Skip to content

Skip to table of contents

BEBIL ER A OMESODEL

1914​—A Kmal Klou a Ultutelel el Rak er a Ulaoch er a Biblia

1914​—A Kmal Klou a Ultutelel el Rak er a Ulaoch er a Biblia

A BETOK el rak er a uchei, e a Remesuub er a Biblia a uluuchais el kmo ngmo er ngii a meklou a ultutelel el tekoi el mo duubech er a rak er a 1914. Me ngera el tekoi a dilubech? E ngera ochotii el kmo a 1914 a kmal klou a ultutelel el rak?

Ngar er a Lukas 21:24, e a Jesus a dilu el kmo: “A re diak loumera er a Dios a mo roderdii a Jerusalem el dimerkmo le mei a ulebengelel a omerrederir [“bo le mecherrungel a taem rar Chisentail,” BT].” A Jerusalem a mle capital er a renged er a Rechijudea, el mle kingellel a kleking er a uldidellel a rsechel a David. (Psalm 48:1, 2) Me nguaisei, engdi tirka el king a mle ileakl er tirke el rokui el milengedereder er aike el bebil er a renged. E le te dilengchokl er a “kingall er omerreder el le kildmeklii” a Jehovah, me te ulemtechei er a Dios. (1 Kronika 29:23) Me a Jerusalem a ulemtechei er a omengederederel a Jehovah.

Ngoingerang e milekera “re diak loumera er a Dios” e mlo merderd er a omengederederel a Dios? Tia dilubech er a 607 B.C.E. el sel taem el rechad er a Babilon a ngiluu a beluu er a Jerusalem. Seikid e ngmlo diak a chad el dengchokl er a “kingall er omerreder el le kildmeklii” a Jehovah me ngmilterob el mo diak a chad el ngar er a klengelakel er a David el mengedereder. (2 King 25:1-26) Me tia el ‘omerderd’ ngmo melemolem el diak a ulebengelel? Ngdiak, a ulaoch el ngar er a Esekiel el kirel ngike el mlo ulebongel el king er a Jerusalem el Sedekia, a melekoi el kmo: “Bedobed a lechetel a bdelum ma krone er kau . . . el dimerkmo le mei ngikel kirel el oungerachel, e ak mo msang.” (Esekiel 21:26, 27) “Ngikel kirel el oungerachel” er a krone er a David er a omerreder a Jesus Kristus. (Lukas 1:32, 33) Me a ‘omerderd’ a mo merek er sel taem el lebo el King a Jesus.

Tia el tekoi ngmo duubech er a oingerang? A Jesus a ulechotii el kmo a Rechisentael a mla moterekokl a klemengetel a omengederederir. Me a Daniel er a 4 el bliongel a ouchais er kid er a klemengetel a omengederederir. Ngouchais er kid el kirel a ulaoch el ulemerrous er ngii a King Nebukadnesar er a Babilon. Ngar er a berrusel e ngmilsa kmal kemanget el kerrekar el llulekelii e lilia er ngii a techull el deel me a brons me ngmlo diak el sebechel el meloseb a tiul. A anghel a dilu el kmo ngkirel rrengodel el “euid el rak.”​Daniel 4:10-16.

Ngar er a Biblia e a lebebil er a taem e ngousbech a kerrekar el omtechei a omerreder. (Esekiel 17:22-24; 31:2-5) Me sel kerrekar el llulekelii a millutk el kirel a omengederederel a Dios el uleak tirke el king el mla er a Jerusalem, el milterob. Me nguaisei, tia el ulaoch a ulechotii el kmo a omerderd er a Jerusalem a di mo tedeb, el di mo “euid el rak” a klemengetel. Engdi tia dimlak el belkul a kmo, ngmera el di mo euid el rak er a omerderd e ngbai mle belkul a rak er a ulaoch. Me ngngera mera el klemengetel aika el rak?

A Ocholt 12:6, 14 a ochotii el kmo, a edei el rak me a tedobech a “1,260 el sils” a klemengetel. Me a “euid el rak” a mo eru el chachisois a klemengetel el 2,520 el sils. Me nguaisei, engdi omerderd el mla er a Rechisentael a millemolem er a uriul er a 2,520 el sils er a rebetel a Jerusalem. Me a leuaisei, e tia el ulaoch a lmuut el kemanget a otutel. Me a doltirakl er a Ulecherangel 14:34 me a Esekiel 4:6 el melekoi el kmo, “tal sils el kirel a tal rak,” e a otutel a “euid el rak” el ngar er a ulaoch a 2,520 el rak a klemengetel.

Me a otutel a 2,520 el rak el ngar er a ulaoch a ulemuchel er a October er a 607 B.C.E., el sel taem el rechad er a Babilon a tilemellii a Jerusalem me ngmilterob a kleking er a klengelakel er a David. E a mlo ulebengelel tia el taem a October er a 1914. Tia mlo ulebengelel a omerrederir a “re diak loumera er a Dios.” E a Jesus Kristus a miltutk er a Dios el mo King er a eanged. *​—Psalm 2:1-6; Daniel 7:13, 14.

Me ngdi uaike el lulemlaoch a Jesus, a “olangch” el kmo ngmla mo King el ngar er a eanged a mocholt el loeak a blekeradel er a beluulechad el ua mekemad, me a bosech, me a desiu, me a meringel el rakt. (Mateus 24:3-8, BT; Lukas 21:11) Me ngkmal bleketakl el kmo, a 1914 a rak el lulemuchel a Rengedel a Dios el mengedereder er a eanged e dirrek el uchelel a “uriul sils” er tia el mekngit el blekeradel er a beluulechad.​—2 Timothy 3:1-5, BT.

^ par. 2 Ngar er a October er a 607 B.C.E. el mo er a October 1 B.C.E., e ng 606 el rak. Ngdiak a rak el 0 a uchul, me a October 1 B.C.E. el mo er a October 1914 C.E. a 1,914 el rak. Me a uldekial a 606 el rak me a 1,914 el rak a 2,520 el rak. A lsoam el mo medengelii a omesodel a telemellel a Jerusalem er a 607 B.C.E., e momes er a suobel el “Chronology” el ngar er a Insight on the Scriptures el lultebedii a Resioning er a Jehovah.