Nakoni kanoana

Kiiba nakoni kanoana

BUKINIBAA

Bukin Aki Kabonganaan te Kaibangaki Irouia Kristian ni Koaua n Aia Taromauri

Bukin Aki Kabonganaan te Kaibangaki Irouia Kristian ni Koaua n Aia Taromauri

MOAN te tatangiraki te kaibangaki ao e karineaki irouia aomata aika mirion ma mirion mwaitiia. E taekinna te Encyclopædia Britannica bwa te kaibangaki bon “te banna ae te kabanea ni kakawaki n te Aro ni Kristian.” Ma e ngae n anne, a aki kabongana te kaibangaki Kristian ni koaua n aia taromauri. Bukin tera?

Bukina teuana ae kakawaki, bwa e aki mate Iesu Kristo i aon te kaibangaki. Te taeka ni Kuriiti ae rairaki n angiin te tai bwa “kaibangaki,” bon stau·rosʹ. Nanon raoi te taeka aei “te boua ae etirake.” E taekinaki ae kangai n te Baibara ae te Companion: “E aki nanonaki n [Stau·rosʹ] kaai aika uoua aika kabangakaki, te kaina i aon are te kaina . . . Bon akea n te taetae ni Kuriiti [ae kabonganaaki n te Nu Tetemanti] te iango ae e nanonaki iai kaai aika uaai.”

Ni kiibu tabeua, ao a kabongana te taeka teuana taani korea te Baibara ni kaineti ma aran te bwai are e tauraki iai Iesu ni matena. Bon te taeka ni Kuriiti ae xyʹlon. (Mwakuri 5:30; 10:39; 13:29; I-Karatia 3:13; 1 Betero 2:24) Nanon te taeka aei bon “te kai ibukini katean te auti” ke bon tii “te kai, te kai n oro ae matenten, ke kain te aroka.”

Ni kabwarabwaraana bwa bukin tera ngkai e kabonganaaki n taai aika mwaiti te kai ae tii teaina ibukini kamateaia aomata, e taku te boki ae Das Kreuz und die Kreuzigung (The Cross and the Crucifixion), ae koreaki iroun Hermann Fulda: “A aki maiu aroka ake a tau buburaia n taabo nako ake a kabonganaaki kaia ibukin taurakia taani bure. Mangaia are e a unikaki naba iai te kai ae tii teaina i aontano. I aon te kai aei ngkanne, a riai n ikotaki bain te tia bure i eta ao waena i nano, ao ni kabaeaki ke ni bobitiaki.”

Te bwai ni kakoaua ae te kabanea ni kaotaota, e nako man Ana Taeka te Atua. E taku te abotoro Bauro: “E kainaomataira Kristo man te rekenikai n te Tua ngke e kabooira ao e onei mwira ni karekeaki kaina, bwa e koreaki ae kangai: ‘Ke e reke kain te aomata ae tauraki n te kai’ [“kain te aroka,” King James Version].” (I-Karatia 3:13) E mwanewea ikai Bauro te kibuntaeka man Te Tua-Kaua 21:22, 23 are e mataata bwa e taekinaki iai te kai ao tiaki te kaibangaki. Kioina ngkai te aeka n tiritiri anne e “reke kain” te aomata iai, e aki riai ngkanne bwa a na katamaroaa mwengaia Kristian ni bannani Kristo are e tauraki.

Imwini mateni Kristo n te maan ae 300 te ririki, bon akea kakoauaan ae e kakabonganaaki te kaibangaki n te taromauri irouia ake a taku bwa Kristian ngaiia. Ma n te kaaua n tienture, e a riki te beekan ae Embera Constantine bwa kaain te waaki ni Kristian are e a tia ni bwaoua man te koaua, ao e boutokaa kabonganaan te kaibangaki bwa bannan te Aro anne. N aki ongea tian Constantine are e uaiakinna, ma bon akea irekereken Iesu Kristo ma te kaibangaki. E boni moan riki kabonganaan te kaibangaki mairouia beekan. E taku te New Catholic Encyclopedia: “A a kamani kabongana te kaibangaki n aia katei botannaomata ake a maiu imwain aia tai Kristian ao botannaomata naba ake tiaki Kristian.” Taan rabakau tabeman a kairekerekea te kaibangaki ma taromauriani baika karikaki, ao taromauri ni beekan aika irekereke ma te kakariki.

E aera bwa e kaungaaki ngkoa kabonganaan aia banna beekan aei? Bwa e aonga n anaaki nanoia beekan nakon te Aro are aongkoa te Aro ni Kristian. Ma e teretere bwa e kabuakakaaki n te Baibara te reitaki ma aia banna beekan. (2 I-Korinto 6:14-18) E katabuaka kabonganaani katotongani bwaai n aekaia nako te Baibara. (Te Otinako 20:4, 5; 1 I-Korinto 10:14) Mangaia are iai bukina ae rangi n raoiroi are a aki kakabongana iai te kaibangaki Kristian ni koaua n te taromauri. *

^ bar. 5 Ibukin rongorongon riki te kaibangaki ae bwarabwara raoi, nora te boki ae te Reasoning From the Scriptures iteraniba 89-93, ae boreetiaki irouia Ana Tia Kakoaua Iehova.