A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

THU BELHNA

Mihringte Hian Thlarau Thi Thei Lo An Nei Tak Zet Em?

Mihringte Hian Thlarau Thi Thei Lo An Nei Tak Zet Em?

MI TAM takte chuan mita hmuh theih loh thi thei lo thil engemaw mihringte hian kan neih an ring a. Anni chuan mi an thih hian chu thil thi thei lo chuan taksa chu chhuahsanin, la nung chhunzawm zêl tûrah an ngai a ni. Hetiang rinna hi khawvêla a darhzau êm avângin, mi tam takte chuan Bible zirtîrna nên a inmil lo tih hriat chu mak an ti hle. A nih leh, Pathian Thu-in a sawi dânin kan thih hian kan chungah eng thil nge thleng?

BIBLE-IN NEʹPHESH LEH PSY·KHEʹ TIH THU MALTE A HMAN DAN

Atîrin Bible chu Hebrai leh Grik ṭawnga ziak a ni deuh ber tih i hre mai thei a. Bible-a hman Hebrai thu mal ne’phesh leh Grik thu mal psy-khe’ chu Mizo Bible-ah chuan mi, thil nung, nunna, leh thlarau tia lehlin a ni. Hêng thu mal pahnihte ṭanchhan thu mal chi hrang hrangte hi Bible-ah chuan vawi 800 chuang lai a lang a. Chûng chu a bul berah (1) mihring (2) thil nung, leh (3) mihring leh thil nungte neih nunna hrim hrim sawi nâna hman a ni. Chûng awmze pathum neia a hmanna Bible châng ṭhenkhat chu lo ngaihtuah ta ila.

Mihring. “Hmâna Nova dam laia . . . mi [psy·kheʹ] tlêm tê (chu chu mi pariat tihna a ni) tuia chhandamin an awm ta.” (1 Petera 3:20) Hetah hian Grik thu mal psy·kheʹ hi mi tia lehlin a ni a—Nova, a nupui, a fate pathum leh an nupuite sawi nâna hman a ni. Exodus 16:16 chuan manna chhar dân tûr chungchânga Israel fate hnêna kaihhruaina pêk chu a sawi a. An hnênah chuan: “Mi tinin . . . in chhûngkaw mihring [neʹphesh] awm zât ang zêlin in chhar tûr a ni,” tia hrilh an ni. Tichuan, manna chhar zât tûr chu chhûngkaw tina mihring awm zât azir zêl a ni. Hêng thu mal neʹphesh leh psy·kheʹ tihte hi mi emaw, mihring emaw anga lehlin a nihzia entîrna dang chu Genesis 46:18; Exodus 12:4; Tirhkohte 27:37; leh Rom 13:1-ahte hmuh theih a ni.

Thil nung. Bible-a thil siam chanchin ziaknaah chuan heti hian kan chhiar a ni: “Pathianin, ‘Tuite chuan thil siam che thei nunna neite [neʹphesh] tam tak chhuah ṭheuh sela, savate pawh vân boruak zau tak zâwl duaiah, lei chungah chuan thlâwk rawh se,’ a ti a. Tin, Pathianin, ‘Lei chuan thil nung [neʹphesh] anmahni chi awm dân tûr ang ṭheuhvin ran te, rannung te, ram sa te anmahni chi awm dân tûr ang ṭheuhvin chhuah rawh se,’ a ti a: tichuan chutiang chu a lo ni ta a,” tiin. (Genesis 1:20, 24) He mi chângah hian sangha te, sava te, ran te, leh ramsa te chu an zain Hebrai ṭawnga neʹphesh tia koh vek a ni a. Tin, Genesis 9:10; Leviticus 11:46; leh Number 31:28-ah chuan savate leh nungcha dangte pawh chu neʹphesh tia koh vek a ni bawk.

Mihring nunna. A châng chuan neʹphesh leh psy·kheʹ chu mihring anga mite nunna neih sawi nân pawha hman a ni bawk. Jehova chuan Mosia hnênah: “Nangmah [neʹphesh] tihhlum tumtute kha an thi vek tawh e,” tiin a hrilh a. (Exodus 4:19) Anni chuan Mosia nunna lâk tumin an veh a ni. He Isua ṭawngkam: “Kei berâm vêngtu ṭha ka ni; berâm vêngtu ṭhain berâmte tân a nun [psy·kheʹ] a pe ṭhîn,” tih pawh hi han ngaihtuah bawk teh. (Johana 10:11) Isua chuan mihringte tâna a psy·kheʹ, a nih loh leh a nunna a pe a ni. Hêng Bible chângahte hian neʹphesh leh psy·kheʹ tih thu malte hian mihring nunna a kâwk a ni tih a lang chiang hle. Hetiang kawnga neʹphesh leh psy·kheʹ hmanna dang chu, Rorêltute 5:18; Matthaia 10:39, Johana 15:13; leh 1 Johana 3:16-ahte i hmuh belh thei ang.

