Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

APÉNDICE

Lá gíʼmaa majmúún cruz cristianos ráʼ.

Lá gíʼmaa majmúún cruz cristianos ráʼ.

MBAʼIN wéñuʼ xa̱bu̱ nduyamajkuíí cruz. Náa Enciclopedia Hispánica naʼthí rí cruz nindxu̱u̱ “tsinaʼ ndrígóo religión cristiana”. Bi̱ ñajúnʼ cristiano gajkhun na̱nguá eyamajkuíí cruz. Náa numuu rá.

Timbá numuu: Jesucristo na̱nguá nikháñu náa mbá cruz. Náa ajngáa griego naʼthí rí “cruz” nindxu̱u̱ staurós, rí nandoo gáʼthi “ixi̱ jmbu”. Ma̱ngaa náa ajngáa griego rígi̱ “na̱nguá eyoo gáʼthi a̱jma̱ ixi̱ rí nawa̱a̱. Náa ajngáa griego ndrígóo [Nuevo Testamento] na̱nguá e̱ʼkha̱ nimbá ajngáa náa naʼthí rí nindxu̱u̱ a̱jma̱ ixi̱” (The Companion Bible).

Xa̱bu̱ bi̱ niniraʼmáʼ Biblia nijmún náa mbaʼa texto i̱mba̱ ajngáa mu muthi xú káʼnii nikháñu Jesús. Náa ajngáa griego rí nijmún nindxu̱u̱ xýlon, rí nandoo gáʼthúu̱n “ixi̱” (Hechos 5:30; 10:39; 13:29; Gálatas 3:13; 1 Pedro 2:24).

Mbáa xa̱bu̱ bi̱ mbiʼyuu Hermann Fulda naʼthí náa numuu rí nijmún mbá ixi̱ mu mudrajkhiin xa̱bu̱: “Náa mbaaʼ rí ndiyáaʼ mu mudrajkhiin xa̱bu̱ nguáná nda̱a̱ ixi̱. Ikha jngó, nudu mbá ixi̱ náa ku̱ba̱ʼ, ikhí nudrajkha xa̱bu̱ bi̱ naʼni dí ra̱májánʼ ga̱jma̱a̱ nuxuxi ñawúunʼ mu mudujmaa ma̱ngaa náa rajkúu” (Das Kreuz und die Kreuzigung [La cruz y la crucifixión]).

Mú náa Ajngáa rawunʼ Dios na̱ʼkha̱ rasngájma itháan kaʼwu. Apóstol Pablo naʼthí: “Cristo, niʼtsiwáanʼ, mu maʼni kaʼwáanʼ náa xtángoo, numuu rí xtángoo ninindxu̱u̱ ra̱májánʼ náa ikháanʼ. Ikha jngó nigumaraʼmáʼ: “Xúgínʼ bi̱ nudrajkhiin náa ixi̱ ni̱ndxu̱ún xa̱bu̱ ra̱míjínʼ” (Gálatas 3:13). Pablo naʼthí náa Deuteronomio 21:22, 23 náa nasngájma kaʼwu rí nindxu̱u̱ mbá ixi̱, raʼkháa mbá cruz. Xa̱bu̱ bi̱ nudrajkhin náa ixi̱ ni̱ndxu̱ún “xa̱bu̱ ra̱míjínʼ”. Ikha jngó, raʼkhí nindxu̱u̱ rí mbáa cristiano magiʼdoo náa goʼwóo xándú ndrígóo Cristo rí kidujmaa náa cruz.

Xó má prueba dí nirígá, ndiéjunʼ nirígá nda̱wa̱á rí nikháñu Cristo rá. Nákha 300 tsiguʼ nda̱wa̱á, xa̱bu̱ bi̱ na̱nguá ni̱ndxu̱ún cristiano na̱nguá nijmún cruz mu mbuyamajkuíí. Nákha siglo 4, Xa̱bu̱ Ñajunʼ Constantino nigandaoʼ religión ndrígóo ga̱jma̱a̱ rí niʼsngáa Jesús. Asndu nákha ikhú nigíʼdu̱u̱ nijmuu cruz náa religión ndrígóo. Tséʼniuu má ndiéjunʼ nindxu̱u̱ rí niʼthí Constantino, Jesucristo na̱nguá nikháñu náa mbá cruz. Rígi̱ ni̱ʼkha̱ náa xa̱bu̱ bi̱ tséniʼniiʼ Dios. Mbá i̱yi̱i̱ʼ católica niʼthí: “Cruz rígi̱ nijmún xa̱bu̱ asndu nákha xóó tséʼkha̱ Jesús, xóo má náa xuajen rí na̱nguá ninimbu̱ún kuyáá Jesús” (New Catholic Encyclopedia). Iʼwíínʼ xa̱bu̱ najmún cruz mu mbuyamajkuíí xúgíʼ dí rígá náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ náa ndxa̱a̱ náa nubúnʼ gajmiún iʼwíínʼ xa̱bu̱.

Náa numuu rí nigi̱ʼdi̱i̱ ndiyamajkuíí cruz rá. Mú xúʼko̱ maguanu mani̱ndxu̱ún “cristianos” xa̱bu̱ bi̱ tseniʼniiʼ Dios. Náa Biblia na̱ʼkha̱ raʼthí kaʼwu dí ragíʼmaa mbuyamajkuíí cruz (2 Corintios 6:14-18). Ma̱ngaa ikhí naʼthí dí ragíʼmaa mbuyamajkuíí nimbáa dios (Éxodo 20:4, 5; 1 Corintios 10:14). Ikha jngó, bi̱ ni̱ndxu̱ún cristiano gajkhun na̱nguá eyamajkuíí cruz mu mbuyamajkuíí Dios. *

^ párr. 5 Ma̱ndoo ma̱ta̱ya̱a̱ xóó itháan ga̱jma̱a̱ numuu cruz náa libro Razonamiento a partir de las Escrituras ináa 91 asndu 95, rí nini bi̱ nutaraʼa numuu Jeobá.