Onlad karga

Onlad saray karga

APENDISE

“Kamarerwa” tan “Espiritu”​—Anto Iratan?

“Kamarerwa” tan “Espiritu”​—Anto Iratan?

NO NARENGEL mo ray salitan “kamarerwa” tan “espiritu,” antoy nanonotan mo? Dakel so manisia ya saratan et agnanengneng tan ag-ompatey ya walad dalem tayo. Iisipen da ya no ompatey so sakey, walay onsian ya agnanengneng a kabiangan na laman to ya mantultuloy nin manbilay. Lapud dakdakel so manisia ed satan, nabigla ra no naamtaan dan aliwan ontan manaya so ibabangat na Biblia. Anto sirin so kamarerwa tan espiritu base ed Salitay Dios?

SAY IMPANGUSAR NA BIBLIA ED SALITAN “KAMARERWA”

Unona, pantongtongan tayoy nipaakar ed kamarerwa. Nayarin nanonotan mo ni ya inusar so lenguahen Hebreo tan Griego nen insulat so Biblia. Nipaakar ed kamarerwa, inusar na saray managsulat na Biblia so Hebreon salitan neʹphesh odino say Griegon salita ya psy·kheʹ. Sayan duaran salita et masulok ya 800 beses ya nabasa diad Kasulatan, tan inusar na Balon Mundo a Patalos so salitan “kamarerwa” diad teksto odino diad paimanod leksab. No aralen mo no panon ya inusar ed Biblia so “kamarerwa” odino “saray kamarerwa,” manunan ontutukoy iratan ed (1) totoo, (2) ayayep, odino (3) bilay na too o ayep. Nengnengen tayoy pigaran teksto ya pakabasaan ed saratan a taloran nanduruman kabaliksan na kamarerwa.

Totoo. “Diad panaon nen Noe . . . niliktar ed danum so pigaran totoo, salanti, waloran kamarerwa.” (1 Pedro 3:20) Malinew ya say natutukoy ya “kamarerwa” dia et totoo​—si Noe, say asawa to, say taloran anak ton lalaki, tan kaasawaan da. Nabasad Exodo 16:16 iray bilin ed saray Israelita nipaakar ed pangala na naakan a tatawagen ya mana. Ingganggan ira ya say alaen da et “unong ed karakel na totoo [“kamarerwa,” paimanod leksab]” ya kaiba dad tolda. Kanian say karakel na mana ya alaen da et base ed bilang na membroy pamilya ra. Wala ni ray arum ya teksto ed Biblia ya inusar so “kamarerwa” pian tukoyen so too odino totoo, singa bilang diad Genesis 46:18; Josue 11:11; Gawa 27:37; tan Roma 13:1.

Ayayep. Nipaakar ed impamalsa, oniay ibabaga na Biblia: “Insan inkuan na Dios: ‘Napanoy dakerakel a mabilay a pinalsa [“kamarerwa,” paimanod leksab] iray karanuman, tan ontikyab ed liwang na tawen iray ontitikyab a pinalsa.’ Insan inkuan na Dios: ‘Mamawala so dalin na saray mabilay a pinalsa [“kamarerwa,” paimanod leksab] unong ed klase ra, saray maamon ayayep tan onkukurong ya ayayep tan atap ya ayayep unong ed klase ra.’ Tan ontan so agawa.” (Genesis 1:20, 24) Diad sayan teksto, saray sira tan saray maamo tan maatap ya ayayep et pareparehon tinukoy ya “kamarerwa.” Saray manok tan arum nin ayayep et tinukoy ya kamarerwa diad Numeros 31:28, tan diad paimanod leksab na Genesis 9:10 tan Levitico 11:46.

Bilay na too. No maminsan, say labay ya ibaga na salitan “kamarerwa” et bilay na too. Oniay imbaga nen Jehova ed si Moises: “Inatey la iramay totoon malabay a mamatey ed sika [“totoon malabay a maneral ed kamarerwam,” paimanod leksab].” (Exodo 4:19) Antoy labay ya gawaen na saray mamubusol ed si Moises? Sikatoy labay dan pateyen. Nabasa met ed Levitico 17:14: “Say bilay [“kamarerwa,” paimanod leksab] na amin a klase na laman et say dala to, lapud say bilay et walad satan. Kanian inkuan kod saray Israelita: ‘Agyo nepeg a kanen so dala na antokaman a klase na laman, lapud say bilay na amin a klase na laman et say dala to. Siopaman a mangan ed satan et nepeg ya ekalen.’” Tutukoyen na sayan teksto so bilay na amin ya pinalsa pati totoo. Imanoen met iyan imbaga nen Jesus: “Siak so maong a managpastol; say maong a managpastol et iter toy bilay [“kamarerwa,” paimanod leksab] to parad saray karnero.” (Juan 10:11) Inter nen Jesus so kamarerwa odino bilay to parad totoo. Diad sarayan teksto odino paimanod leksab, say salitan “kamarerwa” et malinew ya ontutukoy ed bilay na too. Dakel ni nabasam ya alimbawa ed Biblia ya say “kamarerwa” et ontutukoy ed bilay na too, singa bilang diad 1 Arari 17:17-23; Mateo 10:39; Juan 15:13; tan Gawa 20:10.

