SAJI KROKOMƐI NI FATA HE
Afi 1914 —Afi ko ni Sa Kadimɔ yɛ Biblia Gbalɛ Mli
BIBLIA kaselɔi kɛ nɔ ni miihe ashɛ afii 40 sɔŋŋ jaje akɛ nibii komɛi ni sa kadimɔ baaba yɛ afi 1914 lɛ mli. Mɛni ji nibii nɛɛ, ni mɛɛ odaseyeli yɔɔ ni tsɔɔ akɛ afi 1914 lɛ ji afi ko ni he hiaa?
Taakɛ aŋma yɛ Luka 21:24 lɛ, Yesu kɛɛ akɛ: “jeŋmaji lɛ aaanaanaa Yerusalem nɔ kɛyashi beyinɔ ni jeŋmaji abe lɛ aaashɛ.” Yerusalem ji Yudafoi amaŋ lɛ maŋtiase
Kɛlɛ, mɛɛ gbɛ nɔ ‘jeŋmaji lɛ’ je shishi ‘amɛnaanaa’ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ “nɔ” yɛ, ni mɛɛ be? Enɛ ba mli yɛ afi 607 D.Ŋ.B. beni Babilonbii lɛ baye Yerusalem nɔ kunim lɛ. “Yehowa sɛi” lɛ bafee nɔ ni kã shi efolo, ni maŋtsɛmɛi ni jɛ David weku lɛ mli lɛ sɛɛ fo yɛ be ko mli. (2 Maŋtsɛmɛi 25:1-26) Ani ‘enɔ ni anaanaa’ nɛɛ baakã he kɛya naanɔ? Dabi, ejaakɛ Ezekiel gbalɛ lɛ kɛɛ yɛ Yerusalem naagbee maŋtsɛ Zedekia he akɛ: “Ajie fai lɛ, ni akpɔ akekere lɛ! . . . Ehiŋ shi kɛyashi beyinɔ ní mɔ gbɛnaa ni ji lɛ aaaba, ni maŋɔha lɛ!” (Ezekiel 21:31, 32) “Mɔ gbɛnaa ni ji” David weku lɛ akekere lɛ ji Yesu Kristo. (Luka 1:32, 33) No hewɔ lɛ, ‘enɔ ni anaanaa’ lɛ baaba naagbee kɛ́ Yesu batsɔ Maŋtsɛ.
Mɛɛ be nakai nifeemɔ ni sa kadimɔ nɛɛ baaba mli? Yesu tsɔɔ mli akɛ Jeŋmaji lɛ baaye nɔ kɛyashi be pɔtɛ̃ɛ ko. Sane ni yɔɔ Daniel yitso 4 lɛ tsɔɔ nɔ ni baaha ale be sɛɛkɛlɛ ni nakai be lɛ baahé lɛ. Ewieɔ lamɔ ko ni ji gbalɛ ni Babilon Maŋtsɛ Nebukadnezar la lɛ he. Ena tso agbo ko ni afo afɔ̃ shi. Etsoku lɛ nyɛɛɛ ada, ejaakɛ akɛ dade kɛ akɔɔble kɔsɔŋkɔsɔ efi lɛ. Ŋwɛibɔfo ko jaje akɛ: ‘Nyɛhaa bei kpawo ahoa eyi.’
Bei komɛi lɛ akɛ tsei tsuɔ nii yɛ Biblia lɛ mli kɛdamɔɔ shi kɛhaa nɔyeli. (Ezekiel 17:22-24; 31:2-5) No hewɔ lɛ okadifeemɔ tso ni afo afɔ̃ shi lɛ damɔ shi kɛha bɔ ni abaafo Nyɔŋmɔ nɔyeli ni maŋtsɛmɛi ni yɔɔ Yerusalem lɛ ji E-najiaŋdamɔlɔi lɛ mli. Shi kɛlɛ, ninaa lɛ jaje akɛ ‘Yerusalem nɔ ni anaanaa’ nɛɛ baaya nɔ be kukuoo ko
Kpojiemɔ 12:6, 14 lɛ tsɔɔ mli akɛ bei etɛ kɛ fã feɔ “gbii akpe kɛ ohai enyɔ kɛ nyɔŋmai ekpaa.” No hewɔ lɛ “bei kpawo” lɛ baafee nakai tói enyɔ, loo gbii 2,520. Shi Jeŋmaji lɛ kpaaa Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ ‘nɔ naamɔ’ yɛ Yerusalem shigbeemɔ lɛ sɛɛ gbii 2,520 kɛkɛ. Belɛ, eyɛ faŋŋ akɛ gbalɛ nɛɛ kɔɔ be ko ni sɛɛ jɛkɛ fe nakai lɛ he. Yɛ 4 Mose 14:34 kɛ Ezekiel 4:6 lɛ ni wieɔ akɛ “gbi kome aaatsɔ afi” lɛ naa lɛ, “bei kpawo” lɛ baafee afii 2,520.
Nakai afii 2,520 lɛ je shishi yɛ October afi 607 D.Ŋ.B. beni Yerusalem yaje Babilonbii lɛ ashishi, ni maŋtsɛ ni jɛ David weku lɛ mli lɛ nɔyeli lɛ sɛɛ fo lɛ. Nakai be lɛ sɛɛkɛlɛ ba naagbee yɛ October afi 1914. “Jeŋmaji abe lɛ” ba enaagbee yɛ nakai beaŋ, ni awó Yesu Kristo ákɛ Nyɔŋmɔ ŋwɛi nɔyeli lɛ nɔ Maŋtsɛ. *
^ kk. 4 Kɛjɛ October afi 607 D.Ŋ.B. kɛyashi October afi 1 D.Ŋ.B. lɛ, efeɔ afii 606. Akɛni abɛ afi yibɔ ni ji zɛro hewɔ lɛ, kɛjɛ October afi 1 D.Ŋ.B. kɛyashi October afi 1914 Ŋ.B. lɛ feɔ afii 1,914. Kɛji akɛ wɔkɛ afii 606 fata afii 1,914 he lɛ, wɔbaaná afii 2,520. Kɛha Yerusalem shigbeemɔ yɛ afi 607 D.Ŋ.B. lɛ he saji lɛ, kwɛmɔ saneyitso ni ji “Chronology” (Be he akɔntaabuu) ni yɔɔ Insight on the Scriptures, ni Yehowa Odasefoi fee lɛ mli.