SWICHUDENI swa Bibele swi huwelele ka ha sale makume ya malembe leswaku a ku ta va ni swiendlakalo leswi hlamarisaka hi 1914. A swi ri swihi swiendlakalo swa kona, naswona hi byihi vumbhoni lebyi kombaka leswaku 1914 i lembe ra nkoka?

Hilaha swi tsariweke hakona eka Luka 21:24, Yesu u te: “Yerusalema wu ta kandziyeriwa hi matiko, kukondza ku hetiseka nkarhi  lowu vekiweke wa matiko.” Muti wa Yerusalema a wu ri ntsindza wa tiko ra Vayuda—laha a ku ri ni xiluvelo xa tihosi ta rixaka ra Hosi Davhida. (Pisalema 48:1, 2) Hambiswiritano, tihosi leti a ti hambanile ni tihosi ta matiko laman’wana. A ti tshama “exiluvelweni xa Yehovha” tanihi vayimeri va Xikwembu. (1 Tikronika 29:23) Xisweswo, muti wa Yerusalema a wu ri xikombiso xa vuhosi bya Yehovha.

Kambe, xana vuhosi bya Xikwembu byi sungule rini ku “kandziyeriwa hi matiko” naswona ma byi kandziyele njhani? Sweswo swi humelele hi lembe ra 607 B.C.E. loko muti wa Yerusalema wu hluriwe hi Vababilona. A ku nga ha ri na munhu “exiluvelweni xa Yehovha,” naswona nxaxamelo wa tihosi ta yindlu ya Davhida wu kavanyetiwile. (2 Tihosi 25:1-26) Xana ku “kandziyeriwa” loku a ku ta hambeta hilaha ku nga heriki? Doo, hikuva vuprofeta bya Ezekiyele loko byi vulavula hi hosi yo hetelela ya le Yerusalema, ku nga Sedekiyasi byi te: “Susa xifunengeto xa nhloko, u tlakusa harhi. . . . Xi nga ka xi nga vi xa munhu kukondza ku fika loyi mfanelo yi nga ya yena, ndzi fanele ndzi n’wi nyika xona.” (Ezekiyele 21:26, 27) Loyi “mfanelo yi nga ya yena” eka harhi ya Davhida i Kreste Yesu.  (Luka 1:32, 33) Kutani ke, ku “kandziyeriwa” a ku ta hela loko Yesu a va Hosi.

Xana xiendlakalo xexo lexikulu a xi ta humelela rini? Yesu u kombise leswaku Vamatiko a va ta fuma ku ringana nkarhi lowu vekiweke. Rungula ra Daniyele ndzima 4 ri ni swikombiso leswi nga pfunaka munhu ku tiva leswaku a ku ta teka nkarhi wo tanihi kwihi. Ri hlamusela norho wa vuprofeta wa Hosi Nebukadnetsara wa le Babilona. U vone murhi lowukulu lowu tsemiweke. Xikundzu xa wona a xi nga ta kula hikuva a xi bohiwe hi nsimbi ni koporo. Ntsumi yi te: “A ku hundze minkarhi ya nkombo eka xona.”—Daniyele 4:10-16.

EBibeleni, minkarhi yin’wana mirhi yi yimela vulawuri. (Ezekiyele 17:22-24; 31:2-5) Kutani, ku tsemiwa ka murhi wo fanekisela swi komba ndlela leyi vuhosi bya Xikwembu a byi ta kavanyetiwa ha yona, hilaha a byi yimeriwa hakona hi tihosi leti a ti tshama exiluvelweni le Yerusalema. Hambiswiritano, xivono xi swi veke erivaleni leswaku ‘ku kandziyeriwa ka Yerusalema’ a ku ta va ka xinkarhana—a ku ta teka “minkarhi ya nkombo.” Xana wolowo i nkarhi wo tanihi kwihi?

Nhlavutelo 12:6, 14 yi kombisa leswaku minkarhi yinharhu ni hafu yi ringana ni “masiku ya 1 260.” Hikwalaho, “minkarhi ya nkombo” a yi ta phindha masiku wolawo kambirhi, ku nga masiku ya 2 520. Kambe Vamatiko a va tshikanga ku ‘kandziyela’ vulawuri bya Xikwembu loko ku hela masiku ya 2 520 endzhaku ka ku wa ka muti wa Yerusalema. Kutani swi le rivaleni leswaku vuprofeta lebyi a byi ta teka nkarhi wo leha. Hi ku ya hi tsalwa ra Tinhlayo 14:34 ni ra Ezekiyele 4:6, lama vulaka leswaku “siku rin’we ri yimela lembe rin’we,” “minkarhi ya nkombo” a yi ta endla malembe ya 2 520.

Malembe ya 2 520 ma sungule hi October 607 B.C.E., loko muti wa Yerusalema wu tekiwa hi Vababilona naswona hosi ya rixaka ra Davhida yi susiwile exiluvelweni xa yona. Nkarhi wolowo wu hele hi October 1914. “Nkarhi lowu vekiweke wa matiko” wu hele enkarhini wolowo, kutani Xikwembu xi veke Yesu Kreste ku va Hosi etilweni. *—Pisalema 2:1-6; Daniyele 7:13, 14.

 Hilaha Yesu a profeteke hakona, “vukona” bya yena tanihi Hosi ya le tilweni byi vonake hi swiendlakalo leswikulu emisaveni—ku nga nyimpi, tindlala, ku tsekatseka ka misava ni mintungu. (Matewu 24:3-8; Luka 21:11) Swiendlakalo sweswo swi nyika vumbhoni lebyikulu bya ntiyiso wa leswaku hakunene lembe ra 1914 hi rona leri Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni wu sunguleke ku fuma ha rona ni leswaku ri ve ku sungula ka ‘masiku ya makumu’ ya mafambiselo lawa yo biha ya swilo.—2 Timotiya 3:1-5.