Нәме үчин месихчилер хача чокунмаяр?

МИЛЛИОНЛАРЧА адамлар хача чокуняр. «Түркмен дилиниң сөзлүги» хач диен сөзи «христиан дининиң атанак гөрнүшли символы» дийип дүшүндирйәр. Эмма месихчилер хача чокунмаяр. Нәме үчин?

Иса Месих хачда өлмәнди. «Хач» дийип терҗиме эдилйән грекче «ставрос» диен сөзи, аслында, сырык я-да пүрс диймеги аңладяр. Бир ишде шейле дийилйәр: «[Ставрос] ики пүрсүң атанак гөрнүшде беркидилмегини аңлатмаяр... Инҗилиң асыл нусгасында оңа ики пүрс дийилйән ери ёк» («The Companion Bible»).

Исаны җезаландырмак үчин уланылан зада, Мукаддес Язгыларың кәбир аятларында грекче «ксилон» хем дийилйәр  (Ресулларың ишлери 5:30; 10:39; 13:29). «Ксилон» сөзи «пүрс», «таяк я-да агач» диймекдир.

Җезаландырмак үчин пүрсүң уланылмагының себәби «Хач ве хача чүйлемек» диен китапда шейле дүшүндирилйәр: «Мәрекәниң өңүнде адама җеза берилйән ерде хемише агач тапдырмаярды. Шонуң үчин пүрси ере дикйәрдилер. Җенаятчының элини ёкары галдырып пүрсе даңярдылар я-да чүйлейәрдилер, кә ягдайда аягыны-да даңярдылар я-да чүйлейәрдилер» (Херман Фульда, «Das Kreuz und die Kreuzigung»).

Мукаддес Язгыларда Исаның хача чүйленмәндигини гөркезйән иң улы субутнама бар. Павлус ресул шейле дийди:«Месих бизиң угрумызда гаргалып, бизи кануның гаргышындан халас этди. Чүнки: «Дар агачдан [пүрсден] асылан киши лагнатлыдыр» дийип язылгыдыр» (Галатялылар 3:14). Бу ерде Павлус Кануның гайталанышы 21:22, 23-нҗи аятлара салгыланяр. Онда еврей дилинде хач дәл-де, пүрс барада айдыляр. Пүрсде җезаланмак гаргыш боланы үчин, месихчилер хачда чүйленен Исаның шекили билен өйлерини беземейәр.

Мәлим болшы ялы, Иса Месих өленден соң, месихчилер 300 йыллап хача чокунмандылар. Эмма IV асырда бутпараз Константин император христианчылыгы кабул эдип, хачы христиан дининиң символы дийип ыглан этди. Константин нәмә эсасланса-да, хачың Иса Месихе хич хили дахылы ёк. Аслыетинде, хач бутпаразлыгың символы. «Католиклериң тәзе энциклопедиясында» шейле дийилйәр: «Хач христиан дининден өңем болупды, христианлара дегишли болмадык динлерде-де бар». Башга белли китапларда болса, хач тебигатың гүйчлерине сежде этмек үчин уланыландыгы ве ахлаксызлык билен баглыдыгы гөркезилйәр.

Нәме үчин христианлар бутпаразларың символына чокунярка? Олары өз динине чекмек үчин. Хер нәме болса-да, бутпаразларың символына сежде этмеклиги Мукаддес Язгылар язгаряр (2 Коринтослылар 6:14—18). Шейле-де ол бутпаразлыгың әхли гөрнүшлерини гадаган эдйәр  (Чыкыш 20:4, 5; 1 Коринтослылар 10:14). Шонуң үчин месихчилер хача чокунмаяр *.

[Чыкгыт]