«Бейик Бабыл» нәме?

ЫЛХАМ китабындакы кәбир сөзлере гөни маныда дүшүнмели дәл. Меселем, шол китапда маңлайында «Бейик Бабыл» дийип язылан аял барада гүррүң эдилйәр. Бу аял «халкларың, мәрекелериң» үстүнде отыр (Ылхам 17:1, 5, 15). Ол адаты аялы суратландырмаяр, диймек,  мунуң башга манысы болмалы. Онда бу кемчин кими аңладярка?

Ылхам 17:18-де бу аяла «дүнйә патышаларына патышалык эден улы шәхердир» дийилйәр. Бу «улы шәхер» «дүнйә патышаларының» үстүнден хөкүм сүрйәни үчин, «Бейик Бабыл» атлы аял халклара тәсир эдйән гураманы аңладяр. Оңа дүнйә империясы дийсеңем боляр. Бу нәхили империяка? Дини империя. Гел, бу сөзлери Ылхам китабының тассыклайшына середели.

Сыясы, сөвда ве дини империялар бар. «Бейик Бабыл» атлы аял сыясы империя болуп билмейәр, себәби Худайың Сөзүнде: «Ер йүзүниң патышалары [дүнйәниң сыясы гүйчлери] онуң билен зына этди» дийилйәр. Бу аял ер йүзүндәки хөкүмдарлар билен шертнама баглашып зына эдйәр. Шонуң үчин оңа «улы кемчин» дийилйәр (Ылхам 17:1, 2; Якуп 4:4).

Бейик Бабыл сөвда империясы дәл, чүнки «дүнйәниң тәҗирлери», ягны сөвда гурамалары, бу шәхер вейран эдиленде аглашар. Шейле-де Мукаддес Язгылар патышаларың ве тәҗирлериң «дашда дуруп», Бейик Бабыла середйәндигини айдяр (Ылхам 18:3, 9, 10, 15—17). Буларың хеммеси Бейик Бабылың сыясы я-да сөвда империясы дәл-де, дини империядыгыны гөркезйәр.

Бейик Бабылың диндигини гөркезйән ене бир субутнама бар. Ылхам китабында бу шәхер хемме халклары «җадысы» билен аздырды дийилйәр (Ылхам 18:23). Бейик Бабыла «җынларың җайы» дийилмегиниң себәби, җадыгөйлүгиң әхли гөрнүши дин билен баглы ве җынлардан гелип чыкяр (Ылхам 18:2; Кануның гайталанышы 18:10—12). Бу империя хакыкы дине гаршы чыкып, «пыгамберлери» ве «мукаддеслери» ызарлаяр (Ылхам 18:24). Бейик Бабыл хакыкы дини гаты йигренйәр. Шонуң үчин гөчме маныдакы кемчин «Иса гүвәлик эденлери» залымлык билен ызарлаяр ве хатда олары өлдүрйәр (Ылхам 17:6). Гөршүмиз ялы, «Бейик Бабыл» диен аял ялан диниң дүнйә империясыны я-да Ехова Худая гаршы гидйән әхли динлери аңладяр.