Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

OKOTSHA

1914 ekɔ ɔnɔnyi w’ohomba lo alaka wa lo Bible

1914 ekɔ ɔnɔnyi w’ohomba lo alaka wa lo Bible

ƐNƆNYI akumi la ntondo, ambeki wa Bible wakate di’awui amɔtshi w’ohomba efula wayosalema lo 1914. Awui akɔna asɔ ndo djembetelo yakɔna yɛnya di’ɔnɔnyi wa 1914 waki ɔnɔnyi w’ohomba?

Oko wofundamidiɔ lo Luka 21:24, Yeso akate ate: “Ase wedja wayɔhɔtshahɔtsha Jɛrusalɛma polo ndo etena kakashikikɛma k’ase wedja kamboshila.” Jɛrusalɛma yaki kapitalɛ ka wodja wa Juda ndo kiti ka mandji ya l’ɔlɔndji wa nkumi ya dikanga y’oma lo nkumbo ka nkumekanga Davidɛ. (Osambo 48:1, 2) Koko, nkumi ya dikanga shɔ yakatshikitana l’ɛnɔmbɔdi wa wedja ekina. Vɔ wakadjasɛka lo ‘kiti ka Jehowa’ oko enyimpala waki Nzambi ndamɛ. (1 Ɛkɔndɔ 29:23) Ɔnkɔnɛ, Jɛrusalɛma yaki didjidji di’ɛlɔmbwɛlɔ kaki Jehowa.

Ko ngande ndo etena kakɔna kakatatɛ ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nzambi ‘pɔtshahɔtshama oma le ase wedja’? Dui sɔ diakasalema lo 607 N.T.D. etena kakalɛndjama Jɛrusalɛma oma le ase Babilɔna. ‘Kiti ka Jehowa’ kakatshikala hwe ndo ɔlɔndji wa nkumi ya dikanga y’oma lo dioho dia Davidɛ wakahembɔ. (2 Nkumi ya dikanga 25:1-26) Onde ‘ɔhɔtshahɔtshamelo’ ɔsɔ wakahombe ntetemala pondjo? Kema, nɛ dia daka di’Ɛzɛkiyɛlɛ diakate lo dikambo dia Zedekiya laki nkumekanga k’ekomelo ka Jɛrusalɛma ɔnɛ: “Unya dihondo dia l’ote aye, unya dembo dia kusu. . . . Keli dikambu diako hadiuyala edja ndu kanga diulelu ambuya ku dimi layuwushadio.” (Ɛzɛkiyɛlɛ 21:26, 27) Ɔnɛ laki “kanga diulelu” lakahombe nongola dɛmbɔ dia nkoso dia dioho dia Davidɛ ko Kristo Yeso. (Luka 1:32, 33) Ɔnkɔnɛ, ‘ɔhɔtshahɔtshamelo’ ɔsɔ wakahombe nkomɛ etena kakakome Yeso Nkumekanga.

Etena kakɔna kakahombe salema dikambo? Yeso akɛnya di’ase Wedja wakahombe nɔmbɔla l’edja k’etena kakashi kikɛma. Ɔkɔndɔ wa lo Danyɛlɛ tshapita 4 wekɔ l’awui watokimanyiya dia mbeya edja ka ngande kakahombe monga l’etena kɛsɔ. Vɔ kɔndɔlaka dɔ dimɔtshi diakɛnyi Nɛbukadinɛza nkumekanga ka Babilɔna. Nde akɛnyi otamba wa shaka wakanyukɔma. Ehekele katɔ kokoka mɔnga nɛ dia wakakikeleka la mɔlɔla wa mbolo ndo w’ɔhɔtɛla. Ondjelo ɔmɔtshi akate ate: “Osoku tena esambeli diayûlekana.”​—Danyɛlɛ 4:10-16.

Tena dimɔtshi Bible kambaka la etamba dia nembetshiya lowandji. (Ɛzɛkiyɛlɛ 17:22-24; 31:2-5) Ɔnkɔnɛ, onyukwelo w’otamba wa didjidji ɔsɔ mɛnyaka woho wakahombe nkomɛ lowandji laki Nzambi lakalɔmbwamaka lo tshimbo ya nkumi ya dikanga ya la Jɛrusalɛma. Koko ɛnɛlɔ kakate dia ‘ɔhɔtshahɔtshamelo wa Jɛrusalɛma’ wakahombe monga lo tshanda mɔtshi tsho, mbuta ate “tena esambeli.” Etena kɛsɔ kekɔ l’ɛnɔnyi engana?

Ɛnyɛlɔ 12:6, 14 mɛnyaka dia tena sato l’etenyi mbɛdima la “nshi kinunu la nkama hiende l’akumi asamalo.” Lâsɔ, “tena esambeli” diakahombe monga la edja k’etena kɛsɔ ndodja l’ahende, mbuta ate nshi 2 520. Koko ase Wedja kotshika ‘mpɔtshahɔtsha’ lowandji laki Nzambi nshi 2 520 tsho l’ɔkɔngɔ w’ɔkwɛlɔ wa Jɛrusalɛma. Ɔnkɔnɛ, mɛnamaka hwe dia daka sɔ diakɔshi etena k’otale. Lam’ele Walelo 14:34 ndo Ɛzɛkiyɛlɛ 4:6 mbutaka dia “lushi otoi layuyala eleku otoi,”“tena esambeli” diakahombe monga la ɛnɔnyi 2 520.

Ɛnɔnyi 2 520 wakatatɛ lo Ngɔndɔ ka dikumi 607 N.T.D. lam’akakɔ Jɛrusalɛma l’anya w’ase Babilɔna ndo kakawahola dioho dia Davidɛ oma lo kiti ka lowandji. Etena kɛsɔ kakakomɛ lo Ngɔndɔ ka dikumi 1914. L’ɔnɔnyi ɔsɔ, “etena kakashikikɛma k’ase wedja” kakakomɛ ndo Yeso Kristo akahema l’okudi oko Nkumekanga kakasɔnama oma le Nzambi. *​—Osambo 2:1-6; Danyɛlɛ 7:13, 14.

Paka oko wakadite Yeso, “woongelo” ande oko Nkumekanga ka l’olongo wakayelana l’awui a weke l’andja wele oko ata, ndjala, adidimu wa nkɛtɛ ndo elando. (Mateo 24:3-8; Luka 21:11) Awui asɔ mɛnyaka hwe dia l’ɔnɔnyi wa 1914 mbakotɔ Diolelo diaki Nzambi dia l’olongo ndo mbakatatɛ “nshi y’ekomelo” y’andja ɔnɛ wa kɔlɔ.​—2 Timɔte 3:1-5.

^ od. 3 Oma lo Ngɔndɔ ka dikumi 607 N.T.D. polo Ngɔndɔ ka dikumi 1 N.T.D. ekɔ ɛnɔnyi 606. Lam’ele ɔnɔnyi djelo kema, ntatɛ oma lo Ngɔndɔ ka dikumi 1 N.T.D. polo Ngɔndɔ ka dikumi 1914 T.D. ekɔ ɛnɔnyi 1914. Naka sho nsanganya ɛnɔnyi 606 la ɛnɔnyi 1914, kete sho tayokondja ɛnɔnyi 2 520. Dia mbeya awui wendana l’ɔkwɛlɔ wa Jɛrusalɛma lo 607 N.T.D., enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Chronologie” lo dibuku Étude perspicace des Écritures, diakatondjama oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa.