CIPHAMBANO cinonamatwa no kureremejwa ngo zviuru zvo vandhu. The Encyclopædia Britannica, inodanija ciphambano kuva “cikhombiso cinosisira maningi co ciara co ciKristu.” Asi, maKristu okadi-kadi aashandisi ciphambano pa kunamata. Ngenyi?

Thangwe rinosisira ngo rokuti Jesu Kristu aazivi kufira pa ciphambano. Gama ro ciGiriki rakasandujwa kuti “ciphambano,” rainga stau·rosʹ. Irona rinoda kunanga kuti “danda kana zimuti rakathwasuka.” The Companion Bible rinonanga kuti: “[Stau·rosʹ] aazivi kumbova mamuti maviri akapinginijana oita cikhona . . . Mu ciGiriki co [Testamete impsa]” amuna ciri cese cinokhombija zvidimbu zvo mamuti.”

 Mu bvesi zinji, vatari vo Bhaibheri vanoshandisa gama rimweni mukunangira pakafira Jesu. Irona i gama ro ciGiriki rokuti xyʹlon. (Maitiro o Vapostori 5:30; 10:39; 13:29; VaGalàsia 3:13; 1 Pedru 2:24) Gama iri rinoda kunangira “thimba” haro basi kana kuti “njiki, mbhingu (hoko) kana kuti muti.”

Recisanangura kuti ngenyi zimuti haro kazinji raishandiswa pa kuda kuuraya mundhu, bhuku rinozwi The Cross and the Crucifixion (Ciphambano no Kukhomehwa pa Ciphambano), ra Hermann Fulda rinoti: “Mamuti aacaiwanikepi ku ndau jese jaisanwa kuitira kuuraya vandhu pambhene. Ngo kudaro zimuti haro raijimikwa pasi. Pondhopo mushaishi waipakaikwepo no mukono jakamusihwa mudenga zve kazinji no makumbo ake akasungwa kana kukohomehwa.”

Zvikuru zvinotithembesa maningi zvinobva mu Soko ra Mwari. Mu postori Pauro wakati: “Kristu wakatiponesa mu [“kutukwa ngo,” NM] Mupango, pakujiita [“mutukwi,” NM] ngo ndava yedu, ngokuti bzakatahwa: ‘[“ngaatukwe,” NM] ku ariwese anopakaikwa pa muti.’” (VaGalàsia 3:13) Apa Pauro wakanokora masoko ari pana Deuteronòmio 21:22, 23, iyona mukujeka inonangira zimuti, haiwa ciphambano. Zvecivoneka kuti iyi yainga njira yo mauraihwe o mundhu ‘wakatukwa,’ azvicaizovepi zvakanaka kuno maKristu kunemesa nyumba javo ngo muezaniso wo kukohomehwa kwa Jesu.

Zviri pambhene kuti ko 300 o makore pamasure po kufa ka Jesu, akuna cinokhombijira kuti vaya vainangaya kuva maKristu vaishandisa ciphambano pa kunamata. Asi, muzana ro cirongomuna ro makore, Konstantino, Mutongi wo cihedheni, wakatendeukira ku ciKristu co kupanduka zve wokhwijirija ciphambano inga citatijo. Azvinenyi kuti zvicinyi zvairangarira Konstantino, ciphambano apana pacakabatana na Jesu Kristu. Zvokadi, Ciphambano cakabva ku cihedheni. New Catholic Encyclopedia rinonanga kuti: “Ciphambano cinowanika mu zvirovejeso zvokare ciKristu cicito caapo zve no muzvirovejeso zviciripi zvo ciKristu.” Mautongi amweni aibatanija ciphambano no maitiro o kunamata pomwe no mutango-mutango jo kuvatana.

Waro, ngenyi ciphambano cakakhwijirijwa? Zvinovoneka inga, zvakaitwa kuitira kurerusira vahedheni kuti vadavire “ciKiristu.” Zvicinenyi hazvo, kunamata citatijo ciri cese zvinorambiswa kamare mu maitiro akajeka mu Bhaibheri. (2 VaKorinto 6:14-18)  Matahwa anorambijavo maitiro ese o kunamata zvithombi. (Exodo 20:4, 5; 1 VaKorinto 10:14) Ngo kudaro, no thangwe rakanaka maKristu aashandisi ciphambano pa kunamata. *