Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

CHʼINTL XNAQʼTZBʼIL

¿Tiquʼn nim toklen abʼqʼi 1914?

¿Tiquʼn nim toklen abʼqʼi 1914?

TEJ naʼmxtaq tpon abʼqʼi 1914, attaq jun kʼloj xjal aʼyeju in che xnaqʼtzantaq tiʼj Tyol Dios xi kyqʼamaʼn kye xjal qa toj 1914 attaq junjun tiʼchaq at-xix kyoklen ok che ikʼeltaq, xi kyqʼamaʼn jlu toj chʼixme 40 abʼqʼi. ¿Alkye qeju tiʼchaq lu? ¿Tiʼchaq yekʼbʼil at qa aju abʼqʼi 1914 at-xix toklen?

Tqʼama Jesús toj Lucas 21:24 kyjalu: «Kbʼajel wabʼan tnam Jerusalén kyuʼn qe nasyon mya judiy qe, maxitzun kwebʼel okxi tjapun bʼaj tqʼijlalil tuʼn kykawin qe nasyon mya judiy qe». Aju Jerusalén jun kytnamtaq aj Israel aju nimtaq toklen. Atztaq in che kawin qe ajkawil aʼyeju tzajneqetaq tiʼj David (Salmo 48:1, 2). Aʼyeju in che kawintaq toj tnam Jerusalén nya ikqetaq ik tzeʼn qeju txqantl ajkawil, quʼn aʼye qeju in che kawintaq toj Jerusalén in che kubʼtaq qʼuqeʼ «tuj tqʼuqbʼil Qman» Jehová, toj juntl yol, aʼyeqetaq in che kawin te t-xel (tchʼixel) Dios (1 Crónicas 29:23). A jlu in tzaj tyekʼun qa aju Jerusalén ok te jun techel tkawbʼil Jehová.

¿Alkye tten ex jtoje tzyet tuʼn tkubʼ kywabʼen qe txqantl tnam aju tkawbʼil Dios? Xi tzyet jlu toj abʼqʼi 607 tjaqʼxi tqʼijlalil Jesucristo, tej tkubʼ tiʼj Jerusalén kyuʼn qe aj Babilonia. Iktzun tten kyaj «tqʼuqbʼil Qman» mitiʼtl (tiloʼ) kawil toj ex ya mitiʼtl e kawin qeju tzajneqeʼ tiʼj David (2 Reyes 25:1-26). ¿Ok kbʼeltaq «wabʼan» Jerusalén te jun majx (juneleʼx)? Melaytaq, quʼn tzaj tqʼamaʼn anjel Gabriel jlu te María: «Kxel tqʼoʼn Qman Dios toklen [Jesús] tuʼn tok te rey ik tzaʼn te David, porque atzun t-xeʼchel» (Lucas 1:32, 33). A jlu in tzaj tyekʼun qa ya melaytaq kubʼ wabʼantl Jerusalén aj tok Jesucristo te ajKawil.

¿Jtoje bʼaj jlu? Tqʼama Jesús qa aʼyeju xjal nya judiy ok che kawiltaq jun ambʼil aju otaq bʼaj ximen tiʼj. In qo tzaj tonen capítulo 4 te Daniel tuʼn tel qnikʼ jteʼtaq ambʼil tuʼn tten jlu. Atz toj capítulo lu in tzaj qʼamaʼn jun witzikʼ ok twitzkʼaʼn jun ajkawil te Babilonia aju Nabucodonosor tbʼi. Ok twitzkʼaʼn tzeʼn tten in jaw txʼemintaq jun maʼxix (nintzkuʼ, nim) tzeʼ. Aju oʼkx kyaj qʼoʼn ttronkil ex bʼaj kʼaloʼn tukʼe kʼuxbʼil ex qʼan kʼuxbʼil (cobre) tuʼntzen miʼ tchʼiy. Yajxi chʼintl, tzaj tqʼamaʼn jun anjel qa «ktel wuq abʼqʼi» ikju (Daniel 4:10-16).

At maj in che kubʼ qʼoʼn tzeʼ toj Tyol Dios te kyechel qe kawbʼil (Ezequiel 17:22-24; 31:2-5). Aju tzeʼ jaw txʼemin in tzaj tyekʼun qa mitiʼtaqtl tuʼn tkawin tkawbʼil Dios, aju in che ajbʼentaq ajkawil te Jerusalén te techel kawbʼil lu. Naqtzen tuʼnj, ax ikx tzaj qʼamaʼn qa naq toj chʼin ambʼil kbʼel «wabʼan tnam Jerusalén», kyaj qʼamaʼn qa toj «wuq abʼqʼi». Nya ax tok (nya bʼanax) abʼqʼi qe jlu quʼn naq e kubʼ qʼoʼn te jun techel. ¿Jteʼtaq ambʼil tuʼn tten jlu?

