Go na content

Go na table of contents

TRA PRENSPARI SANI

Fu san ede tru Kresten no e gebroiki a kroisi na ini na anbegi fu den

Fu san ede tru Kresten no e gebroiki a kroisi na ini na anbegi fu den

MILYUNMILYUN sma lobi fu gebroiki a kroisi èn den e lespeki en tu. Wan buku e taki dati a kroisi na "a moro prenspari sani di Kresten e gebroiki na ini na anbegi fu den” (The Encyclopædia Britannica). Ma toku, tru Kresten no e gebroiki a kroisi na ini na anbegi fu den. Fu san ede den no e du dati?

Wan prenspari reide fu san ede den no e du dati, na fu di Yesus no dede na wan kroisi. A Griki wortu di vertaal furu tron nanga "kroisi” na stau·ros′. Te yu luku en bun, a wortu disi wani taki "wan postu di e tanapu leti-opo”. Wan Bijbel e taki dati ’a wortu Stau·ros′ noiti e sori go na tu pisi udu di sma poti na tapu makandra fu gersi iniwan sortu kroisi.’ A Bijbel dati e sori tu taki ’noti na ini den buku fu a Nyun Testamenti di skrifi na ini Grikitongo, e gi sma a denki taki a wortu Stau·ros′ abi fu du nanga tu pisi udu’ (The Companion Bible).

Na ini tra bijbeltekst, den Bijbel skrifiman gebroiki wan tra wortu gi a sani di sma gebroiki fu kiri Yesus. Dati na a Griki wortu xy′lon (Tori fu den Apostel 5:30; 10:39; 13:29; Galasiasma 3:13; 1 Petrus 2:24). A wortu disi wani taki nomo "udu” noso "wan tiki, postu, noso bon”.

Wan buku di Hermann Fulda skrifi, e tyari kon na krin fu san ede furu tron sma ben e gebroiki wan postu nomo fu anga ogriman: "A no ala presi pe sma ben wani kiri ogriman, ben abi bon. Dati meki den ben e beri wan postu na ini a gron. Na a postu disi sma ben e tai noso spikri den anu fu den ogriman tapusei fu den ede, èn nofo tron den ben e tai noso spikri den futu fu den” (Das Kreuz und die Kreuzigung [A kroisi èn a gwenti di sma ben abi fu kiri trawan na wan kroisi]).

Ma a moro bigi buweisi de fu feni na ini Gado Wortu. Na apostel Paulus e taki: "Kristus ben bai wi fri foe da floekoe foe da wet, di A ben tron wan floekoe gi wi; bikasi a de skrifi taki: Floekoe de na tapoe ibri soema disi hanga foe wan bon” (Galasiasma 3:13, Da Bijbel na ini Sranantongo). Dyaso Paulus e taki fu Deuteronomium 21:22, 23, èn a de krin fu si taki a tekst disi e taki fu wan bon, a no e taki fu wan kroisi. Te wan sma ben dede na so wan fasi, dan a ben tron "wan floekoe”. Dati meki a no ben o fiti gi Kresten fu moi na oso fu den nanga prenki, noso popki pe Krestes e anga na wan postu.

Na ini den fosi 300 yari baka di Krestes dede, nowan buweisi de di e sori taki sma di ben e taki dati den na Kresten, ben gebroiki a kroisi na ini na anbegi fu den. Ma na ini a di fu fo yarihondro, a heiden Kèiser Constantijn ben tron wan memre fu a grupu sma di fadon komoto fu a Kresten bribi, èn na en ben gi sma deki-ati fu gebroiki a kroisi leki a moro prenspari sani na ini na anbegi fu den. Awinsi san Constantijn ben abi na prakseri, a kroisi no ben abi noti fu du nanga Yesus Krestes. Fu taki en leti, a kroisi komoto fu den heiden. Wan buku e taki krin: "A kroisi de fu feni na ini den kulturu di ben de bifo a ten fu den Kresten èn a ben de fu si sosrefi na ini den kulturu fu sma di no de Kresten” (New Catholic Encyclopedia). Difrenti tra buku e sori taki a kroisi abi fu du nanga na anbegi di sma e anbegi a naturu èn sosrefi nanga heiden seremonia di abi fu nanga seks.

Ma fu san ede sma bigin gebroiki a kroisi dan? A kan taki den ben wani meki en moro makriki gi heiden fu teki a sokari Kresten bribi. Ma toku Bijbel e krutu iniwan sma di e gebroiki wan heiden sani na ini na anbegi fu en (2 Korentesma 6:14-18). Den Buku fu Bijbel e krutu iniwan fasi fu afkodrei sosrefi (Exodus 20:4, 5; 1 Korentesma 10:14). Fu dati ede, tru Kresten abi leti fu no gebroiki a kroisi na ini na anbegi fu den.*


*  Efu yu wani kon sabi a tori fu a kroisi moro fini, dan luku a buku Redeneren aan de hand van de Schrift, bladzijde 251-255. Yehovah Kotoigi tyari en kon na doro

← Luku a kapitel di e taki fu a tori disi