Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

KIBANDEKESU

1914—Muvu uala ni Kijimbuluilu mu Bibidia

1914—Muvu uala ni Kijimbuluilu mu Bibidia

MIVU ku dima, o alongixi a Bibidia a zuelele kuma ku muvu ua 1914 kueji bhita izulukutu ia dikota. Izulukutu iahi ieji bhita, ni ihi idikisa kuma o muvu ua 1914, muvu ua kijimbuluilu kia dikota?

Kála kia tange mu divulu dia Luka 21:24, Jezú uambe: “Jeluzaleme-phe ia kà xala mu ku i titidila kuala akua jixi jengi, [‘kithangana kia ifuxi’].” Jeluzaleme iexile o mbanza ia dikota ia kifuxi kia Jijudé—kuene kua kexile o unguvulu ua jisobha, ua muiji ua Sobha Davidi. (Jisálamu 48:1, 2) Kienhiki, o jisobha jiji ene ngó exile ku pholo ku utuminu iú. Ene akexile mu xikama ku “kiandu kia Jihova” kála akunji a Nzambi. (1 Malunda 29:23) Jeluzaleme iexile o kijimbuete kia unguvulu ua Jihova.

Thembu kuxi, ni kiebhi o unguvulu ua Nzambi a mateka ku i “titidila kuala akua jixi jengi”? Kiki, kia bhiti ku muvu ua 607 A.K.K. kioso Jeluzaleme kia i tambula ku akua Babilonha. Ku “kiandu kia Jihova” ki kua kexile muthu phala ku tumina, o jisobha ku muiji ua Davidi a ji fidisa ku tumina. (2 Jisobha 25:1-26) O kuila o “ku titidila” kuku kueji laleka? Kana, o kisoneku kia Izekiiele, kizuela ia lungu ni sobha ia sukina mu Jeluzaleme, Zedekiia: ‘O dilenga katula-diu, o kitundu sondolola-kiu; . . . ki kia-nda tokala muthu uengi, katé kia k’èza ió ua tokala o kididi kiki, muéne nga-nda mu bhana-kiu.’ (Izekiiele 21:26, 27) O muthu ua tokala o ‘kididi kiki’ mu kitundu kia Davidi, Kristu Jezú. (Luka 1:32, 33) O “ku i titidila” kueji bhua kioso Jezú kieji kituka Sobha.

Thembu kuxi kieji bhita o kizulukutu kiki? Jezú uambe kuma, o Ifuxi ieji tumina mu thembu iofele. O musoso mu divulu dia Daniiele mu kibatulu 4, i tu tangela se thembu kuxi, ieji nangenena o kizulukutu kiki. I tanga o nzoji ia anjuua o Sobha ia Babilonha, Nabukodonozolo. Muéne ua mono muxi uonene uo batule. O kixinji ki kieji sabhuka dingi, mukonda a u kuikile ni felu ni ngondo. O anju iambe kuila: “Akale kienhiki katé mu sambuadi dia jithembu.”—Daniiele 4:10-16.

Mu Bibidia, o muxi uene mu londekesa unguvulu. (Izekiiele 17:22-24; 31:2-5) Kienhiki, o ubatuilu ua muxi u jimbulula o ukexilu ua nguvulu ua Nzambi, kála kia ki londekesa ku jisobha mu Jeluzaleme, eji ku i fudisa. Kienhiki, o nzoji íii i jimbulula kuila o ‘ku titidila kua Jeluzaleme’ ki kueji nangenena—kieji bhita “sambuadi dia jithembu.” Kieji laleka thembu kuxi?

O divulu dia Dijingunuinu 12:6, 14 idikisa kuila o thembu jitatu ni kaxaxi ka thembu, i tenesa “Midi ia kizuua ni hama jiiadi ni makuinhi a samanu.” O “Sambuadi dia jithembu” ieji nangenena 2.520 ia izuua. Maji o Ifuxi ka i “titidila” o unguvulu ua Nzambi mu 2.520 ia izuua, kioso kia buika Jeluzaleme. O kisoneku kiki, kiambata kithangana kia vulu. Kála ki tanga o divulu dia Dialuilu 14:34; ni dia Izekiiele 4:6, kuila o “kizuua muvu” o “sambuadi dia jithembu” ieji tenesa 2.520 ia mivu.

O 2.520 ia mivu ia mateka mu muvu ua 607 mu mbeji ia Katutu A.K.K., kioso Jeluzaleme kia i buika ku akua Babilonha, anga o sobha ua sukina ku muiji ua Davidi a mu katula ku kiandu. O thembu íii iabhu mu mbeji ia Katutu ua muvu ua 1914. Mu kithangana kiki, “o thembu ia jixi jengi” iabhu, kienhiki, Jezú Kristu a mu bhana o ku tumina kua Nzambi kála Sobha ku diulu. *Jisálamu 2:1-6; Daniiele 7:13, 14.

Kála kia tange Jezú, o “kutukuluka” kuê kála Sobha ia diulu, kueji bheka izulukutu mu ngongo kála—ita, nzala, o ixi kutunguta, ni mabhebhu. (Matesu 24:3-8; Luka 21:11) O izulukutu íii, i bhana umbangi ua dikota kuma o muvu ua 1914, uene o muvu ua mateka o Utuminu ua Nzambi ku diulu, ni dimatekenu dia “izuua isukidila-ku” ua ngongo iú ua iibha.—2 Timote 3:1-5.

^ kax. 4 Tundé ku muvu ua 607 A.K.K. ia mbeji ia Katutu, katé ku mbeji ia Katutu ia muvu 1 A.K.K. ia tenesa 606 ia mivu. Tundé ku mbeji ia Katutu ia muvu 1 A.K.K. katé ku mbeji ia Katutu ua muvu ua 1914 K.K. i tenesa 1.914. Se tu bunda 606 ia mivu, ni mivu ua 1.914, tua-nda kala ni 2.520 ia mivu. Phala kuijiia dingi ia lungu ni kibuikilu kia Jeluzaleme mu muvu ua 606 A.K.K., tanga o maka alungu ni “Cronologia” mu divulu Estudo Perspicaz das Escrituras, a i bhange ku Jimbangi ja Jihova.