Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

IFYEBO NA FIMBI

1914—Umwaka Wacindama mu Kusesema Kwalembwa mu Baibolo

1914—Umwaka Wacindama mu Kusesema Kwalembwa mu Baibolo

IMYAKA iyingi ilyo 1914 tailafika abasambi ba Baibolo babilishe ukutila kwali no kucitika ifyacindama muli uyu mwaka. Finshi fyali no kucitika, kabili fishinka nshi filanga ukutila 1914 wali mwaka wacindama?

Nga filya calembwa pali Luka 21:24, Yesu atile: “Yerusalemu akaba uwanyantaulwa ku bena fyalo, shikasuke ashifishiwapo inshita shasontwa isha bena fyalo [“inshita ya bena fyalo,” Baibolo wa Cibemba uwa 1956.] Yerusalemu wali e musumba ukalamba uwa luko lwa baYuda—uko ishamfumu shatuntwike mu Mfumu Davidi shaletekela. (Amalumbo 48:1, 2) Ishi shamfumu shena tashali nge ntungulushi sha nko shimbi. Shaleikala “pa cipuna ca kwa Yehova” ku kuba inkombe sha kwa Lesa. (1 Imilandu 29:23) E ico Yerusalemu aleimininako ukuteka kwa kwa Yehova.

Nomba cali shani pa kuti ukuteka kwa kwa Lesa ‘kunyantaulwe ku bena fyalo,’ kabili ni lilali ici cacitike? Ici cacitike mu 607 B.C.E. ilyo Yerusalemu acimfiwe ku bena Babiloni. Tapaali umuntu uwaikele pa “cipuna ca bufumu ica kwa Yehova,” kabili ishamfumu shaleteka tashalefuma mu lupwa lwa kwa Davidi. (2 Ishamfumu 25:1-26) Bushe uku ‘kunyantaulwa’ kwali no kutwalilila ku ciyayaya? Iyo pantu ukusesema kwa kwa Esekiele ukwalelanda pa mfumu Sidekia, iyalekelesheko mu Yerusalemu, kwatile: “Fumye citebo, no kufuule cilongwe…. Tacakaleke ukube fi, akasuke esa uo bucibinda bwakwe; kabili nkacipeela kuli wene.” (Esekiele 21:26, 27) “Uo bucibinda bwakwe” nelyo uwalinga ukufwala icilongwe ca kwa Davidi ni Kristu Yesu. (Luka 1:32, 33) E ico ‘ukunyantaulwa’ kwali no kupwa ilyo Yesu aba Imfumu.

Bushe ici icintu cishaikulila cali no kucitika lilali? Yesu alondololwele ukutila Abena Fyalo bali no kuteka pa nshita bapiminwe. Ilyashi lyalembwa muli Daniele icipandwa 4 e lyalanda icingatwafwa ukwishiba inshita yali no kupitapo. Mwaba iciloto ca Mfumu Nebukadnesari iya ku Babiloni, icalesobela ifya ku ntanshi. Amwene umuti uukalamba nautemwa. Icishiki ica mishila ya uko tacalelemba pantu cakakilwe ne cela no mukuba. Malaika abilikishe ati: “Imyaka cinelubali ipite pali wene.”—Daniele 4:10-16.

Mu Baibolo imiti, limo limo imininako ukuteka. (Esekiele 17:22-24; 31:2-5) E ico ukutema umuti wa mampalanya cilangililo ca fyo ukuteka kwa kwa Lesa, ukwaleimininwako ne shamfumu mu Yerusalemu, kwali no kuputuka. Lelo icimonwa calangilile ukutila ‘ukunyantaulwa kwa Yerusalemu’ kwali no kubako pa nshita yapimwa, e kutila, imyaka cinelubali. Bushe iyi “myaka cinelubali” [nelyo inshita cinelubali] myaka inga?

Ukusokolola 12:6, 14 kulangililo ukutila “inshita shitatu na hafu” [nelyo imyaka itatu na hafu] ni “nshiku ikana limo ne myanda ibili na makumi mutanda (1,260).” Kanshi “imyaka cinelubali” ifwile ukuba inshiku 1,260 ukufushiwa imiku ibili, ne shi, ni nshiku 2,520. Nomba Abena fyalo tabalekele ‘ukunyantaula’ pa kuteka kwa Lesa mu nshiku fye 2,520 pa numa ya konaula Yerusalemu. Kanshi inshita yalandwapo muli uku kusesema ikalamba ukucila pa nshiku 2,520. Ukubomfya filya fyalembwa pa Impendwa 14:34 na Esekiele 4:6 apaba “ubushiku bumo ku mwaka umo,” ninshi “imyaka cinelubali” myaka 2,520.

Imyaka 2,520 yatendeke mu October 607 B.C.E., ilyo Yerusalemu yacimfiwe ku bena Babiloni ne shamfumu sha mu lupwa lwa kwa Davidi ishali no kuteka shaliputukilwe. Iyi myaka yapwile mu October 1914. Pali ilya nshita, “inshita shasontwa isha bena fyalo” shalipwile, kabili Yesu Kristu abikilwe pa cipuna ca Bufumu bwa kwa Lesa ubwa mu muulu.*Amalumbo 2:1-6; Daniele 7:13, 14.

Nga filya fine Yesu asobele, ‘ukubapo kwakwe’ nge Mfumu mu muulu kwaishibikilwa ku filecitika muno calo ifyapala inkondo, ifipowe, ifinkukuma, ifikuko. (Mateo 24:3-8; Luka 21:11) Ifi, filalanga bwino bwino ukuti mu 1914 e lyo Ubufumu bwa kwa Lesa ubwa mu muulu bwatendeke ukuteka kabili e yali ntendekelo ya “nshiku sha kulekelesha” isha buno bwikashi bwabipa.


*  Ukufuma mu October 607 B.C.E. ukufika mu October 1 B.C.E. pali imyaka 606. Apo takwaba umwaka uwa 0, ukufuma mu October 1 B.C.E. ukufika mu October 1914 C.E. pali imyaka 1,914. Nga twasansha imyaka 606 ne myaka 1,914, ninshi imyaka yaba 2,520. Nga mulefwaya ifyebo na fimbi pa kucimfiwa kwa Yerusalemu mu 607 B.C.E., moneni muli Insight on the Scriptures, pa mutwe utila “Chronology” nelyo mu citabo ca Amalembo Yonse Yantu Yapuutwamo Kuli Lesa ibula 285, ifyasabankanishiwa ne Nte sha kwa Yehova.

“INSHITA CINELUBALI”
Imyaka 2,520
Imyaka 606 ne myeshi itatu
October 607 B.C.E. ukufika pa
December 31, 1 B.C.E.
Imyaka 1,913 ne myeshi 9
January 1, 1 C.E. ukufika mu
October 1914
607

“Yerusalemu akaba uwanyantaulwa ku bena fyalo”

Umusumba wa Yerusalemu uleonaulwa
←B.C.E. C.E.→ 1914

‘Aisa uo bucibinda bwakwe’

Yesu Kristu abikwa pa Bufumu

← Moneni icipandwa