Litaba Ze Ekelizwe

 Kana Batu Ba Na ni Moya Luli O Sa Shwi?

HA MU utwa linzwi la “moya,” mu hupulangañi? Ba bañata ba nahana kuli linzwi leo li talusa nto ye ñwi ye mwahali ku luna ye sa bonahali mi ha i shwi. Ba nahana kuli mutu ha shwa, kalulo ya mubili wa hae yeo ye sa bonahali ya zwanga mwa mubili ni ku zwelapili ku pila. Bakeñisa kuli muhupulo wo u tumile hahulu, ba bañata b’a komokanga ha ba ituta kuli Bibele ha i luti cwalo ni hanyinyani. Kacwalo he, moya ki nto mañi ka ku ya ka Linzwi la Mulimu?

Ha ne ba bulela za “moya,” bañoli ba Bibele ne ba itusisize linzwi la Siheberu la ruʹach kamba la Sigerike la pneuʹma. Mi Mañolo ona ka sibili a fa taluso ya manzwi ao. Ka mutala, Samu 104:29 i bulela kuli: “Ha u li amuha moya [ruʹach] za shwa, li kutela mwa liluli.” Mi Jakobo 2:26 i bulela kuli mubili “ha u si na moya [pneuʹma] u shwile.” Mwa litimana zeo kacwalo, linzwi la “moya” li talusa nto y’e fa mubili m’ata. Ha ku si na moya, mubili wa shwa. Kabakaleo, mwa Bibele linzwi la ruʹach ha li si ka tolokiwa fela kuli “moya” kono hape li tolokilwe kuli “moya wa ku pila.” Ka mutala, ka ku ama kwa Munda wa mwa miteñi ya Nuwe, Mulimu n’a ize: “Ni tisa munda o mutuna mwa lifasi, kuli ni feze nama kaufela ye na ni moya [ruʹach] wa ku pila ye mwatas’a  lihalimu.” (Genese 6:17; 7:15, 22) “Moya” f’o u talusa m’ata a sa bonahali (ili m’ata a bupilo) a’ konisa libupiwa ku pila.

Mubili u tokwa moya kuli u pile sina wayalesi mo i tokwela mulilo kuli i sebeze. Ka mutala, lu ngeñi wayalesi ye itusisa macwe. Ha mu beya macwe mwa wayalesi ni ku i kwalula, m’ata a macwe a ka tukisa wayalesi kuli i kale ku lila. Kono ha ku si na macwe, wayalesi ha i koni ku lila, ku swana fela inge kuli i shwile. Mi ku cwalo ni kwa wayalesi ya malaiti; ha i koni ku sebeza haiba i comozwi kwa malaiti. Ka nzila ye swana, moya ki m’ata a fa mubili wa luna bupilo. Mi sina malaiti mwa inezi, moya ni ona haki nto ye pila mi ha u koni ku nahana. Ki m’ata fela. Kono ha ku si na moya, kamba m’ata a bupilo ao, mibili ya luna ya ‘shwa, ku kutela mwa liluli,’ sina mwa n’a taluselize muñoli wa samu.

Ha i bulela ka za lifu la mutu, Muekelesia 12:7 i li: “Liluli [la mubili wa hae] li si ka kutela kale mwa mubu mo li zwile, ni moya wa mutu ku kutela ku Mulimu ya n’a u fanile.” Moya, kamba m’ata a bupilo, h’a zwa mwa mubili, mubili wa shwa mi u kutela ko ne u zwile—mwa mubu. Ka nzila ye swana m’ata a bupilo ni ona a kutela ko ne a zwile—ku Mulimu. (Jobo 34:14, 15; Samu 36:9) Seo ha si talusi kuli m’ata a bupilo a tamanga musipili luli wa ku ya kwa lihalimu. Kono si talusa kuli, ku mutu ya shwile, sepo kaufela ya bupilo bwa kwapili i itingile ku Jehova Mulimu. Ka mubulelelo o muñwi, bupilo bwa hae bu mwa mazoho a Mulimu. Moya  kamba m’ata a bupilo bwa hae a ka kona ku kutisezwa ku yena kuli a pile hape ka m’ata fela a Mulimu.

Kwa omba-omba hakalo ku ziba kuli seo ki sona luli sa ka eza Mulimu ku “ba ba li mwa mabita kaufela” ili ba ba mwa munahano wa hae! (Joani 5:28, 29) Ka nako ya zuho, Jehova u ka bupela mutu ya mwa buloko bwa lifu mubili o munca mi u ka u bisa o pila ka ku u fa moya, kamba m’ata a bupilo. Leo li ka ba lizazi le li tabisa hakalo!

Haiba mu bata ku ituta ze ñata ka za mo li itusiselizwe linzwi la “moya” mwa Bibele, mu ka fumana litaba za butokwa mwa broshuwa ya Ki Sifi Se Si Ezahala ku Luna Ha Lu Shwa? ni Nzila Ye Isa kwa Bupilo Bo Bu Sa Feli—Kana Mu I Fumani?, makepe 12-14, ze hatisizwe ki Lipaki za Jehova.