JA SNEBʼUMANIK ja Jesusi akʼubʼal yile ja mandar it bʼa oj ya julskʼujole ja xchamelal ja Jesusi, wa sbʼiʼilan «ja cena ja Cajualtiqui» (1 Corintios 11:20). ¿Jas yuj jel stʼilanil skʼulajel ja it? ¿Jas maʼ ora sok jastal maʼ oj kʼulaxuk?

 Ja Jesusi ya kujlajuk ja Cena it ja yakwalil bʼa skʼine ja judíoʼiki sbʼiʼil Pascua ja bʼa sjabʼilil 33. Ja kʼin it, ja Pascua, kechan wa xkʼulaxi jun ekʼele ja jabʼili. Jaʼa skʼakʼujil 14 bʼa nisán (ja bʼa yixawil ja scalendario ja judíoʼiki). Ja yixawil nisán wa xkʼeʼi tsa’an ek’ta ja sb’ajtanil semana b’a marzo yajni wa sje’a sb’aj sb’ajtanil ek’ele ja Luna, sok ja judíoʼiki ti wa xkʼe yajtabʼane 13 kʼakʼu bʼa oj kʼotuk ja skʼakʼuʼil ja Pascua, sok wa skʼulane tsaʼan yajni wa xmukxi ja Kʼaʼuji.

Ja bʼa akwal jaw, ja Jesús skʼulan ja kʼin Pascua soka snebʼumaniki, sok yajni ya eluk ja Judas Iscariote tixa ya kujlajuk ja Cena ja Kajwaltiki. Ja waʼelal it jaʼ ya slokʼoluk ja kʼin Pascua, sok ja yuj kechan oj kʼulaxuk jun ekʼele ja jabʼili.

Ja Evangelio bʼa Mateo wa xyala ja jasa ekʼi: «Ti syama jun pan ja Jesusi. Ti scʼana yi stzʼacatal ja Diosi. Ti xetʼaa. Chʼac yaa yi ja snebuman jumasa. --Iajic. Hueanic. Ja iti, jaʼ xa ni ja jcuerpoa, xchi ja Jesusi. Ti syama jun vaso butʼel yaalel tzʼusub [vino]. Yaa yi stzʼacatal ja Diosi, ti cho yaa yi ja snebuman jumasa. --Ucʼanic apetzanilex. Porque jaʼ xa ni ja jchiqʼuela. Ja Diosi scʼulunej jun yajcʼachil trato soc ja cristiano, jaʼ cuando xpecʼ ja jchiqʼueli, oj bi huajuque libre jitzan cristiano soc ja smulei» (Mateo 26:26-28).

Jujuntik wa skʼuʼane ja Jesusi jaʼ ya pax pan ja mero sbʼakʼteli, jaxa xchikʼeli ya pax vino. Pe ja yajni ya ekʼuk ja pani, tsʼikani ay ja skwerpoʼi. Anto, ¿wan ama xbʼobʼ alxuk ja sjekabʼanumik ja Jesús jani meran skʼuxuwe ja sbʼakʼteli sok yuʼaje ja xchikʼeli? Miyuk, pes skʼulajel ja jaw jani skʼuxjel ja sbʼakʼtel jawa moji sok juni skʼokjel ja sley ja Dyosi (Génesis 9:3, 4; Levítico 17:10). Jastalni wa xtax ja bʼa Lucas 22:20, ja Jesús yala: «Ja jun vaso yalel tzʼusub [vino] iti, jaʼ xa ni ja jchiqʼuela. Ja Diosi scʼulunej jun yajkʼachil trato soc ja huenlexi, jaʼ cuando xpecʼ ja jchiqʼueli oj bi huajanic libre soc ja hua mulexi». ¿Ja maʼ pax ja vino jun «yajkʼachil trato»? Mini xbʼobʼ ekʼuk ja jawa, pes ja yajkʼachil trato juni akwerdoʼa; mi jun jasunuk.

 Ja yuj, ja pan soka vino kechanta senyaʼik. Ja pani jawa senyaʼan ja skwerpo ja Jesús mini jun mulal yiʼoji. Ja Jesús ya makunuk jun pan kan ja bʼa waʼelal bʼa Pascua, kʼulubʼal jach mey yajnal (Éxodo 12:8). Ja bʼa Biblia, ja yajnal ja pani ja wa senyaʼan ja mulali. Anto, ja mero pani jani wa senyaʼan ja skwerpo yaʼa ja Jesús bʼa mini jun mulal yiʼoji (Mateo 16:11, 12; 1 Corintios 5:6, 7; 1 Pedro 2:22; 1 Juan 2:1, 2).

Ja vino jawa senyaʼan ja xchikʼel ja Jesús, ja it jani ya staʼ yip ja yajkʼachil trato. Ja Jesús yala oj spekʼ ja xchikʼeli bʼa oj wajuke «libre» yuja mulali. Stsʼakatal ja it, jujuntik ixuk winik ilubʼale lek bʼa stiʼ sat ja Jyoba sok wani x-ochye ja bʼa yajkʼachil trato soka Yeʼn (Hebreos 9:14; 10:16, 17). Soka trato, ma akwerdo it, jachuk wa xbʼobʼ wajuke bʼa satkʼinal ja 144,000 ixuk winik matik toji. Ja bʼa satkʼinali oj ochuke mandaranum sok olomalik bʼa skoltajel ja ixuk winiki (Génesis 22:18; Jeremías 31:31-33; 1 Pedro 2:9; Apocalipsis 5:9, 10; 14:1-3).

¿Machtik wa xbʼobʼ yabʼye ja pan soka vino wa x-axi makunuk ja bʼa Cena ja Kajwaltiki? Jastalni kilatikta, kechanta ja matik ochele ja bʼa yajkʼachil trato soka Dyosi, ja matik oj wajuke bʼa satkʼinali. Jani ja yip ja Dyosi wa x-aji snaʼe tsaʼubʼale bʼa oj wajuke bʼa satkʼinal jastal mandaranume (Romanos 8:16). Ja ixuk winike it cha ocheleni ja bʼa trato sbʼaja sGobyerno ja Jesús (Lucas 22:29).

Anto, ¿jasa wane skʼulajel ja matik oj ajyuke sakʼan tolabida bʼa jun tsamal kʼachinubʼ bʼa Luʼumi? Wani skʼuʼane ja jas yalakan ja Jesús, ja wajel ja bʼa Cena ja Kajwaltiki. Sok anima mi xyabʼye ja pan soka vino, wa sjeʼawe chaʼanyabʼalil wa xyilawe yajni ti wa x-ajyiyeʼi. Ja taʼumantiʼik bʼa Jyoba wa skʼulane ja Cena ja Kajwaltiki jun ekʼele ja jabʼili, bʼa skʼakʼuʼil 14 bʼa nisán tsaʼan yajni wa xmukxi ja Kʼaʼuji. Anima bʼa yibʼanal ja Luʼumi kechan ay jujuntik mil ja  matik wa xyalawe oj wajuke bʼa satkʼinali, pe skʼulajel ja Cena ja Kajwaltiki jelni tʼilan bʼa spetsanil ja snochumanik ja Jesusi. Pes juni ekʼele jel tʼilan bʼa wa xya jpensaraʼuktik sbʼaja janekʼto ja syajalskʼujol ja Jyoba soka Jesukristo (Juan 3:16).