APOCALIPSIS libropi wakin pʼitikunaqa, mana nisqanmanjinapunichu entiendekunan tiyan (Apocalipsis 1:1). Qhawarina, imaynatachus kay libropi “Jatun Babilonia” sutiyuq juk phisu warmimanta chayri khuchichakuq warmimanta parlakusqanta. Chay warmi “ashkha runas[pa]” patanpi tiyasqa kasqanta nikun (Apocalipsis 17:1, 5, 15). Juk warmiqa mana “ashkha runas[pa]” patanpi tiyaykuyta atinmanchu, jinamanta yachanchik kay “Jatun Babilonia” mana juk warmipunichu kasqanta. ¿Imatá “Jatun Babilonia” niyta munan?

Kay Apocalipsis 17:18 nisqanmanjina, chay warmiqa “jatun llajtamin, mayqenchus kay pachapi reyesta kamachishan, chay”. “Llajtamin” rimayqa, juk qutuchasqa runaspi tʼukuchiwanchik, ¿icharí? Chantapis, kay jatun llaqta “kay pachapi reyesta kamachishan”. Arí, kay Jatun Babiloniaqa, mana juk  warmichu, manaqa, tukuy runasta pantachiq juk llaqta chayri juk organización. ¿Pitaq tukuy runasta pantachichkan? Religión nisqa. Qhawarina imaynatachus kay Apocalipsis libropi chayta sutʼinchakusqanta.

Kay pachapi políticos kaqkuna, ranqhaqkuna, religionta kamachiqkuna ima atiyniyuq kanku. Jatun Babilonia mana politicoswanchu ninakunman, imaraykuchus Bibliaqa nin: “Paywan [Jatun Babiloniawan] kay pachapi kaj reyes [kay pachapi kaq políticos] khuchichakurqanku”, nispa. Kay pachapi reyeswan khuchichakusqanqa, paykunawan tratota ruwasqanta niyta munan. Chayrayku, Bibliapi ‘jatun phisu warmi’ nisqa sutichakun (Apocalipsis 19:2; Santiago 4:4).

Chantapis Biblia chay phisu warmi chinkachisqa kaptin “kay pachapi qhatojkunataj”, nisunman kay pachapi qhapaq ranqhaqkuna, paymanta waqanankuta niwanchik. Jinamanta rikunchik Jatun Babilonia mana ranqhaqkunawanchu ninakusqanta. Astawanpis, Biblia niwanchik imaynatachus kay pachapi kaq reyes, qhatuqkuna ima “karullapi sayaykuspa” qhawanankuta (Apocalipsis 18:3, 9, 10, 15-17). Chayrayku, nisunman Jatun Babiloniaqa mana politicoschu, nitaq ranqhaqkunachu kasqanta, manaqa kay pachapi llulla religiones kasqanta.

Jatun Babilonia tukuy llulla religiones kasqanta astawan sutʼincharinapaq, Bibliaqa, kay Jatun Babilonia, “layqeriosni[nwan] tukuy nacionesta chʼawkiya[sqanta]” niwanchik (Apocalipsis 18:23). Yachanchikjina layqiriyusqa, supaykunamanta jamun. Chayrayku, Jatun Babilonia “supaykunaj wasinman” tukusqanta nikun (Apocalipsis 18:2; Deuteronomio 18:10-12). Astawanpis, kay Jatun Babilonia Diospa chiqa yupaychayninman manchayta churanakun, chayrayku ‘profetasta’, ‘Diospa akllakusqasninta’ ima qhatiykachan (Apocalipsis 18:24). Maytapuni chiqa religionta chiqnisqanrayku ‘Jesuspa testigosninta’ wañuchinankama qhatiykachan (Apocalipsis 17:6). Chiqamanta Jatun Babiloniaqa, tukuy kay pachapi llulla religioneswan ninakun. Chaypitaq Jehová Diosman churanakuq tukuy religiones kachkanku.