No itultuloy mon aralen so Salitay Dios, naamtaan mo ya agbalot inusar iray salitan “imortal” odino “andi-anggaan” pian tukoyen so salitan “kamarerwa.” Imbes, ibabaga na Kasulatan ya say kamarerwa et ompatey. (Ezequiel 18:4, 20) Kanian say tawag na Biblia ed inatey et “inatey a kamarerwa.”​—Levitico 21:11, paimanod leksab.

NO ANTO SO “ESPIRITU”

Aralen tayo natan so impangusar na Biblia ed terminon “espiritu.” Iisipen na arum ya say “espiritu” et sananey labat a salita parad “kamarerwa.” Balet, andi. Ipapanengneng na Biblia ya nandumaan so labay ya ibaga na “espiritu” tan “kamarerwa.” Antoy pandumaan da?

Inusar na saray managsulat na Biblia so Hebreon salita ya ruʹach odino Griegon salita ya pneuʹma parad salitan “espiritu.” Ipapalinew ya mismo na Kasulatan so labay ya ibaga na saratan. Singa bilang, ibabaga na Salmo 104:29: “No ekalen [nen Jehova so] espiritu [ruʹach] ra, ompatey ira tan ompawil irad dabok.” Nabasa met ed Biblia ya “say laman ya andian na espiritu [pneuʹma] et inatey.” (Santiago 2:26, paimanod leksab) Nanengneng ed sarayan bersikulo ya say tutukoyen ya “espiritu” et say mamapabilay ed laman. No anggapo so espiritu, inatey so laman. Kanian diad Biblia, say salitan ruʹach et aglabat impatalos ya “espiritu,” noagta “puersa,” odino “puersa na bilay.” Alimbawa, diad samay Delap ed panaon nen Noe, imbaga na Dios: “Delapen koy dalin pian naderal so amin a laman a walaay linawa [ruʹach] na bilay ed silong na tawen.” (Genesis 6:17; 7:15, 22) Say “espiritu” sirin et ontutukoy ed agnanengneng a puersa ya mamapabilay ed amin ya mabilay a pinalsa.

Mandumaan so kamarerwa tan espiritu. Singa say radyo ya mankaukolan na kuryente pian ontanol, kaukolan met na laman so espiritu pian manbilay. Singa bilang, no manpatogtog kay de-bateryan radyo, say kuryente ya walad baterya et bilayen to, ya singa panangibaga, so radyo. Balet no anggapoy baterya, inatey so radyo. Pareho itan ed de-kuryentin radyo, ag-itan ontogtog no ag-akasaksak ed kuryente. Mipadpara, say espiritu et puersa ya mamapabilay ed laman tayo. Tan singa say kuryente, say espiritu et anggapoy liknaan tan isip. Puersa labat itan. Balet no anggapo itan ya espiritu odino puersa na bilay, say laman tayo et ‘ompatey tan ompawil ed dabok,’ ya singa imbaga na sakey ed saray nansulat ed Salmo.

Oniay imbaga na Eclesiastes 12:7 nipaakar ed ipatey na too: “Say dabok [na laman to] et ompawil lad dalin, a singa dati, tan say espiritu et ompawil ed tuan Dios ya angiter ed satan.” No anggapo lay espiritu odino puersa na bilay ed laman, say laman et ompatey tan ompawil ed nanlapuan to​—diad dalin. Tan say puersa na bilay et ompawil ed nanlapuan na satan, say Dios. (Job 34:14, 15; Salmo 36:9) Aglabay ya ibaga na satan ya say puersa na bilay et literal ya manbiahe paonlad tawen. Imbes, no ompatey so sakey, akadepende ed si Jehova a Dios so ilalo ton pambilay ed arapen. Say bilay to et walad lima na Dios, a singa panangibaga. Say pakayari na Dios labat so makapangipawil lamet ed espiritu odino puersa na bilay na sakey a too pian manbilay lamet.

Talagan misalsalamat tayo ta naaralan tayon atan a mismo so gawaen na Dios parad amin ya manpapainawa lad “pakanodnonotan iran lubok”! (Juan 5:28, 29) Diad kiolid bilay, manggawa si Jehova na balon laman parad totoon naugip ed patey tan bilayen to ra diad pangiter toy espiritu odino puersa na bilay ed sikara. Seguradon makapalikliket itan a panaon!

No labay moy makaaral ni nipaakar ed saray salitan “kamarerwa” tan “espiritu” ya inusar ed Biblia, dakel so naalam ya impormasyon ed brosyur ya Anto so Nagawa ed Sikatayo Sano Ompatey Itayo? tan diad libron Reasoning From the Scriptures, pahina 375-384, ya parehon im-publish na Saray Tasi nen Jehova.