Pathian Thu ngun lehzuala i zir belh chuan Bible a khawi lai mah hian “thih theih lohna” emaw, “chatuan” emaw chu neʹphesh leh psy·kheʹ tih thu malte nên a thlunzawm ngai lo tih i hre thiam ang. Chutih ahnêkin, Bible chuan neʹphesh chu a thi thei tih a sawi zâwk a. (Ezekiela 18:4, 20) Chuvângin, Bible sawi dân chuan mitthi tuemaw chu neʹphesh thi a ni a, a thih hian dam khawchhuak dang engmah a awm lo a ni.—Thuhriltu 9:5, 10.

BIBLE-IN RUʹACH LEH PNEUʹMA TIH THU MALTE A HMAN DAN

Mizo Bible chuan Hebrai thu mal ruʹach tih leh Grik thu mal pneuʹma tih chu thaw, nunna thaw, a nih loh leh thlarau tiin a letling a. Atîra ziak Bible chuan ruʹach leh pneuʹma chu leia awm thil siamte neih nunna thahrui angin a hmang a ni. Entîr nân, Sâm 104:29 chuan: “An thaw [ruʹach] chu i lâksak a, an thi a, an vaivutah chuan an kîr leh ṭhîn,” tiin a sawi a. Tin, Jakoba 2:26 chuan: “Thlarau [pneuʹma] tel lovin taksa chu thi a ni,” a ti bawk. Chuti chu, hêng Bible chânga ruʹach leh pneuʹma hian taksa tinungtu a kâwk a ni. Chu mi tel lo chuan taksa chu thi a ni. Chuvângin, Bible-ah chuan ruʹach tih thu mal chu thlarau tia lehlin a nih bâkah nunna thaw ti pawha lehlin a ni bawk. Entîr nân, Nova dam laia Tuilêt chungchângah, Pathian chuan: “Keimah ngeiin tisa zawng zawng, nunna thaw [ruʹach] pai rêng rêng chu vân hnuai ata tiboral tûrin leiah hian tui ka tilêt dâwn,” tiin a sawi a. (Genesis 6:17; 7:15, 22) Chuvângin, ruʹach leh pneuʹma kan tih chu thil nung zawng zawngte tinungtu mita hmuh theih loh chakna thahrui sawina a ni.

Radio-in a nun theih nân electric a mamawh ang chiah hian, taksain a nun theih nân chakna thahrui [ruʹach emaw, pneuʹma emaw] chu a mamawh a. Sawifiah belh nân, radio khai kual mai theih chi chu han ngaihtuah ta ila. Battery i han thun a, radio i han herh nun chuan battery-a electric chakna lo inkhâwlkhâwmsa khân radio chu a tinung ta a ni. Mahse, battery tel lo chuan radio chu a nung thei lo; a thi a ni mai. Electric hmang chi radio pawh plug nêna i thlun zawmna i han phawi chuan a thi nghâl mai a ni. Chutiang bawkin, kan taksa chuan a nun theih nân nunna thahrui chu a mamawh a. Tin, electric chakna ang bawkin, thlarau [ruʹach emaw, pneuʹma emaw] chuan amahin thil hriat theihna leh ngaihtuah theihna a nei lo bawk. Chu chu amaha nunna nei lo, chakna a ni. Mahse, chu thlarau, a nih loh leh nunna thahrui tel lo chuan kan taksa chu, fakna hla phuahtu sawi angin, “an thi a, an vaivutah chuan an kîr leh ṭhîn” a ni.

Thihna chungchâng sawiin, Thuhriltu 12:7 chuan: “[A taksaa] vaivut chu a awm angin leiah a chang leh a, thlarau [ruʹach] chu a petu Pathian hnênah a kîr leh a ni,” a ti. Thlarau, a nih loh leh nunna thahruiin taksa a chhuahsan chuan, taksa chu a thi a, a lo chhuahna leilungah a kîr leh a. Chutiang chiah chuan, nunna thahrui pawh chu a petu Pathian hnênah a kîr leh a ni. (Joba 34:14, 15; Sâm 36:9) Chu chu, nunna thahrui chu Pathian hnênah a han chho vang vang tihna a ni lo. Mi a thihin a nakin nun tûr chu Pathian Jehova kutah a awm tihna a ni zâwk a. Pathian chauhvin mitthi tawh chu a nun leh theihna tûrin, thlarau, a nih loh leh chakna thahrui chu a pe lêt leh thei a ni.

Hriatrengna ‘thlâna awm zawng zawng’ tinung lehin, Pathianin chutiang thil a thlentîr dâwn tih hriat chu a va thlamuanthlâk tak êm! (Johana 5:28, 29) Thawhlehna nîah chuan, Jehova chuan thihnaa muhîlte tân taksa thar a siamsak leh ang a, thlarau, a nih loh leh nunna thahrui chu pein a tinung leh dâwn a ni. A va hlimawm dâwn êm!

Bible-in neʹphesh leh ruʹach emaw, psy·kheʹ leh pneuʹma emaw a hman dân chungchâng hriat belh i duh chuan, What Happen to Us When We Die? tih bochure leh Reasoning From the Scriptures tih lehkhabu phek 375-84-naah thu ṭangkai tak i hmuh belh thei ang. A pahnih hian Jehova Thuhretute tihchhuah a ni.