiʼuk li Totile. Akʼo mi jech, oy van buchʼu xi chale: «Yuʼun li Jesuse oy toʼox chaʼtos xkuxlejal: jun ta vinajel xchiʼuk jun ta Balumil, pe li teksto taje jaʼ chalbe skʼoplal kʼalal liʼ oy ta Balumil li Jesuse». Kaltik noʼox ti jeche. ¿Kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa li chʼul espiritu ek une? Ti meleluk ti jmojik xchiʼuk Dios li chʼul espiritue, ¿kʼu yuʼun muʼyuk bu laj yal Jesus ti xojtikin chʼul espiritu li kʼusi jaʼ noʼox snaʼoj li Diose? Laj yal Jesus ti jaʼ noʼox snaʼoj stuk li Totile.

Kʼalal chachan batel li Vivliae, chavojtikin batel epal loʼiletik ti koʼoltik kʼusi chalbe skʼoplal xchiʼuk li kʼusi la jloʼiltatike. Skotol taje chalbe lek smelolal li kʼusi melel ta sventa li Totil, li Nichʼonil xchiʼuk li chʼul espiritue (Salmo 90:2; Echos 7:55; Kolosenses 1:15).