Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

TƆM KƖSƆZƖTƲ

1914 kɛ pɩnaɣ ŋga kɛcɛyɩ siŋŋ Bibl natʋ tɔm taa yɔ

1914 kɛ pɩnaɣ ŋga kɛcɛyɩ siŋŋ Bibl natʋ tɔm taa yɔ

PƖNZƖ nɩɩnaza mbʋ yɔ pʋcɔ nɛ pɩnaɣ 1914 talɩɣ lɛ, Bibl kpɛlɩkɩyaa susaɣ se lakasɩ sɔsɔsɩ nasɩyɩ kaɣ labʋ pɩnaɣ ŋga ka-taa. Ɛzɩ lakasɩ nzɩ? Nɛ ɛbɛ wɩlaa kaɣlaa se 1914 kɛ toovenim pɩnaɣ ŋga kɛcɛyaa yɔ?

Yesu kaayɔɔdɩ Luka 21:24 taa se: “Sɩɩnaa layaa kaɣ Yerusalɛm tɛtʋ yaɣʋ nɩŋgbanzɩ yem nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ sɩɩnaa layaa alɩwaatʋ tɛma.” Yerusalɛm kaakɛnɩ Yuda mba ɛjaɖɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ. Peeɖe Wiyaʋ Daviid cejewiye taa ɛyaa mba pɔtɔkɔɔ kewiyitu yɔ, paawɛɛ. (Keɣa 47:2, 3) Ɛlɛ, awiya ana awɛɛ ŋgee, a nɛ ajɛɛ lɛɛna awiya pataawɛɛ ɖeyi ɖeyi. Awiya ana acakaɣ “Kɩbaɣlʋ kewiyaɣ kpelaɣ yɔɔ” ɛzɩ Ɛsɔ maɣmaɣ lone taa caɣyaa yɔ. (3 Awiya 29:23) Ye mbʋ, Yerusalɛm kaasɩŋnɩ Yehowa kewiyitu.

Ɛlɛ ɛzɩma nɛ ɛzɩmtaa sɩɩnaa layaa paɣzɩɣ Ɛsɔ kewiyitu “yaɣʋ nɩŋgbanzɩ yem”? Babilooni mba kɔm nɛ pɔyɔkɩ Yerusalɛm tɛtʋ pɩnaɣ 607 P.Ð.A. taa lɛ, alɩwaatʋ ndʋ tɩpaɣzaa. Nɔɔyʋ tɩtasɩ caɣʋ “Yehowa kewiyaɣ kpelaɣ yɔɔ” nɛ Daviid cejewiye taa kewiyitu tɔɔʋ sɩɩ tɩnaɣ ɖɔɖɔ. (2 Awiya 25:1-26) “Yerusalɛm tɛtʋ nɩŋgbanzɩ yaɣʋ” mbʋ pɩkaɣ wɛʋ tam na? Aayɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛzɩ Ezekɩyɛɛlɩ natʋ tɔm kaayɔɔdʋʋ Yerusalɛm kɛdɛzaɣ wiyaʋ Sedekɩyasɩ yɔɔ yɔ: “Pɔkɔŋ kuluu cɔjɔtʋ koowa nɛ kewiyaɣ kpim . . . Pɩkɔɔ pɩtalɩ weyi ɛtɩna tɔm hʋʋ yɔ, nɛ e-nesi tɛɛ mankaɣ-pʋ ɖʋzʋʋ.” (Ezekɩyɛɛlɩ 21:31, 32) Yesu Krɩstʋ kɛnɩ “weyi ɛtɩna tɔm hʋʋ” yɔ, nɛ ɛnʋ pʋmʋnaa se ɛpa Daviid kewiyaɣ hulaɣ. (Luka 1:32, 33) Ye mbʋ, “Yerusalɛm tɛtʋ nɩŋgbanzɩ yaɣʋ” mbʋ pɩkaɣ tɛm alɩwaatʋ ndʋ Yesu pɩsɩɣ wiyaʋ yɔ.

Ɛzɩmtaa tɔm kɩcɛyɩtʋ ndʋ tɩkaɣ labʋ? Yesu kaayɔɔdaa se alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa sɩɩnaa layaa tɔkɩ kewiyitu yɔ, tɩwɛnɩ tɩnaɣ. Tɔm ndʋ pama Danɩyɛɛlɩ takayaɣ ñʋʋ 4 taa yɔ, tɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩla akɔnta nɛ ɖɩtɩlɩ ɛzɩmtaa alɩwaatʋ ndʋ tɩtɛŋ yɔ. Ñʋʋ ŋgʋ kɩyɔɔdʋʋ Babilooni Wiyaʋ Nebukadɩnezaarɩ ɖoziye naɖɩyɛ tɔm. Ɛɛna tɩʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ nɛ pʋwayɩ lɛ pɛsɛtɩ-kʋ nɛ kɩtɔlɩ. Tɩʋ ŋgʋ ki-tigiɖe taapɩzɩɣ se ɖɩtasɩ paɣlʋʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, patam-ɖɩ nɛ ñɩɣyʋʋ nɛ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ yomakpasɩ. Peeɖe tiyiyu nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Wɛɛ lʋbɛ [ɩlɛɣzɩ] ɛ-yɔɔ.”—Danɩyɛɛlɩ 4:10-16.

