Okutauluka omutete

Okutauluka omutete wononthele

APENDISE

Omokonda Yatyi Ovakristau Votyotyili Kavaundapesila Ekulusu Mefendelo

Omokonda Yatyi Ovakristau Votyotyili Kavaundapesila Ekulusu Mefendelo

OVANTHU ovanyingi vehole ekulusu, tupu vena onthilo nalio. Omukanda Encyclopædia Britannica wati: ‘Ekulusu enyingilikilo liavilapo lionongeleya mbovakristau’. Mahi, ovakristau votyotyili kavaundapesa ekulusu mefendelo. Omokonda yatyi?

Ehunga limue liakolela, omokonda Jesus Kristu kankhilile mekulusu. Melaka lio Gregu ondaka yapitiyua ekulusu itiwa stau·rosʹ. Ondaka oyo ihangununa ‘omuti’ waikilua pohi. Ombimbiliya The Companion Bible yati: “[stau·rosʹ] kaihangununa omiti vivali vielipingahana . . . Movihonekwa vio Gregu o [Testamendu Omphe] mutupu onondaka mbupopia konthele yomiti vivali vielipingahana”.

Mo notestu ononyingi mbo Mbimbiliya, ovahoneki vaundapesa ondaka onkhuavo pokupopia konthele yomuti muaipaelwa Jesus. Ondaka yatyo vaundapesa mo Gregu itiwa xyʹlon. (Atos 5:30; 10:39; 13:29; Gálatas 3:13; 1 Pedro 2:24) Ondaka oyo ihangununa ‘evai’ ine ‘otyinthimbu tyomuti, ine omuti’.

Omukanda Das Kreuz und die Kreuzigung wa Hermann Fulda, upopia konthele yovanthu ankho vaipaelwa momuti waikilua pohi. Omukanda oo wati: “Ponomphangu ankho vaholovona pala okuipaela ovanthu, ankho petupu omiti ominyingi. Moluotyo, ankho vaikila vala omuti wike pohi. Iya onondingavivi ankho omo mbukutilwa ine okupapelwa no nopeleko nomaoko ayelulwa peulu. Tupu, onomphai ankho mbukutwa ine mbupapelwa no nopeleko”.

Mahi, oumbangi omunene, ukahi Mondaka ya Huku. O apostolu Paulu wati: “Kristu wetuyovola konkhano ombi Yovitumino, mokonda wahinganua pala okutulanda, tyetyi tyahonekwa okuti: ‘Ou wapapelua momuti wahinganua’, [Versão Rei Jaime, em inglês].’” (Gálatas 3:13) Motestu oyo, apostolu Paulu wapopia onondaka mbuvasiwa mu Deuteronômio 21:22, 23, mbupopia omuti, hekulusu. Omunthu okuipaelwa momuti ankho tyilekesa okuti ‘wahinganua’. Moluotyo, katyaviukile Ovakristau okupaka meumbo otyilekeso omu Kristu aipaelwa.

Petupu natyike tyilekesa okuti mokueenda kuomanima 300 otete konyima yononkhia mba Kristu, vana vokuliti ovakristau ankho vaundapesile ekulusu mefendelo. Motyita tyakuana, Omutumini umue ankho utiwa Constantino etyi alinga omukristau, oe ahimbika okuundapesa ekulusu ngenyingilikilo liefendelo liavo. Katutyii oityi tyahindila Constantino okuundapesa ekulusu. Mahi, tyotyili, Jesus Kristu kankhilile mekulusu. Ekulusu liatuka kovanthu vana vafenda ono huku mbomatutu. Omukanda The New Catholic Encyclopedia wati: ‘Ekulusu ankho liundapesuale novanthu puetyi Kristu nkhele eheneye, iya liatualako okuundapeswa na vana vehevakristau.’ Ovanthu ovakuavo vapopia okuti ankho ekulusu liundapeswa na vana vafenda ovipuka viatungwa na Huku, no moviso viomaundalelapo.

Mahi, omokonda yatyi vaundapesila ekulusu, liatuka kefendelo liomatutu? Ngoti ankho o pala vetyivile okukengelela vana vehevakristau opo vatavele okunyingila monongeleya mbavo. Mahi, Ombimbiliya iilika okuundapesa kese tyipuka tyatuka kefendelo liomatutu. (2 Coríntios 6:14-18) Tupu, Ombimbiliya yailika okufenda ovilolo. (Êxodo 20:4, 5; 1 Coríntios 10:14) Etyi, otyo ovakristau votyotyili vahaundapesila ekulusu mefendelo. a

a Opo uvase vali ehangununo ekuavo konthele yekulusu, tala pomafo 99-103 momukanda Raciocínios à Base das Escrituras, walingua no Nombangi mba Jeova.