AKXNI kgaxpata tachuwin «espíritu», ¿tuku min kmintalakapastakni? Lhuwa lakpuwankgo pi uma tachuwin kilhchanima tuku ni tasiya chu wi niku an nema kinkalaktanuman chu wankgo pi akxni niyaw uma taxtu chu ni niy. Xlakata lhuwa latamanin chuna kanajlakgo, nila makanajlakgo akxni katsikgo pi uma ni wa tuku masiya Biblia. Wa xlakata, chuna la masiya xTachuwin Dios, ¿tuku espíritu?

Lakchixkuwin tiku tsokgkgolh Biblia limaklakaskinkgolh tachuwin xahebreo rúaj chu tachuwin xagriego pnéuma akxni lichuwinankgolh «espíritu». Chu Biblia kinkamakgatekgsniyan tuku wamputun umakgolh tachuwin nema maklakaskinkgolh. Kaliʼakxilhwi Mateo 27:50, wan: «Wampi akxni xkatasapalanitta Jesús amakgtum luwa pixtlanka, timakamastalh kspíritu [pnéuma], nilh». Uma versículo liwana kinkamakgatekgsniyan pi uma tachuwin «espíritu» kilhchanima tuku maxki latamat kintiyatliwakan, xlakata komo ni kgalhi espíritu kintiyatliwakan, xanin. Wa xlakata tachuwin rúaj ni kaj matitaxtikan la «espíritu» na matitaxtikan la «litliwakga», uma wamputun, litliwakga nema masta latamat. Kaliʼakxilhwi Santiago 2:26, anta wan: «Xampi lantla ntiyatliwa, lapi ni kgalhiy xlistakna [pnéuma], kaj xanin ma, pus na chuna ntakanajla, lapi ni kgalhiy lakwan tatlaw, nitu xlakgasi». Wa xlakata, «espíritu» kilhchanima litliwakga nema nila taʼakxilha nema tlawa kakgalhikgolh latamat latamanin chu animales.

Kintiyatliwakan maklakaskin espíritu xlakata nastaknan, xtachuna la akgtum radio maklakaskin luz xlakata tlan natlakgnan. Chu kalilakapastakwi  akgtum radio nema maklakaskin pilas. Akxni wiliniyaw pilas, xlitliwakga pilas tlawa pi radio katlakgnalh. Akxni ni kgalhi pilas nila tlakgnan. Chu nachuna amakgapitsi radio nema limaklakaskinkgo luz, akxni ni anan luz nila tlakgnankgo. Nachuna la xlakata espíritu: litliwakga nema maxki latamat kintiyatliwakan. Chuna la luz nitu makgkatsi chu ni lakapastaknan nachuna espíritu. Xlikana, espíritu akgtum litliwakga nema ni la chatum lataman. Pero akxni kintiyatliwakan nialh kgalhi espíritu o ama litliwakga nema masta latamat, kinkaʼakgspulayan la lichuwinalh salmista: «Xlakan tanij, y pokgxni talaparaj» (Salmo 104:29, SXP).

Lucas 23:46 wan: «Akxniku nchu Jesús, luwa palha ntikatasalh, tiwaj: “Tataj, anta kmimakan kmakamastay nkispiritu”. Akxni nchu ntichuwinankgolh, ya tinilh». Akxni espíritu, o litliwakga nema masta latamat, taxtu ktiyatliwa, kintiyatliwakan niy chu taspitpara niku tiyaka: ktiyat (Salmo 146:4). Nachuna, litliwakga nema masta latamat, taspitpara anta niku minitancha: Dios (Job 34:14, 15; Salmo 36:9). Pero uma ni wamputun pi litliwakga nema masta latamat an kʼakgapun. Uma wamputun pi akxni wi tiku niy, Jehová nawan komo nalatamapara o nialh nalatamapara, tlan nawanaw pi latamat kxmakan Dios tawila. Kaj xlitliwakga Dios tlan namaspitni chatum lataman xʼespíritu, o xlitliwakga nema masta latamat xlakata tlan nalatamapara.

¡Lu tlan limakgkatsiyaw akxni katsiyaw pi Dios nakamaxkipara xlatamat tiku nikgonita nema Xla kalakapastaka! (Juan 5:28, 29.) Akxni nachan kilhtamaku xlakata nakamalakastakwanikan uma latamanin, Jehová nakatlawani xasasti xtiyatliwakan chu akxni nakamaxki espíritu, o litliwakga nema masta latamat, natlawa pi kalatamaparakgolh. ¡Lhuwa tapaxuwan naʼanan!

Komo tlakg katsiputuna xlakata la talimaklakaskin tachuwin «espíritu», kBiblia, natekgsa kfolleto ¿Qué nos sucede cuando morimos? chu klibro Razonamiento a partir de las Escrituras kpáginas 32 asta 36 chu 136 asta 140, nema tlawakgonit xtatayananin Jehová.