Nabʋyʋ taa pɔyɔɔdʋʋ Bibl taa tɩŋ tɔm lɛ, ɩsɩŋnɩ kewiyisi. (Ezekɩyɛɛlɩ 17:22-24; 31:2-5) Ye mbʋ pɛsɛtɩɣ tɩʋ ŋgʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se awiya wena awɛ Yerusalɛm Yehowa lone taa yɔ, a-kewiyitu kaɣ sɩʋ tɩnaɣ. Ɛlɛ natʋ tɔm ndʋ tɩyɔɔdaa se “Yerusalɛm tɛtʋ nɩŋgbanzɩ yaɣʋ” mbʋ pɩwɛnɩ tɩnaɣ. Pɩkpakɩɣ “wɛɛ lʋbɛ.” Alɩwaatʋ ɛzɩma pɩkɛwa?

Natʋ 12:6, 14, ABT wɩlɩɣ se wɛɛ naadozo nɛ hɔɔlʋʋ kpɛndɩ kɩyakɩŋ “kudoku nɛ nasɩlɛ nɛ nɩɩnʋwa nɛ hiu.” Ye mbʋ “wɛɛ lʋbɛ” ñɛkpɛndɩ kɩyakɩŋ 2520 yaa wɛɛ naadozo nɛ hɔɔlʋʋ tam naalɛ. Ŋgʋ pɔyɔkɩ Yerusalɛm pɩla kɩyakɩŋ 2520 lɛ, sɩɩnaa layaa tɩyaɣ Ɛsɔ kewiyitu nɩŋgbanzɩ. Ye mbʋ pɩnaɣ kaɣlaa se natʋ tɔm ndʋ tɩ-alɩwaatʋ ɖaɣlaa pɩkɩlɩ kɩyakɩŋ 2520. Tɔm ndʋ tɩwɛ Kɩgalʋʋ 14:34 nɛ Ezekɩyɛɛlɩ 4:6 taa nɛ tɩtɔŋ se “pɩnaɣ kʋyʋmaɣ kɛ kɩyakʋ kʋyʋmʋʋ” yɔ, tɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ se “wɛɛ lʋbɛ” ana akpɛndɩ pɩnzɩ 2520.

Pɩnzɩ 2520 nzɩ sɩpaɣzɩ alɩwaatʋ ndʋ Babilooni mba kɔm nɛ pɔyɔkɩ Yerusalɛm nɛ pamʋ kewiyaɣ Daviid cejewiye taa mba nesi tɛɛ Aloma fenaɣ pɩnaɣ 607 P.Ð.A. taa yɔ. Nɛ pɩnzɩ nzɩ sɩkɔm sɩtɛ Aloma fenaɣ taa pɩnaɣ 1914 taa. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa “sɩɩnaa layaa alɩwaatʋ” ndʋ paaɖʋwa yɔ tɩtɛma nɛ pɩnaɣ ŋga ɖɔɖɔ pasɩ Yesu Krɩstʋ Wiyaʋ ɛsɔdaa. *Keɣa 2:1-6; Danɩyɛɛlɩ 7:13, 14.

Ɛzɩ Yesu kaayɔɔdʋʋ yɔ, lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ (you, ñɔɔsɩ, tɛtʋ ñamsʋʋ nɛ kʋdɔmɩŋ) wɛɛ sɩlakɩ nɛ pɩwɩlɩɣ se ɛ-“kɔmtʋ” paɣzaa, se ɛpɩsɩ Wiyaʋ ɛsɔdaa. (Maatiyee 24:3-8; Luka 21:11) Lakasɩ nzɩ sɩwɩlɩɣna se pɩnaɣ 1914 taa pasɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛsɔdaa nɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ “wayɩ wayɩ wɛɛ [kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ]” paɣzaa.—2 Timootee 3:1-5.

^ tay. 4 Kpaɣnɩ Aloma fenaɣ pɩnaɣ 607 P.Ð.A. taa nɛ puwolo Aloma fenaɣ pɩnaɣ 1 P.Ð.A. taa, pɩlabɩ pɩnzɩ 606. Pɩnaɣ kpɛɖɛ fɛyɩ, pɩ-yɔɔ lɛ, kpaɣnɩ Aloma fenaɣ pɩnaɣ 1 Ð.A. taa nɛ puwolo Aloma fenaɣ pɩnaɣ 1914 Ð.A. taa, pɩlabɩ pɩnzɩ 1914. Ye ɖɩkpaɣ pɩnzɩ 606 nɛ ɖɩsɔzɩ pɩnzɩ 1914 yɔɔ yɔ, pɩkpɛndɩɣ pɩnzɩ 2520. Ye ŋsɔɔlaa se ŋtazɩ Yerusalɛm yɔkʋʋ tɔm taa yɔ, kalɩ takayaɣ ŋga Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa lɩzaa nɛ payaɣ se Étude perspicace des Écritures yɔ ka-ñʋʋ ŋgʋ kɩtɔŋ se “Alɩwaatʋ akɔnta labʋ” (Chronologie) yɔ.