Enshonga Ahabw’enki Abakristaayo ab’Amazima Batarikukoresa Omusharaba omu Kuramya

OBUSIRIIRA n’obusiriira bw’abantu nibaramya omusharaba kandi baguha ekitiinisa. Ekitabo ekirikwetwa The Encyclopædia Britannica nikyeta omusharaba “akamanyiso kakuru munonga omu diini y’Ekikristaayo.” Kwonka, Abakristaayo ab’amazima bo tibarikukoresa musharaba omu kuramya. Ahabw’enki batarikugukoresa?

Enshonga enkuru eri ngu Yesu Kristo tarafeereire aha musharaba. Ekigambo ky’Orugriika eki barikukira kuvunuura kumanyisa “Omusharaba” ni stau·rosʹ. Nikimanyisa “empimbi egororokire, nari shi omuti”. Baibuli erikwetwa The Companion Bible yo neegira eti: “[Stau·rosʹ] tikikamanyisahoga ebiti bibiri ebitairwe hamwe biraabainemu . . . Tihariho kihandiikirwe na kimwe ekiri omu Rugriika orw’omu [Ndagaano Ensya] ekirikumanyisa ebiti bibiri by’embaaho.”

Omu bihandiiko ebingi, abahandiiki ba Baibuli nibakoresa ekindi  kigambo okumanyisa eki Yesu yaafeereireho. Nikyo kigambo ky’Orugriika xyʹlon. (Ebyakozirwe 5:30; 10:39; 13:29; Abagalatia 3:13; 1 Petero 2:24) Ekigambo eki nikimanyisa “orubaaho” nari “empimbi, ekikondo nari omuti.”

Kirikushoborora ahabw’enki omuti gwabaire gukoresibwa okuhanikaho abantu, ekitabo ekirikwetwa Das Kreuz und die Kreuzigung (Omusharaba hamwe n’Okubambwa), ekyahandiikirwe Hermann Fulda, nikigira kiti: “Emiti ekaba etari mu myanya yoona eyaabaire etoorainwe kwitirwamu abantu. N’ahabw’ekyo, empimbi egororokire ekaba etsimbwa omu itaka. Aha mpimbi egi, omunyarubanja, akaba ahanikwa obwe emikono ye ehanikirwe ahaiguru kandi obwire obwingi n’ebigyere bye bikomirwe nari biteereirwe emisimaari.”

Obuhame oburikukirayo obukuru omuri byona niburuga omu Kigambo kya Ruhanga. Paulo entumwa naagira ati: “Kristo akatucungura omu mukyeeno gw’ebiragiro, obu yaakyeenwa ahabwaitu, ahakuba kikahandiikwa ngu: Omuntu weena orikuhanikwa aha muti akyeenwe.” (Abagalatia 3:13) Aha Paulo naajuriza Eky’Ebiragiro 21:22, 23, aharikugamba aha muti, beitu gutari musharaba. Obu okwitwa nk’okwo kwabaire kuhindura omuntu kuba ‘okyeenirwe,’ nikiba kitahikire Abakristaayo okuhunda amaka gaabo n’ebishushani bya Kristo ahanikirwe.

Tihariho buhame oburikworeka ngu nk’omu myaka nka 300 Kristo aherize kufa, ngu abo abaabaire nibeeyeta Abakristaayo bakaba baakoresa omusharaba omu kuramya. Kwonka omu kyasha kya kana, Omugabe Constantine omukaafiire akahinduka yaaba omwe aha baayehagwire aha Bukristaayo kandi yaahindura omusharaba akamanyiso kaabo. Titurikumanya ebigyendererwa ebi Constantine yaabaire aine. Kwonka omusharaba gukaba gutaine kakwate na Yesu Kristo. Omusharaba buzima gukakomooka omu bukaafiire. Ekitabo ekirikwetwa The New Catholic Encyclopedia nikikikiiriza: “Omusharaba nigushangwa omu buhangwa bw’abantu abaabaire bariho Obukristaayo butakatandikire na bwanyima y’Obukristaayo kutandika.” Ebindi bihandiiko bingi nibikwatanisa omusharaba n’okuramya eby’obuhangwa hamwe n’emigyenzo y’ekikaafiire ey’obushambani.

Kandi shi ahabw’enki akamanyiso aka ak’ekikaafiire kaakuziibwe? Nikireebeka, bakaba bagyendereire kwanguhiza abakaafiire kwikiriza enyikiriza yaabo. Kwonka nabwe, okwehayo kuramya akamanyiso k’ekikaafiire koona buzima nikujumiirirwa omuri Baibuli. (2 Abakorinso 6:14-18) Ebyahandiikirwe kandi nibijumiirira emiringo yoona ey’okuramya ebishushani. (Okuruga 20:4, 5; 1 Abakorinso 10:14)  Ahabw’enshonga ezo, Abakristaayo ab’amazima tibarikukoresa omusharaba omu kuramya. *

[Obugambo obw’Ahansi]