Litaba Ze Ekelizwe

 Libaka Bakreste ba Niti Ha Ba Sa Itusisi Sifapano mwa Bulapeli

SIFAPANO si latiwa hahulu ni ku kutekiwa ki bolule-lule ba batu. Hatiso ya The Encyclopædia Britannica i biza sifapano kuli ki “sisupo se situna sa Bukreste.” Nihakulicwalo,  Bakreste ba niti ha ba itusisi sifapano mwa bulapeli. Libaka ki lifi?

Libaka le lituna ki la kuli Jesu Kreste n’a si ka shwela fa sifapano. Linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “sifapano” ki stau·rosʹ. Se li talusa luli ki “kota kamba musumo o namile.” Bibele ye bizwa The Companion Bible i talusa kuli: “Linzwi la [Stau·rosʹ] ha li talusi mabala a mabeli a’ indilwe . . . Mwa Sigerike sa mwa [Testamente ye Nca] ha ku na nihaiba se si kana se si bulela za mabala a mabeli.”

Mwa litimana ze ñwi, bañoli ba Bibele ba itusisa linzwi le liñwi ha ba talusa nto ya n’a shwezi Jesu ku yona. Ba itusisa linzwi la Sigerike la xyʹlon. (Likezo 5:30; 10:39; 13:29; Magalata 3:13) Linzwi leo li talusa fela “libala” kamba “tupa, mulamu, kamba kota.”

Buka ya Hermann Fulda ye bizwa Das Kreuz und die Kreuzigung (Sifapano ni ku Kokotelwa), ha i talusa libaka batu ha ne ba kokotelwanga fela fa kota, i li: “Likota ne li sa fumanehi mwa libaka mo ne ba kokotelwanga batu fapil’a nyangela. Kacwalo ne ku tomiwanga fela kota mwa mubu. Mutu ya lobile mulao n’a tamiwanga kamba ku kokotelwa fa kota yeo kwa mazoho ni kwa mahutu hañata, mazoho a hae inze a yemiselizwe mwahalimu.”

Kono bupaki bo bu kolwisa ka ku fitisisa bu mwa Linzwi la Mulimu. Muapositola Paulusi u li: “Kreste u lu liuluzi kwa sikuto sa Mulao, ka ku ezwa ya kutilwe bakeñisa luna; kakuli ku ñozwi cwana: Ku kutwe mutu ni mutu ya pahekwa fa kota.” (Magalata 3:13) Paulusi fa u ama kwa Deuteronoma 21:22, 23, ye bulela patalaza za kota, isiñi sifapano. Bakeñisa kuli mutu ya bulailwe ka nzila ye cwalo ‘u ezizwe ya kutilwe,’ haki nto ye swanela kuli Bakreste ba kabise mandu a bona ka maswaniso a Jesu inze a kokotezwi.

Ha ku na se si bonisa kuli mwahal’a lilimo ze 300 ku zwa fa lifu la Kreste, ba ne ba ipala ku ba Bakreste ne ba itusisize sifapano mwa bulapeli. Kono mwa ma-300 C.E., Constantine Mubusi wa muhedeni a kalisa ku swalisana ni Bakreste ba bakwenuheli mi a tahisa kuli sifapano si be sisupo sa bulapeli.  Za n’a ezelize cwalo Constantine li be lifi kamba lifi, sifapano ha si na swalisano ni ye kana ni Jesu Kreste. Mane sifapano si simuluzwi ki bahedeni. Hatiso ya New Catholic Encyclopedia i bulela kuli: “Sifapano ne si itusiswa mwa lizo za batu pili Bukreste bu si ka taha kale hamohocwalo ni lizo za batu ba ba si Bakreste.” Libuka ze ñwi ze ñata li bonisa kuli sifapano ne si itusiswa mwa ku lapela lika za ka taho ni mwa lizo za bahedeni za tobali.

Kacwalohe, ki nto mañi ye ne tisize kuli sifapano si itusiswe? Ku bonahala kuli ne li ka mulelo wa ku bata kuli bahedeni ba amuhele ka bunolo bulapeli bo bu twi ki bwa Sikreste. Nihakulicwalo, ku lapela lisupo za buhedeni lifi kamba lifi ku nyazizwe mwa Bibele. (2 Makorinte 6:14-18) Mañolo hape a hanisa bulapeli kaufela bwa maswaniso. (Exoda 20:4, 5; 1 Makorinte 10:14) Ki lona libaka he Bakreste ba niti ha ba sa itusisi sifapano mwa bulapeli. *

[Litaluso za kwatasi]