လံာ်စီဆှံ​ကၠိဖိ​တဖၣ် ဘိးဘၣ်​သ့ၣ်ညါ​ဆိ​ဝဲ အ​နံၣ်​လွံၢ်​ဆံ​ဃၣ်ဃၣ်​လၢ တၢ်မၤ​အသး​လီၤဆီ ကအိၣ်​ထီၣ်​ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်မၤ​အသး မနုၤ​တဖၣ်​လဲၣ်, တၢ်မနုၤ က​ဒုး​ကဲထီၣ် ၁၉၁၄ နံၣ်​လၢ​နံၣ်​လီၤဆီ​လဲၣ်.

လူၤကၣ် ၂၁:၂၄အ​ပူၤ ကွဲးနီၣ်​ဃာ်​ဝဲ ယ့ၣ်ၡူး​အ​တၢ်ကတိၤ​ဒ်အံၤ​လီၤ– “တၢ်​က​ယီၢ်တံၢ် ဝ့ၢ်​ယရူၤၡလ့ၣ် တုၤ​လီၤ​လၢ ပှၤ​ကလုာ်​အဂၤ အမုၢ်​အလါ က​လၢထီၣ်​ပှဲၤထီၣ်​လီၤ.” ဝ့ၢ်​ယ​ရူၤ ၡ​လ့ၣ်​မ့ၢ် ပှၤ​ယူဒၤ​ဖိ​တဖၣ် အ​ဝ့ၢ်​ခိၣ်ကျၢၢ်—စီၤပၤ​လၢ အ​ဟဲ​လီၤစၢၤ​လၢ ဒၤဝံး​တဖၣ် ပၢတၢ်​အ​ဝ့ၢ်​လီၤ. (စံး. ၄၈:၁, ၂) ဘၣ်ဆၣ် စီၤပၤ​တဖၣ်​န့ၣ် လီၤဆီ​န့ၢ်ဒံး ပှၤ​တခီ​ဘီမုၢ် အခိၣ်​အ​နၢ်​တဖၣ်​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​ဆ့ၣ်နီၤ​လၢ “ယွၤ အလီၢ်​ပစိာ်” အ​ဖီခိၣ်​ဒ် ယဟိဝၤ​အ​နီၢ်ကစၢ်​ဒၣ်ဝဲ အ​ခၢၣ်စး​အသိး​လီၤ. (၁ ကွဲးနီၣ်​တၢ် ၂၉:၂၃) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ, ယရူၤၡလ့ၣ်​မ့ၢ် တၢ်​ပနီၣ်​လၢ ယွၤ​အ​တၢ်ပၢ​တၢ်ပြး​လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ် ‘ကလုာ်​အဂၤ ယီၢ်တံၢ်’ ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်ပၢ ဒ်လဲၣ်​ဒီး ဖဲလဲၣ်​အဆၢ​ကတီၢ်​လဲၣ်. မ့ၢ်​ဖဲ​ပှၤ​ဘၤဘူၤလိၣ် ဖိ​တဖၣ် ဒုး​နၢၤ​ဝ့ၢ်​ယရူၤၡလ့ၣ်​ဖဲ ချ.ခ.န. ၆၀၇ အ​ပူၤ​လီၤ. ‘ယဟိဝၤ အလီၢ်​ပစိာ်’ လီၤဟိ​ဝဲ​ဒီး စီၤပၤ​လၢ ဟဲ​လီၤစၢၤ​လၢ ဒၤဝံး​တဖၣ် လီၤတူာ်​ဝဲ​လီၤ. (၂ စီၤပၤ ၂၅:၁-၂၆) က​ဘၣ် ‘တၢ်​ယီၢ်တံၢ်’ အီၤ​ဒ်အံၤ လီၤစိၤ​ဧါ. တမ့ၢ်​ဘၣ်, ဘၣ်ဃး​ဒီး ယရူၤၡလ့ၣ် အ​စီၤပၤ​လၢခံကတၢၢ် စံးဒကံယၤ​န့ၣ် ယဃ့းစက့လး စံးပာ်ဝဲ​ဒ်အံၤ​လီၤ– “ဘီၣ်​လီၤ​ကွံာ်​ခိၣ်ဖၢၣ်, ထုးထီၣ်​ကွံာ် ခိၣ်သလုး​တက့ၢ်. . . .ယ​က​ကျၢၢ်​အီထီလာ်​အီၤ​လီၤ. ဒီး​တအိၣ်​လၢၤဘၣ်​တုၤ ပှၤ​တဂၤ​ဟဲ​လၢ အမ့ၢ်​အ​တၢ်နီၢ်နီၢ်, ဒီး​ယ​က​ဟ့ၣ်​အီၤ​လီၤ.” (ယဃ့းစက့လး ၂၁:၂၆, ၂၇) “ပှၤ​တဂၤ​ဟဲ​လၢ အမ့ၢ်​အ​တၢ်နီၢ်နီၢ်” လၢ​အကြၢး​ဒိးန့ၢ် ဒၤဝံး​အစၢၤ ခိၣ်သလုး​န့ၣ် မ့ၢ်​ယ့ၣ်ၡူး​ခရံာ်​လီၤ. (လူၤကၣ် ၁:၃၂, ၃၃) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ, ‘တၢ်​ယီၢ်တံၢ်’ အံၤ​က​ကတၢၢ်​ဖဲ ယ့ၣ်ၡူး​ကဲထီၣ်​စီၤပၤ အခါ​လီၤ.

