MAFUNDA ma wantu besambilanga yo zitisa ekuluzu. O nkanda The Encyclopædia Britannica uvovanga vo “ekuluzu i sinsu kiamfunu muna nsambila y’Akristu.” Kansi kadi, Akristu akieleka ke besadilanga ekuluzu ko muna nsambil’au. Ekuma?

Ekuma kadi Yesu Kristu kafwila va kuluzu ko. Muna Kingerekia e mvovo wasekolwa vo “ekuluzu” stau·rosʹ. O mvovo wau usonganga vo “nti yovo baya.” E nsekola ya The Companion Bible isonganga vo: “[Stau·rosʹ] ke nti miole miabindana ko . . . Muna [Luwawanu Lwampa] lwa ndinga Kingerekia ke vena fulu kiyikanga nti miole miabindana ko.”

 Muna kapu yayingi Asoneki a Nkand’a Nzambi mvovo wakaka basadila muna yika vana kafwil’o Yesu. Muna Kingerekia e mvovo wau uyikilwanga vo xyʹlon. (Mavangu 5:30; 10:39; 13:29; Ngalatia 3:13; 1 Petelo 2:24) Usongele vo “nti” yovo “baya.”

Muna sasila ekuma o wantu bakomenwanga vana nti nkanda Hermann Fulda (Cruz e Crucificação) uvovanga vo: “E fulu yasolwanga mu vondela wantu vana meso ma ndonga ke yakalanga nti miayingi ko. Muna kuma kiaki nti watelameswanga vana ntoto. Awana bakululanga nsiku, bakomwanga moko ye malu muna nti.”

E ludi kia diambu diadi kina muna Nkand’a Nzambi. Paulu wa ntumwa wavova vo: “O Kristu watukûla muna sibu kia nsiku, wau katukitukila se muntu asibwa: kadi diasonama vo, i muntu asibwa on’omanamene muna nti.” (Ngalatia 3:13) Ovava Paulu wayika edi diasonama muna Nsiku 21:22, 23. E sono kiaki nti kiyikanga ke kuluzu ko. Wau vo muntu wakomwanga vana nti ‘wasibwa,’ ke dia ngangu ko vo Akristu basianga muna nzo zau e teke kia Kristu vana kuluzu.

Ke vena ziku ko kisonganga vo muna 300 za mvu tuka lufwa lwa Yesu, awana bayikilwanga vo Akristu kuluzu basadilanga muna nsambila zau. Kansi, mu tandu kia yá, Constantino wa Nyadi a Roma wazola kitula wantu a zula se Akristu yo sikidisa ekuluzu se sinsu kia Akristu. Lembi yindula ekani kakala diau Constantino, o Yesu Kristu kakomwa va kuluzu ko. Elo, e sinsu kia kuluzu kwa esi zula kiayantikila. O nkanda New Catholic Encyclopedia (Nova Enciclopédia Católica) usonganga vo: “Kuna lubantiku Akristu antete ye wantu akaka ke basadilanga kuluzu ko.” Ayadi ayingi babadikilanga sadila ekuluzu nze mavangu ma zumba ma esi zula.

Ozevo, ekuma nsambila ya kuluzu yawokelela? Nanga ediadi diavangama kimana wantu a zula batambulwila nsambila ya “Kikristu.” Kansi kadi, osadila konso sinsu kia esi zula muna nsambila ditumbwanga muna Nkand’a Nzambi. (2 Korinto 6:14-18) O Nkand’a Nzambi utumbanga mpe nsambila zawonso za teke. (Luvaiku 20:4, 5; 1 Korinto 10:14)  Muna kuma kiaki, Akristu akieleka ke besadilanga kuluzu ko muna sambila. *