In tzaj tqʼamaʼn Apocalipsis 12:6, 14 qa aju oxe abʼqʼi tukʼe mij (nikʼjan) kyaj qʼamaʼn «jun mil tukʼ kabʼe syent tukʼ 60 qʼij» jlu. Tuʼntzun jlu, qa ma txi qajlaʼn kabʼe maj 1.260 qʼij ok kjaponel tajlal quʼn te 2.520 qʼij moqa aju «wuq abʼqʼi» kyaj qʼamaʼn. Atxix tej tkubʼ tiʼj tnam Jerusalén nya oʼkx 2.520 qʼij kubʼ wabʼen tkawbʼil Dios kyuʼn qeju tnam nya judiyqetaq. A jlu in tzaj tyekʼun qa aju yol kyaj qʼamaʼn ok kteltaq mas ambʼil. Toj Números 14:34 ex Ezequiel 4:6 in tzaj qʼamaʼn qa at «jun abʼqʼi tiʼj jun qʼij», qa ma tzʼajbʼen jlu quʼn tuʼn t-xi qajlaʼn aju «wuq abʼqʼi» kyaj qʼamaʼn, in japun tajlal te 2.520 abʼqʼi.

Tzaj tzyet tuʼn tajlet aju 2.520 abʼqʼi toj octubre te abʼqʼi 607 tjaqʼxi tqʼijlal Jesús —tej tkubʼ tiʼj Jerusalén kyuʼn aj Babilonia ex tej tel kyiʼn kawbʼil teju ajkawil tzajni tiʼj David— ex pon twiʼ ambʼil lu toj octubre te 1914. Tojtzen abʼqʼi 1914 japun «bʼaj tqʼijlalil tuʼn kykawin qe nasyon» ex tojx abʼqʼi lu ok tqʼoʼn Jehová Jesucristo te ajKawil toj kyaʼj (Salmo 2:1-6; Daniel 7:13, 14). *

Kyaj tqʼamaʼn Jesús qa aj tok te ajkawil toj kyaʼj ktzajeltaq nim (bʼampo) tiʼchaq at kyoklen, ik tzeʼn nimaq qʼoj, nim waʼyij, nim kyaqnajnabʼ ex nim yabʼil (Mateo 24:3-8; Lucas 21:11). Ik in nikʼju toj ambʼil jaʼlo. Tkyaqil jlu jun yekʼbʼil qa toj 1914 xi tzyet tuʼn tkawin tkawbʼil Dios toj kyaʼj ex tzaj tzyet tuʼn tjapen bʼaj «tqʼijlalil» tkyaqilju nya bʼaʼn in bʼaj twitz txʼotxʼ (2 Timoteo 3:1-5).

^ taqik' 3 Qa ma tzaj qajlaʼn tiʼj octubre te abʼqʼi 607 tjaqʼxi tqʼijlal Jesús tuʼn tpon quʼn tiʼj octubre te abʼqʼi 1, at 606 abʼqʼi. Qa ma tzaj qajlaʼntl tiʼj octubre te abʼqʼi 1, tuʼn tpon quʼn tiʼj octubre te abʼqʼi 1 tiʼj ambʼil iqʼin quʼn jaʼlo (jaʼla), naq jun abʼqʼi at (tuʼnju mitiʼtaq abʼqʼi cero). Qa ma tzaj qajlaʼntl tiʼj octubre te abʼqʼi 1 tiʼj ambʼil iqʼin quʼn jaʼlo, tuʼn tpon quʼn tiʼj octubre te abʼqʼi 1914, at 1.913 abʼqʼi. Qa ma kubʼ qajlaʼn qeju oxe tajlal lu (606+1+1.913), at 2.520 abʼqʼi tuʼn tkyaqil. Qa taja (tgana) mas tqanil tuʼn tel tnikʼa qa kubʼ tzʼaq Jerusalén toj abʼqʼi 607 tjaqʼxi tqʼijlal Jesús, bʼaʼn tuʼn tkux tjyoʼna xnaqʼtzbʼil aju tok tbʼi «Cronología» toj Perspicacia para comprender las Escrituras, aju bʼinchaʼn kyuʼn testigos de Jehová.