 တၢ်မၤ​အသး​လၢ အ​ကါဒိၣ်​အံၤ မၤ​အသး​ဖဲလဲၣ်​အဆၢ​ကတီၢ်​လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူး​ပာ်ဖျါ​ဝဲ​လၢ ကလုာ်​ဂၤ​တဖၣ် က​ပၢတၢ် တုၤ​ဒၣ်​ဖဲ ဆၢကတီၢ်​တခါ​လၢ တၢ်​သ့ၣ်ဆၢဖး​ကတီၢ်​ပာ် တုၤ​ဝဲ​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်ကွဲးနီၣ်​လၢ ဒၤနံးယ့လး အဆၢဒိၣ် ၄ အ​ပူၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်​လၢ ဒုး​သ့ၣ်ညါ ဆၢကတီၢ်​အံၤ က​ယံာ်​ထဲလဲၣ်​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်​အံၤန့ၣ် ဘၣ်ဃး​လိာ်သး​ဒီး ဘၤဘူၤလိၣ်​စီၤပၤ နဘူၤကးန့စၢ် မံ​မီၣ်​ဝဲ တၢ်မံ​မီၣ်​လၢ ဘၣ်ထွဲ​လိာ်သး​ဒီး ဝံ​အ​တၢ်စံးပာ်​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​မံ​မီၣ်​ဝဲ သ့ၣ်ထူၣ်​ဖးဒိၣ် တထူၣ်​လၢ ဘၣ်​တၢ်​ကူာ်လီၤ​ကွံာ်​အီၤ​လီၤ. သ့ၣ်ခိၣ်ဆၢၣ်​အံၤန့ၣ် ဘၣ်​တၢ်​စၢ​တံၢ်​ဃာ်​အီၤ​လၢ ထးသွဲ​ဒီး​တိၢ်ဘီ အဃိ ဒိၣ်ထီၣ်​တန့ၢ်ဘၣ်. မူခိၣ်​ကလူး​တဂၤ ကိးပသူထီၣ်​ဝဲ ဒ်အံၤ​လီၤ– “တၢ်​က​ဆၢ​အလီၢ် နွံ​ဘျီ​လၢ​အ​ဖီခိၣ် တက့ၢ်.”—ဒၤနံးယ့လး ၄:၁၀-၁၆.

လံာ်စီဆှံ​ပူၤ ဘၣ်​တဘျီဘျီ သူဝဲ​သ့ၣ်ထူၣ်​လၢ က​ပာ်ဖျါ​ထီၣ် တၢ်ပၢ​တၢ်ပြး​အဂီၢ်​လီၤ. ​(ဃ့း​စ​က့​လး ၁၇:၂၂-၂၄; ၃၁:၂-၅) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ တၢ်​ကူာ်လီၤ​ကွံာ် သ့ၣ်ထူၣ်​ဒိလီၤ​အံၤန့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​ပာ်ဖျါ​ထီၣ် ယွၤ​အ​တၢ်ပၢ​လၢ စီၤပၤ​လၢ ယရူၤၡလ့ၣ်​တဖၣ် ခၢၣ်စး​ဝဲ​န့ၣ် က​လီၤတူာ်​ကွံာ် ဒ်လဲၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပာ်သူၣ်​ပာ်သး​လၢ တၢ်ထံၣ်​လၢညါခီ​အံၤ ပာ်ဖျါ​ဝဲ​လၢ “တၢ်​ယီၢ်တံၢ်​ယရူၤၡလ့ၣ်” န့ၣ်​မ့ၢ်ဒၣ်​မီ​ကိာ်— တၢ်​ကတီၢ်​လၢ က​ယံာ် ‘တၢ်​က​ဆၢ​အလီၢ် နွံ​ဘျီ’ န့ၣ်​တက့ၢ်. တၢ်​အကတီၢ်​အံၤ က​ယံာ်​ဆံးယံာ်​လဲၣ်.

