RINIWRIW a tattao ti mangipatpateg ken mangraraem iti krus. Kuna ti The Encyclopædia Britannica a ti krus “ti kangrunaan a simbolo ti Kristianidad.” Nupay kasta, dagiti pudno a Kristiano saanda nga agusar iti krus iti panagdayawda. Apay a saan?

Ti maysa a napateg a makagapu ket saan a natay ni Jesu-Kristo iti krus. Stau·rosʹ ti naaramat a Griego a sao a gagangay a naipatarus a “krus.” “Nalinteg a kayo wenno istaka” ti kayat a sawen ti stau·rosʹ. Kastoy ti panangilawlawag ti The Companion Bible: “Saan a dua a kayo a nagkinnuros ti kaipapanan ti stau·rosʹ . . . Awan a pulos iti Griego a [Baro a Tulag] ti uray mangiparipirip man la koma iti dua a kayo.”

 Iti sumagmamano a teksto, sabali a sao ti inaramat dagiti mannurat iti Biblia para iti instrumento a nakatayan ni Jesus. Daytoy ket ti Griego a sao a xyʹlon. (Aramid 5:30; 10:39; 13:29; Galacia 3:13; 1 Pedro 2:24) “Troso” wenno “teddek, pang-or, wenno kayo” ti kaipapanan laeng daytoy a sao.

No apay a nalinteg a kayo ti gagangay idi a mausar a pagbitay, kuna ni Hermann Fulda iti librona a Das Kreuz und die Kreuzigung (Ti Krus ken ti Krusipiksion): “Kadagiti lugar a pagbitayan, narasay ti kayo. Isu a maysa laeng a teddek ti maipalnek iti daga. Dita a maipaunnat a maigalut wenno mailansa dagiti ima ken kaaduanna uray dagiti saka dagiti kriminal.”

Nupay kasta, adda iti Sao ti Dios ti kalagdaan a pammaneknek. Kuna ni apostol Pablo: “Babaen ti pananggatang linuk-atannatayo ni Kristo manipud iti lunod ti Linteg babaen ti panagbalinna a lunod imbes a datayo, agsipud ta adda a naisurat: ‘Nailunod ti tunggal tao a naibitin iti kayo.’” (Galacia 3:13) Inadaw ditoy ni Pablo ti Deuteronomio 21:22, 23, a nalawag a mangdakdakamat iti kayo, saan a krus. Yantangay “nailunod” ti tao a mapapatay iti kasta a kayo, saan ngarud nga umiso a dekorasionan dagiti Kristiano ti pagtaenganda kadagiti ladawan ni Kristo a nakalansa.

Awan ti pammaneknek nga iti umuna a 300 a tawen kalpasan ti ipapatay ni Kristo, nagusar iti krus dagiti agkunkuna a Kristiano iti panagdayawda. Ngem idi maikapat a siglo, nagpakomberte iti apostata a Kristianidad ni pagano nga Emperador Constantino ket krus ti inusarna a simbolo daytoy. Aniaman ti motibo ni Constantino, awan ti pakainaigan ti krus ken ni Jesu-Kristo. Kinapudnona, nagtaud ti krus kadagiti pagano. Annugoten ti New Catholic Encyclopedia: “Masarakan ti krus agpadpada kadagiti kultura kasakbayan ti panawen dagiti Kristiano ken kadagiti saan a Kristiano.” Adu a dadduma pay nga autoridad ti nanginaig iti krus iti panagdayaw iti nakaparsuaan ken kadagiti napaganuan a ritual a mainaig iti sekso.

Apay ngarud a maus-usar idi daytoy a napaganuan a simbolo? Mabalin a tapno nalaklaka nga awaten dagiti pagano ti “Kristianidad.” Nupay kasta, nalawag a kondenaren ti Biblia ti panagrukbab iti aniaman a napaganuan a simbolo. (2 Corinto 6:14-18) Maysa pay, iparit ti Kasuratan ti amin a kita ti idolatria. (Exodo 20:4, 5; 1 Corinto 10:14) Adda ngarud nasayaat a  makagapu no apay a saan nga agusar iti krus dagiti Kristiano iti panagdayawda. *