လီၣ်ဖျါ ၁၂:၆, ၁၄ န့ၣ်​ပာ်ဖျါ​ဝဲ​လၢ တၢ်​က​ဆၢ​အလီၢ် သၢ​ဘျီ​ဒီး​တဝာ်​န့ၣ် ပှဲၤ​သိး​ဒီး “အသီ​တ​ကထိ ခံ​ကယၤ​ဃုဆံ​လီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ, ‘တၢ်​ဆၢ​အလီၢ် နွံ​ဘျီ’ လၢ​အမ့ၢ် တၢ်​ဆၢ​အလီၢ် သၢ​ဘျီ​ဒီး​တဝာ်​ခံစး​န့ၣ် က​မ့ၢ်​အသီ ၂,၅၂၀ လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပှၤ​ကလုာ်​အဂၤ​တဖၣ်​န့ၣ် ဝ့ၢ်​ယရူၤၡလ့ၣ် လီၤပှီၢ်​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ တမ့ၢ်‘ယီၢ်တံၢ်’ဝဲ ယွၤ​အ​တၢ်ပၢ ထဲဒၣ် အသီ ၂,၅၂၀ ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ, ဖျါ​တြၢၤ​ကလာ်​လၢ ဝံ​အ​တၢ်စံးပာ်​အံၤန့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​ဆၢကတီၢ်​လၢ အယံာ်​ဒိၣ်န့ၢ်​တက့ၢ်​လီၤ. မ့ၢ်​ဒိးသန့ၤ​ထီၣ် ၄ မိၤၡ့ ၁၄:၃၄ ဒီး ယဃ့းစက့လး ၄:၆, ဒီး​မ့ၢ်​ပာ် “တနံၣ်​လၢ​တနံၤ​အဂီၢ်” န့ၣ် ‘တၢ်​က​ဆၢ​အလီၢ်​နွံ​ဘျီ’ န့ၣ်​က​မ့ၢ်​အ​နံၣ် ၂,၅၂၀ လီၤ.

နံၣ် ၂,၅၂၀ န့ၣ်​စးထီၣ်​အသး​ဖဲ ဝ့ၢ်​ယရူၤၡလ့ၣ် လီၤ​ဘၣ်​ဆူ ပှၤ​ဘၤဘူၤလိၣ်​ဖိ​အစုပူၤ​ဒီး စီၤပၤ​ဒၤဝံး​အစၢၤ ဘၣ်​တၢ်​ပာ်လီၤ​ကွံာ်​အီၤ​လၢ လီၢ်ပစိာ်​ဖဲ ချ.ခ.န. ၆၀၇ နံၣ်, လါအီးကထိဘၢၣ်,န့ၣ်​လီၤ. တၢ်​အကတီၢ်​အံၤ ကတၢၢ်​ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်, လါအီးကထိဘၢၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ဖဲ​န့ၣ်​အဆၢ​ကတီၢ်​န့ၣ် ‘ပှၤ​ကလုာ်​အဂၤ အမုၢ်​အလါ’ ကတၢၢ်​ကွံာ်​လံ​ဒီး ယ့ၣ်ၡူး​ခရံာ် ဘၣ်​တၢ်​ပာ်ထီၣ်​အီၤ​ဒ် ယွၤ​အ​မူခိၣ်​စီၤပၤ အသိး​လံ​န့ၣ်​လီၤ. * —စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၂:၁-၆; ဒၤနံးယ့လး ၇:၁၃, ၁၄.

 ဒ်​ယ့ၣ်ၡူး တဲ​ပာ်စၢၤ​ဝဲ​အသိး ကစၢ်​အ​တၢ် ‘ဟဲက့ၤ’ ဒ်​မူခိၣ်​စီၤပၤ​အသိး န့ၣ် တၢ်မၤနီၣ်​ပာ်ဖျါ​အီၤ​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​အ​တၢ်မၤ​အသး လီၤဆီ​တဖၣ်—တၢ်ဒုး​တၢ်ယၤ, တၢ်​သၣ်​ဝံၤ​လီၤဒိ, ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဟူး, တၢ်ဆါ​သံသတြိာ် တဖၣ်​လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၃-၈; လူၤကၣ် ၂၁:၁၁) တၢ်မၤ​အသး​တဖၣ်​အံၤန့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်အုၣ်​အသး​ဂၢၢ်ကျၢၤ​လၢ ၁၉၁၄ နံၣ်​န့ၣ် ယွၤ​အ​မူခိၣ်​ဘီမုၢ် စးထီၣ်​ပၢတၢ်​နီၢ်ကီၢ်, မ့ၢ်​တၢ်ရဲၣ်​တၢ်ကျဲၤ​အၢ​သီ​အံၤ​အ ‘မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်’ စးထီၣ်​ဝဲ​န့ၣ်​လီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၃:၁-၅.